De eerste woorden van de verkozen Amerikaanse president Trump klonken al helemaal anders dan die van de kandidaat Trump. De aankondiging fors te investeren in de verouderde openbare infrastructuur is verstandig. De Amerikaanse economie kan een opknapbeurt van de infrastructuur goed gebruiken om het fel verzwakte groeipotentieel te ondersteunen, en extra overheidsuitgaven kunnen het economische herstel een zetje geven, zeker nu het monetaire beleid buiten adem raakt. Als Trump iets kan, is het geld lenen om beton te gieten.
De financiële markten reageerden opgelucht na zijn eerste speech. Behalve meer investeringen belooft Trump ook een serieuze belastingverlaging voor de gezinnen en de bedrijven, die slechts gedeeltelijk gefinancierd wordt met besparingen op de uitgaven. De politici en de economen die voor een keynesiaans beleid pleiten, krijgen met Trump een onverwachte bondgenoot. Aandelenbeleggers nemen een voorschot op betere groeiperspectieven, maar de buit is nog lang niet binnen.
De fiscale stimuli komen op een moment dat de Amerikaanse economie het einde van de conjunctuurcyclus nadert. De economie schuift op in de richting van volledige tewerkstelling, getuige de sneller stijgende lonen. Te grote fiscale stimuli monden in die omstandigheden vrij snel uit in een hogere inflatie. Of hoe ook de centrale bankiers met Trump een onverwachte bondgenoot krijgen in hun strijd tegen de te lage inflatie. Het slimme geld dat op de obligatiemarkten rondtolt, kreeg dat al snel in de smiezen. De langetermijnrente zit sinds de verkiezing van Trump stevig in de lift. Trump lijkt eigenhandig de 35 jaar oude trend van dalende rentevoeten te vermoorden. Voor de armlastige Belgische begroting is dat minder goed nieuws, omdat we om enigszins binnen de begrotingslijntjes te kleuren veel te veel rekenen op lagere rentelasten als ‘structurele inspanning’. Ook voor het begrotingsbeleid breekt mogelijk een nieuw tijdperk aan. Straks moet bespaard worden om hogere rentelasten te betalen en de plannen van Trump te financieren.
Maar zal ook de economische groei duurzaam kantelen in het tijdperk-Trump? Dat valt af te wachten. Want Donald Trump zou eerder inflatie dan groei kunnen oogsten als hij het meent met de inperking van de internationale handel. Het opzeggen van vrijhandelsakkoorden of het invoeren van invoertarieven zou niet alleen de groei beknotten in de VS en in de rest van de wereld, het zou via een duurdere import ook leiden tot een extra dosis ongezonde kosteninflatie. De gunstige effecten van publieke investeringen en van een losser fiscaal beleid kunnen dus gemakkelijk tenietgedaan worden door minder vrijhandel en door het verstikkende effect van een te hoge inflatie en hogere rentevoeten. De economie zal dan geen revitaliserende stroomstoot krijgen, maar op de elektrische stoel belanden.
De vraag is ook hoe de Amerikaanse centrale bank (Fed) zal reageren op die nieuwe beleidsmix en een stijgende inflatie. Mogelijk knijpt Fed-voorzitter Janet Yellen in een eerste fase een oogje dicht en laat de Fed een extra scheut inflatie toe, richting 3 of zelfs 4 procent, omdat een hogere inflatie en een grotere nominale groei doeltreffende middelen zijn om de hoge schuldenlast af te bouwen. Maar vroeg of laat moet de inflatiegeest weer in de fles, wat een strakker monetair beleid en een mogelijke Amerikaanse recessie betekent. Ook Donald Trump zal moeten vaststellen dat er geen monetaire wondermiddelen bestaan die voor een duurzame economische groei kunnen zorgen.
Trump is dus een gamechanger, maar het is nog niet duidelijk hoe. In het beste geval wordt Donald Trump een nieuwe Ronald Reagan, de president die aan het begin van de jaren tachtig met een aanbodbeleid van deregulering en belastingverlagingen de verstarde Amerikaanse economie nieuw leven inblies. Trump kan dat kunststukje overdoen als hij naast de beloofde belastingverlaging ook de innovatieve kracht van de economie versterkt door de marktwerking te verbeteren, kartelvorming tegen te gaan, meer te investeren in onderzoek en ontwikkeling, en vooral de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.
In het slechtste geval zaait Trump de kiemen voor stagflatie (een combinatie van een stagnerende economie en hogere inflatie), als hij met een protectionistisch en onbezonnen fiscaal beleid het vertrouwen van de financiële markten en van de bedrijven en de consumenten verliest. Veel zal ook afhangen van de vrijheid die de nieuwe president van zijn Republikeinse Congres krijgt, en van de kwaliteit van de adviseurs en de ministers in zijn regering. Die onzekerheid zal de markten nog lange tijd parten spelen. Krijgen we Duistere Donald of Triomferende Trump? Het handboek Trumponomics moet nog geschreven worden.
DAAN KILLEMAES, Hoofdredacteur
Ook Donald Trump zal moeten vaststellen dat er geen monetaire wondermiddelen bestaan die voor een duurzame economische groei kunnen zorgen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier