De auteur is hoofddocent aan de Universiteit Gent en partner van de Vlerick Leuven Gent Management School.
Reacties: marc.buelens@trends.be
We zijn in dit leven slechts zeker van drie zaken: de dood, de belastingen en het casinovoordeel. Als u gokt in een casino en u blijft gokken, dan weet u dat u de kansen tegen hebt. De ‘de wet van de grote getallen’ zal zich vroeg of laat tegen u keren, en omgekeerd: op lange termijn wint het casino altijd. In Las Vegas deelt men u agressief mee hoe sterk u de kansen tegen hebt. De ‘slotmachines’ hebben in onze streken zo’n slechte reputatie opgebouwd, dat we ze ‘eenarmige bandieten’ zijn gaan noemen. In Las Vegas geven ze u tussen de 92 % en 98 % van uw geld terug. In klare taal: gemiddeld, als u maar blijft spelen, zal u van elke 100 euro nog 95 euro overhouden.
Dat lijkt vrij veel, maar dat regeltje geldt voor elke ruk aan het hendel. U begint met 100, u houdt na de eerste ronde (gemiddeld) nog 95 over, na de tweede ronde nog 95 % van 95 enzovoort. Even opletten dus: na veertien maal het hendel overhalen is uw geld al meer dan gehalveerd! U kunt dus veel geld verliezen door de snelheid van het spel. En u hoeft niet eens meer een hendel over te halen. Een druk op de knop volstaat. En telkens bent u (gemiddeld) 5 % van uw geld kwijt. Draai het even om en stel even voor dat u geld zou kunnen beleggen in een casino en dat u telkens, bij elke beurt, 5 % interest zou krijgen. U wordt bij elke druk op de knop 5 % rijker. U zou nogal spelen!
Geen wonder dat de casino’s er alles aan doen om u binnen te lokken. Via brede deuren. Zodra u binnen bent, maakt u enkele bochten en plots ziet u nergens de uitgang meer. Er is nooit daglicht in een casino. Er hangt nergens een klok. En u kunt gratis cocktails krijgen. Het enige wat telt, is gokken. Vroeger was het verblijf in zo’n gokhotel zo goed als gratis, om de eenvoudige reden dat de meeste gokkers liever in het eigen hotel gokken. Dat is handig indien u bijvoorbeeld grote winsten zou boeken, of even uw echtgenote zou willen verrassen met een cadeau gekocht met uw superwinst. Sinds enkele jaren zijn die hotels ook profit centra en kunnen ze vooral in de weekends best prijzig zijn. Maar de buffetten blijven spotgoedkoop. Het is immers best dat u tussen twee oplichtersbeurten niet op een ander gaat eten.
Het grootste casino van België is uiteraard de Nationale Loterij. Helaas zonder gratis drank en goedkope buffetten. De Nationale Loterij is een NV die u in naam van de staat aanzet tot gokken. Men heeft ooit eens gezegd dat een staatsloterij een belasting op domheid is, maar is dat wel zo? Is onze Nationale Loterij een goed of een slecht casino? Van elke 100 euro die u speelt, krijgt u er ongeveer 52 terug. Gelukkig gaat het veel trager dan in Las Vegas, want aan dergelijke percentages kunt u al even goed uw geld zelf aan het goede doel geven. U bent het toch bijna gegarandeerd kwijt.
Even een voorbeeld. Veronderstel dat u met een paar vrienden 100.000 euro bijeenscharrelt en die wekelijks agressief belegt in Loterij-producten. Na vijftien weken houdt u welgeteld 5 euro over. U kunt uiteraard ondertussen supermultimiljonair geworden zijn met een kans die zo groot moet zijn als de kans dat Anderlecht volgend jaar de Champions League wint, Johan Museeuw dopingvrij heeft gereden of de Groenen bij de volgende verkiezingen de grootste partij geworden zijn. En eerlijk gezegd: we schatten die laatste kans groter in dan dat u de Lotto wint. Als dat geen belasting op domheid is.
Waarom blijven we dan spelen? De vriendelijke krantenverkoper incasseert 8 %. Aan hem verliest u dus evenveel als aan het casino in Las Vegas. Ik kan me voorstellen dat u liever onze middenstand steunt dan de Amerikaanse gokgiganten. Maar net zoals de casino’s ginder, zal de vriendelijke krantenverkoper u zeker niet uw slechte gewoonte afraden. Net zoals hij ook niet zal weigeren u sigaretten te verkopen, ook al hebt u een venijnig rokershoestje.
De staat krijgt 9 %. Het is niet duidelijk of u ook dat met de glimlach betaalt. De meeste ‘spelers’ (want dat zijn uiteraard geen ‘gokkers’) oordelen waarschijnlijk dat de overheid te weinig belastingen heft en dragen er op die manier toe bij enige onevenwichten weg te werken.
En de Nationale Loterij geeft 22 % aan subsidies voor maatschappelijk relevante projecten. Daarvoor doet u het uiteraard! Kunstenaars, wetenschappers, gehandicapten, zieken – zij kunnen op uw onvoorwaardelijke steun rekenen. U hebt enkel wat schroom om het deze mensen rechtstreeks te geven. Dat is zo paternalistisch, zo vernederend voor de ontvangers van het geld, dat u blijkbaar toch niet nodig hebt. U geeft liefst 100 euro aan de Nationale Loterij, die er dan 22 van doorgeeft aan die maatschappelijk relevante doelgroepen.
En de laatste 9 %? Die gaan uiteraard naar de werkingskosten van de Nationale Loterij zelf. Daarvan besteden ze 1 % aan sponsoring. U weet wel Lotto-Domo. Met uw geld sponsoren ze dan wielrenners die met dat geld – soms, heel soms – bij veeartsen vreemd spul kopen.
En nu besef ik plots waarom u gokt bij het grootste casino van België. U wilt de veeartsen steunen. Dat lijkt mij een echt maatschappelijk relevant project. De reputatie van sommigen onder hen is zo diep gezakt, dat ze best wat steun kunnen gebruiken. Ik heb ondertussen ook al mijn aanvraag ingediend tot steun. Vandaag de veeartsen, morgen IKKE!
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier