De mastodont van Modi

Twee dingen kunnen een stokje steken voor de tweede ambtstermijn van premier Narendra Modi.

Nu er begin 2019 verkiezingen aankomen, kan weinig dat Narendra Modi afhouden van een triomfantelijke tweede ambtstermijn als de eerste minister van India. Sinds hij in 2014 een meerderheid in het Lagerhuis veroverde, leiden zijn Bharatiya Janata-partij (BJP) en haar bondgenoten 18 van India’s 36 staten en territoria. Dat betekent dat de BJP eind 2018 ook in het Hogerhuis de scepter kan zwaaien.

Nu de BJP haar greep heeft verstevigd, vloeit almaar meer geld haar kant op. In plaats van zich te verenigen tegenover de BJP, rollen de concurrerende partijen kibbelend over de grond. Modi koestert zijn indrukwekkende, patriarchale imago zorgvuldig. Zijn partijmachine is even geducht als genadeloos. Gesteund door rechtse hindoenationalisten schrikt ze er niet voor terug privémedia of staatsinstellingen te gebruiken om critici de mond te snoeren.

Minder corrupt

Wat kan de mastodont stoppen? Twee factoren kunnen in 2018 het tij doen keren ten nadele van de BJP. De eerste is het economische beleid. De andere is het verzet tegen de rechtse basis van de partij, die zijn hindoefundamentalistische visie op het land wil opleggen.

De Indiase economie groeit sneller dan die van de meeste grote landen. De inflatie is laag, de begroting is gezond, de buitenlandse investeringen beleven een boom en de aandelenindexen namen een hoge vlucht in 2017. De regering-Modi is minder corrupt dan haar voorganger. Ze herstelde ook slechte infrastructuur, maakte jacht op belastingontduikers, paste wetten aan om de bureaucratie te verminderen en zorgde ervoor dat armen meer hulp kregen.

Maar onder Modi is de groei van het bbp, de industriële productie en de binnenlandse investeringen verontrustend gedaald. De Indiase staatsbanken hebben nog zo veel rommelkredieten lopen, dat ze bang zijn nieuwe leningen af te sluiten. Modi heeft sommige van zijn ‘hervormingen’ in veel te grote doses toegediend. Het ongeldig verklaren van alle biljetten met hoge waarden in november 2016 was een zware klap voor de uitgebreide informele economie van het land. De invoering van een belasting op goederen en diensten in de zomer van 2017 was een ramp. Als Modi in 2018 niet kan aantonen dat zulke economische medicijnen werken, zullen de kiezers die hij onder de handelaars en in de middenklasse heeft, uitkijken naar een andere dokter.

Hindoesering

En hoe zit het met de ‘hindoeseringsagenda’ in een land dat voor 80 procent hindoeïstisch is? De deelstaten waar de BJP regeert, hebben de beperkingen op het slachten van koeien verscherpt en leerplannen gewijzigd om hindoeïstische helden aandacht te geven. Al voor de onafhankelijkheid streden seculaire pluralisten en hindoenationalisten om de ziel van India. Onder Modi is die polarisatie gewelddadiger geworden. Er zijn massale lynchpartijen van moslims, moordaanslagen op linkse intellectuelen en een jacht op andersdenkenden. Een omvangrijkere uitbarsting van geweld kan de aanleiding worden van een krachtig verzet tegen de regerende partij.