De laatste stormloop

In het raam van de Europese eenmaking bouwen de Belgische en Nederlandse belastingadministraties een fiscale dam tegen nieuwe kapitaalvlucht. Rijke noorderburen reppen zich nog snel naar het fiscaal vriendelijkere België.

Met de introductie van de euro en een monetaire integratie voor de boeg, pleit Mario Monti, EU-commissaris Financiën, openlijk voor de afschaffing van de fiscale unanimiteitsregel. Achter de schermen leggen administraties de basis voor een geharmoniseerde bronheffing op Europees vlak. Zo spreken de Belgische en Nederlandse fiscus al enige tijd over de herziening van hun onderling belastingverdrag en stemmen zij maatregelen zoals de aanmerkelijk belang-regeling (AB) op elkaar af om de kapitaalvlucht een halt toe te roepen. Binnenkort vatten concrete onderhandelingen aan.

In het licht van de recente affaire rond KB Luxemburg zegt Peter Vanderbruggen, managing director van het offshore-adviesbedrijf Greenwich Capital en auteur van Belastingparadijzen (Antwerpen, Kritak, 1995) : “In naam van de monetaire eenmaking zal Europa deze fiscale etterbuilen uitroeien. Eén munt betekent op termijn ook één fiscus, het einde van vennootschapsparadijzen zoals Luxemburg. Tevens is de omwisseling van banktegoeden en obligatiebeleggingen in euro’s de ideale gelegenheid voor de invoering van een Europees vermogensregister. In Nederland of Duitsland zal de politieke druk voor dergelijke maatregelen sterk toenemen, vooral wanneer de zware budgettaire inspanningen voor Maastricht de overheden noodzaken het geld te gaan zoeken waar het zit.”

Tot eind ’96 verwachten specialisten van Loyens & Volkmaars het grootste onafhankelijke belastingadvieskantoor in België en Nederland nog een opflakkering van de fiscale vlucht uit Nederland. Jan van Haaren, resident-partner : “Ook de Nederlanders die hier nog geen vijf jaar wonen, lopen het gevaar in het nieuw belastingverdrag onder de AB-heffing te vallen, mogelijk met terugwerkende kracht. Eenmaal het wetsontwerp inzake de aanmerkelijk-belangregeling in voege en het belastingverdrag tussen beide landen gewijzigd, zal de vloed van nieuwe emigranten naar België sterk afnemen. Wat nog steeds wel zal kunnen, is dat zeer vermogende Nederlanders naar hier zullen komen om gebruik te maken van de bevrijdende roerende voorheffing, sicavs en het vermijden van vermogensbelasting.”

Remigratie, zoals het Nederlandse belastingkantoor Van Oers voorspelt (zie kader), ziet Van Haaren niet zo zitten : “Natuurlijk bestaat er een groep van fiscale vluchtelingen die een louter technische operatie hebben uitgevoerd, en zodra alles achter de rug is veilig en wel naar eigen land terugkeren. Maar dat is de minderheid. Meestal betreft het mensen, wier echtgenoot overleden is of die nog zoveel belangen in Nederland hebben dat ze moeilijk hun ondernemingen vanuit het buitenland kunnen besturen. Vele inwijkelingen hebben o.i. in Vlaanderen wel hun stek gevonden. Slechts een uitzondering kan hier niet aarden. Tenslotte mag je niet vergeten dat al die indianenverhalen zo van “och, ik verhuis even pro forma enkele maanden naar België en al m’n fiscale zaakjes zijn geregeld” geen steek houden. Je moet immers aan de Financiële Opsporingsdienst (FIOD) in Nederland wel degelijk kunnen bewijzen dat je echt geëmigreerd bent, anders wordt je hard aangepakt.”

GOUDVINKEN.

De fiscale emigratie van rijke Nederlanders naar Vlaanderen is vele jaren oud. Naar schatting zouden al zo’n tienduizenden goudvinken louter omwille van belastingredenen naar onze regio verhuisd zijn. In totaal allicht goed voor een kapitaalvlucht van enkele tientallen miljarden franken. Naast een fiscaal gunstregime hebben ze hier relatief goedkope én ruime huisvesting gevonden.

Vijf redenen lagen aan de basis van deze uittocht. Ten eerste kent België geen vermogensbelasting. In Nederland bedraagt die 0,8 procent. Ten tweede kun je hier je pensioenkapitaal afkopen tegen slechts 16,5 %, plus gemeentebelasting. Bovendien zijn de individuele levensverzekeringscontracten en lijfrentepolissen er ongeacht de leeftijd belastingvrij. Bij onze noorderburen moet je daar 40 à 45 % voor ophoesten. Ten derde betaal je in Nederland bij de verkoop van een belangrijk pakket aandelen een heffing van 20 % op de meerwaarde (AB), in België geen frank. Ten vierde worden de dividenden en intresten in Nederland progressief belast, in België respectievelijk slechts 25 en 15 %. Sicavs en sommige polissen zijn zelfs helemaal vrijgesteld. Tenslotte biedt België een aantal mogelijkheden om erfenissen belastingvrij te verdelen door middel van de handgift ( nvdr Nederlanders kunnen deze techniek pas toepassen nadat zij tien jaar uit Nederland verhuisd zijn).”

Ondertussen tracht de Nederlandse overheid deze kapitaalvlucht tegen te gaan. Zo verbiedt de pensioen- en spaarfondsenwet sedert 5 februari ’94 de afkoop omwille van fiscaal geïnspireerde redenen. Nu pakt de paarse coalitie ook de aanmerkelijk-belangregel aan. Wie vanaf 1 januari ’97 minimum 5 % van de aandelen in een bedrijf bezit (voorheen één derde), moet bij verkoop of verhuis 25 % belastingen aan de grens afrekenen. Van Haaren : “Zo vallen de belangrijkste fiscale motivaties om te verhuizen weg. Anderzijds worden de ondernemers nu praktisch aan eenzelfde tarief onderworpen. Naast een vennootschapsbelasting van 35 % betalen zij gemiddeld nog een inkomstenbelasting van 25 %, inclusief de andere inkomsten (zoals dividenden en opties), die vroeger progressief (maximum 60 %) belast werden. Dat is dus een fundamentele wijziging van het Nederlands regime, wat over het algemeen positief werd onthaald door de vakpers.”

Dit past in de Europese harmonisering, die neigt naar een bevrijdende roerende voorheffing zoals in ons land en in Frankrijk ( nvdr conform de oude droom van minister van Financiën Philippe Maystadt om een geüniformeerd tarief van 15 en 25 % op respectievelijk intresten en dividenden te bekomen). Marc Vandendijk, partner van Loyens & Volkmaars : “Op termijn hoopt de Europese Unie fiscale shopping tussen lidstaten de kop in te drukken. Zo ligt sinds 12 juli ’96 in België een voorontwerp van wet op tafel om bij successierechten een informatieplicht t.a.v. financiële instellingen uit andere EU-lidstaten op te leggen en een inhouding van de voorheffing in hoofde van Belgische rijksinwoners te bekomen. Of dat haalbaar is, blijft zeer de vraag.”

DUBBEL BELASTINGVERDRAG.

In ruil voor een versoepeling van de grensarbeidregeling (zo’n 2500 Belgen betalen terzake sinds ’94 zware afhoudingen aan de Nederlandse sociale zekerheid) en het probleem van de gemeentelijke opcentiemen (de burgemeesters uit de Belgische grensgemeenten klagen al jaren dat zij geen belastingen ontvangen van hun rijke, Nederlandse inwoners), is Maystadt bereid de fiscale vluchtelingen aan te pakken door middel van een globale herziening van het belastingverdrag uit ’70, dat nog altijd de voorrang heeft op de nationale wetgeving.

Vandendijk : “Op de agenda staan drie punten : de heffingsbevoegdheid over de pensioenen (Nederland vraagt om de heffing op de afkoop aan de bron- i.p.v. aan de woonstaat toe te kennen), de aanmerkelijk-belangbepaling en de Nederlandse werkende vennoten van Belgische bvba’s (wie mag heffen ?). Twee jaar geleden zijn de administraties overeengekomen om artikel 16 te hanteren (inkomen als bestuurder geldt, zodat België int). Maar recentelijk heeft de rechtspraak in casu het Hof van Beroep in Gent bepaald dat dit recht de Nederlanders toebehoort. Een ander scenario waarover de ministers praten, is dat Nederland de emigranten een aanslag zou sturen op hun Belgisch adres en zo een heffingsrecht in België verwerven.”

Tenslotte zijn de Belgische coördinatiecentra een doorn in het oog van de Nederlandse fiscus. Van Haaren : “Nederland heeft een wettelijke regeling uitgedokterd om de Nederlandse multinationals met een Belgisch coördinatiecentrum de wind uit de zeilen te halen. Dividenden door het coördinatiecentrum aan het Nederlandse moederbedrijf betaald, zullen minder gemakkelijk genieten van de deelnemingsvrijstelling (het zogenoemde uithollingsvoorstel van staatssecretaris Vermeend). Dit is technisch echter moeilijk in een dubbelbelastingverdrag te regelen.”

Tegelijkertijd introduceert Nederland een variant, de groepsfinancieringsmaatschappij, met een effectief tarief tussen 7 en 15 %. Maar hiertegen reageert op zijn beurt EU-commisaris Monti, die dit opbod van fiscale gunstregimes zoals International Financial Service Centers (IFSC) in Ierland volledig wil bannen. Maar dit is een internationaal probleem. Vandendijk : “België heeft er groot belang bij naar de budgettaire weerslag van elke maatregel te kijken. Als ons land toelaat dat de Nederlandse fiscus in de toekomst 25 % op de inkomens van de kapitaalkrachtige emigranten mag innen, wordt er minder uitgegeven in België, wat op zijn beurt een financieel verlies voor het BNP betekent.”

ERIC POMPEN

JAN VAN HAAREN (LOYENS & VOLKMAARS) Vanaf 1 januari ’97 vallen voor vermogende Nederlanders de belangrijkste fiscale motivaties weg om naar België te verhuizen.

MARC VANDENDIJK (LOYENS & VOLKMAARS) België heeft er groot belang bij naar de budgettaire weerslag van elke maatregel te kijken.