DE JOKER VAN VERHOFSTADT

Achter de coulissen van de Wetstraat 16 is een spelletje poker aan de gang. Met als hoge inzet: de garantie van een vrijemarktwerking in de Belgische energiesector als de fusie Suez en Gaz de France doorgaat. Wat op de groene tafel ligt, is niet min.

Nu al controleert Suez, dankzij de kerncentrales van Electrabel, 65 % van de Belgische stroomproductie. Een fusie zou de groep 96 % van de gasmarkt in handen geven. Hoe zet je als (kleine) premier van België bij een dergelijk partijtje blackjack je beste pokerface op?

Voor Gérard Mestrallet, de grand patron van Suez, liggen de troefkaarten duidelijk. De fusie tussen GdF en Suez is volgens hem een logische marktevolutie: breng stroom en gas samen onder één koepel en je creëert een Europese (wereld)speler van formaat.

En om elk misverstand te vermijden, geeft hij aan de Europese Commissie – die als een croupier de kaarten schikt – de wenk mee: “Europa is de grootste energieverbruiker in de wereld en heeft grote energiebedrijven, maar mist een strategie.” Vrij vertaald: trek je niet te veel aan van een lokaal monopolie, we leven nu in een wereldwijde concurrentiële omgeving.

Uiteraard zijn de zenuwen van de Sueztopman tot het uiterste gespannen. In eigen land moet de fel betwiste privatisering van GdF nog door het parlement gesluisd worden, en over de grens voelt hij steeds meer de hete adem van zijn aartsrivalen – het Duitse E.on, het Spaanse Endesa en het Italiaanse Enel – in de nek.

Maar om de sfeer erin te houden, toont Suez zich in België van zijn stoerste zijde. “De belangrijkste stappen in de pax electrica zijn door ons uitgevoerd,” liet Mestrallet bij monde van zijn luitenant, Jean-Pierre Hansen, de Belgische topman van Electrabel, begin deze week weten. De boodschap is dus duidelijk: opdracht volbracht.

Wat heeft Guy Verhofstadt (VLD) daartegen in te brengen? Heel wat. België mag dan misschien een randpion zijn in al dat Europese overnamegeweld, met het juiste spelinzicht en een goede timing – bijvoorbeeld één joker op het juiste moment – kan wel degelijk een verschil gemaakt worden.

De eerste kaart die ons land zou moeten trekken, is de Europese kaart. De EU-commissie had al de nodige reserves bij de gevolgen van een fusie Suez-GdF voor de Belgische en Franse markt. Tegen woensdag moeten Suez en GdF hierop een repliek geven. Deze korte tijdslijn speelt in ons voordeel.

Een heronderhandeling van de pax electrica die de Belgische regering eind 2005 met Suez afsloot, toen de Franse groep Electrabel volledig overnam, is aan de orde. En wel op de volgende punten. Op dit ogenblik wil Suez zijn belang van 51 % in de beheerder van het gasnetwerk Fluxys niet afgeven.

Dit moet herbekeken worden. Fluxys is voor Suez en GdF een strategische levensader om Zeebrugge als spil in de gasdistributie en bevoorrading verder internationaal uit te bouwen. Voor wat hoort wat. Als de fusiegroep daarin een dikke vinger wil behouden, moeten hiertegenover garanties staan, zoals extra investeringen in de infrastructuur van Zeebrugge.

Suez is ook een resoluut voorstander van het behoud van de controle op alle kerncentrales. Tegelijk is het uitstapscenario in België een doorn in het oog van de groep. Ook dit (politieke taboe) moet opnieuw bespreekbaar gemaakt worden. Technisch kan de levensduur van de huidige kerncentrales perfect verlengd worden – dus geen sluiting na veertig jaar, maar wel na vijftig of zestig jaar.

Hef de ban op kernenergie op en eis van Electrabel in ruil meer onderzoeksgeld in hernieuwbare energie, of verplicht hen te investeren in veiliger en modernere toepassingen via het Studiecentrum voor Kernenergie. Ook de afspraak dat Electrabel slechts 1500 megawatt of 10 % van het Belgische elektriciteitspark aan derden moet verkopen en 500 megawatt moet aanbieden op een veiling, moet in deze context herbekeken worden.

Guy Verhofstadt heeft het enorme psychologische voordeel in deze pokerpartij dat zijn voorwaardelijke steun aan het tweespan Suez-GdF erg belangrijk is voor beide Franse groepen om Europa van hun fusie-project te overtuigen. Dit is de joker die hij op het juiste moment op tafel kan leggen. De vraag is of hij die joker zal kunnen vergulden.

piet depuydt