Neen, ik heb nog geen iPad. Ik heb er ook nog geen besteld op de grijze markt. Maar ik vermoed dat ik, als min of meer early adopter, er volgend jaar rond deze tijd toch wel naar uitkijk.
Aanvankelijk zag het er nochtans helemaal niet goed uit voor de iPad. Een flink uit de kluiten gewassen iPod, een notebook zonder klavier. De freaks hadden snel de nadelen van de Apple-tablet mooi op een rijtje gezet: je kunt niet multitasken, je kunt er niet mee bellen, geen camera, onhandig om mee te nemen, het was weer geen open source. Deze keer zou Steve Jobs de bal flink mis hebben geslagen. Het omgekeerde lijkt waar te zijn, de verkoopcijfers kloppen weer alle records.
Blijkbaar heeft Jobs een krachttoer uitgehaald – zijn zoveelste, naast een aantal mislukkingen. Hij heeft namelijk datgene gedaan wat tot voor kort voor onmogelijk werd gehouden. In februari 2009 legde ik uit waarom de grote convergentie televisie en computer niet echt lukt. Televisiekijken is passief, is consumeren. Computeren is actief, is zoeken, is programmeren, is spelen. Beide werelden lijken nauwelijks in elkaar te schuiven. Hoe kan je nu tegelijk achteroverleunen (televisie) en vooroverbuigen (computer)?
Maar kijk, dat is blijkbaar de krachttoer van de iPad. Je kunt er enthousiast je passieve passies op botvieren. Je kunt bijvoorbeeld bladeren in een tijdschrift, zonder kwaliteitsverlies; integendeel, de kwaliteit van de tekeningen of afbeeldingen is blijkbaar nog wat beter. Je kunt boeken lezen en dus ook tv-kijken. De luie consument komt aan zijn trekken bij de iPad. Maar de computerfreak komt ook aan zijn trekken via een eindeloze reeks gepersonaliseerde apps. Voor elk wat wils. Gemakkelijk, direct bruikbaar, niet duur. Net wat de hedendaagse consument wil.
Met wijsheid achteraf kunnen we beter begrijpen waarom de iPad toch succesvol is. Bill Gates had beter dan wie ook begrepen dat het individu ontvoogd wil worden met een eigen pc. Jobs wilde die ervaring veel leuker maken, maar de consument vond Windows al goed genoeg. Mac bleef een computer voor de freaks.
Nokia begreep dat het individu ontvoogd wil worden met een eigen mobiele telefoon. Connecting people. Overal en altijd. En Napster had begrepen dat het individu zijn muziek wil kopen (downloaden) op het moment dat hij wil. Jobs had al lang gevoeld dat succesvolle gadgets in de richting van het sterke, ontvoogde, empowerde individu moesten gaan.
Het individu wil vooral beslissen over wat, waar, wanneer. Het ‘hoe’ laat hem vrij koud, behalve dat het gemakkelijk moet zijn. Dat hadden Nokia en Napster goed begrepen. Alleen Micorsoft liet nog vele steken vallen als het over gebruiksgemak gaat, maar daar werd Apple gestopt door de eindeloze toepassingen die er wel voor Windows, maar niet voor Apple waren.
Individuen willen vooral hun ding doen. Palm-agenda, twitteren, Blackberry’s, noem maar op. Eerst zorgde Jobs ervoor dat de jeugd op legale wijze met een iPod op muzikaal gebied zijn ding kon doen. Dan liet hij iedereen zijn ding doen met een iPhone. En daar vallen vooral de apps op, de eindeloze reeks unieke toepassingen. Dat doet denken aan de vrijheid van de computer, zonder de omslachtigheid van softwareprogramma’s. Alleen de pc bleef over als een toestel van… de vorige eeuw. Het klassieke industrieantwoord was voorspelbaar: laten we het kleiner, goedkoper of mooier maken. Iedereen die ooit een cursus strategie gevolgd heeft, weet dat je daar nooit blijvend succesvol mee kan zijn. Je moet het vooral ‘anders’ doen.
Nadat Jobs de twee sectoren heeft aangepakt die ver van zijn stal liggen – muziekindustrie en telefonie – is hij teruggekeerd naar zijn stal: computers. Dat de freaks niet onder de indruk waren, was niet Jobs eerste zorg.
Net zoals Richard Branson, verandert Jobs graag een sector eerder dan er een speler in te blijven. De iPad is geen computer. Het is iets anders. Niemand zat er op te wachten, tot… je er blijkbaar kennis mee maakt. Er gaat blijkbaar iets fascinerends van uit. In dit geval heeft Apple twee werelden toch verzoend en is de stap tussen televisie en computer weer wat kleiner geworden. Aan de reacties te zien vanuit de boekenuitgevers voelen ze de bui al hangen. De iPad zal wel zorgen voor de definitieve doorbraak van het e-book. Er is geen weg terug. Er zullen snel imitatoren opstaan, die zullen leven van de kruimels die van de rijke Apple-tafelen vallen.
En de Jobs-cocktail heeft nog maar eens gewerkt: maak het individu sterker, met groot gebruiksgemak, eenvoudig design en verleg simpelweg de grenzen van de sectoren. Zo eenvoudig is dat. Daarmee bedoel ik: zo eenvoudig is het erover te schrijven. Maar zo moeilijk en dus zo geniaal is het, dit in de praktijk om te zetten.
DE AUTEUR DOCEERT MANAGEMENT AAN DE VLERICK LEUVEN GENT MANAGEMENT SCHOOL.
Marc Buelens
De iPad is geen computer. Het is iets anders. Niemand zat er op te wachten, tot… je er blijkbaar kennis mee maakt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier