‘De grote spelers zien ons nu staan’

Brilglasproducenten leveren een permanente strijd om beter, dunner en transparanter glas. Tokai Optecs zette daarom twee jaar geleden alles op innovatie. Met succes: de Tiense kmo pakt uit met de dunste brilglazen ter wereld.

Niemand wil nog een bril met bokaalglazen, toch? En wie op zaterdag een bril bestelt, verwacht die liefst al op dinsdag te kunnen dragen. Technische en logistieke uitdagingen zorgden het afgelopen decennium voor een enorme dynamiek in de brilglazenindustrie.

“Sinds de introductie van de freeform-technologie voor multifocale brillen in 2000, kunnen we het design van de glazen afstemmen op elke gebruiker”, zegt Kurt Leuridan, CEO van Tokai Optecs. Hij kocht zich tien jaar geleden in het bedrijf in. “Door die grote technische vooruitgang zijn we geëvolueerd van een arbeidsintensieve naar een kapitaalintensieve sector. Met evenveel mensen produceren we veel meer glazen. Daardoor raakt de kleine glasproducent steeds meer in de verdrukking. De crisis heeft dat proces nog versneld. In Frankrijk is in tien jaar tijd 70 procent van de kleine brilglasleveranciers verdwenen.”

Grote ketens

Daarnaast speelt er nog een fenomeen: de zelfstandige opticien verdwijnt. “In Finland en Zweden zijn er bijna geen zelfstandige opticiens meer. In Nederland en Frankrijk gaat het dezelfde richting uit. België vormt met één opticien per 4500 inwoners een uitzondering.”

De markt evolueert dus van veel kleine glasproducenten naar enkele grote kapitaalkrachtige spelers. En ook grote optiekketens winnen aan belang. Tegen die achtergrond zette Tokai Optecs de afgelopen tien jaar mooie prestaties neer. Het bedrijf werd in 1989 door de familie Bijnens opgericht als groothandel van de Japanse Tokai-brillenglazen. Rond de eeuwwisseling bleek die strategie niet langer optimaal. “In deze sector is de lead time cruciaal”, vertelt Kurt Leuridan. “Mensen wachten hooguit een week op hun bril. Daarom is het bedrijf in 2000 een joint venture aangegaan met Tokai Optical Japan. In Tienen produceren we voor Europa, Afrika en het Midden-Oosten ongeveer anderhalf miljoen brilglazen per jaar.”

De Japanners hebben 50 procent van Tokai Optecs in handen. De overige aandelen zijn verdeeld tussen de familie Bijnens en Kurt Leuridan. “Ik kan me geen betere aandeelhouders wensen. We zijn allemaal ongeveer even oud. Dat draagt bij tot een goede verstandhouding. Tokai Optical is een familiebedrijf, in handen van de familie Furuzawa. Voor hen primeert de lange termijn: de volgende generatie, niet het volgende kwartaal. Het bedrijf rust op twee pijlers. Enerzijds de ontwikkeling van brilglazen. Anderzijds de productie van thin film, een coating die aangebracht wordt op digitale beeldschermen voor onder andere smartphones en navigatietoestellen.”

Investeren in technologie

Tokai Optecs zit in een overgangsfase. Glasleveranciers vertegenwoordigen nog altijd het merendeel van het klantenbestand, maar het bedrijf richt zich steeds meer tot zelfstandige opticiens en vooral ketens. “Vroeger waren we een OEM-leverancier (original equipment manufacturer, een bedrijf dat producteert voor merkenleveranciers, nvdr). Vandaag profileren we ons als A-merk. Dat doen we in fases. In België leveren we sinds 2000 rechtstreeks aan opticiens en optiekketens. In Italië zijn we daar pas twee jaar geleden mee gestart.”

Het bedrijf bracht het tot de Trends Gazellen in 2005, 2006 en 2008. “Door hard te werken en te investeren in technologie. Brillenglas moet uitblinken op drie niveaus. Ten eerste: de beschermende coating, die zo transparant mogelijk moet zijn. Ten tweede: het design, waardoor de bril zijn functionaliteit krijgt. Vroeger was dat een ambacht, vandaag pure software. Een derde aspect is de glasdikte: niemand wil nog een dikke bril met bokaalglazen. Door in te zetten op die drie parameters hebben wij ons opnieuw kunnen profileren.”

In de race naar steeds betere brilglazen, startte Tokai Optecs tweeënhalf jaar geleden met frameblending, een proces om de glasdikte tot een minimum te beperken. De opticien scant het montuur in met een 3D-scanner en stuurt het digitaal door. Leuridan: “Het is voor 80 procent een softwareverhaal. De revolutie zit in het feit dat wij de vorm al van in het begin in het glas verzinken, terwijl dat normaal pas helemaal aan het einde gebeurt. Voor het schrijven van de software hebben we samengewerkt met de Duitse machinebouwer OptoTech. We zijn enorm trots op het resultaat. Met deze technologie produceren wij het dunste brillenglas ter wereld. Zien mensen daardoor beter dan met dikkere glazen? Nee. Zien ze er beter uit? Absoluut. En dat is waar klanten vandaag voor willen betalen.”

Dreigingen

Dankzij frameblending geeft Tokai Optecs de concurrentie het nakijken. Niettemin liggen er bedreigingen op de loer, zoals de aanzwellende macht van optiekketens en investeringsgroepen. Het Nederlandse HAL Investments controleert bijvoorbeeld niet minder dan 6700 optiekwinkels, waaronder de keten Pearle Opticiens. “We staan helemaal vooraan in innovatie. Daarmee vallen we op bij die grote spelers. Dikwijls is er voor heel de groep maar één aankoopverantwoordelijke die beslist waar hij zijn glazen haalt. Als je binnengeraakt, schieten je afzetvolumes de hoogte in. Lig je buiten, dan gebeurt net het omgekeerde. Daarop anticiperen, is onze grootste uitdaging.” Een tweede dreiging situeert zich op technisch vlak. Tokai Optecs maakt brilglazen uit kunststof. Exemplaren uit echt glas, bijvoorbeeld voor chef-koks die in de hitte werken, vertegenwoordigen nog amper 8 procent van de markt. Maar ook kunststof moet in de toekomst plaats ruimen. “Ons basisproduct zal vervangen worden door elektrische brillen waar je de sterkte gewoon op kan instellen”, stelt Kurt Leuridan. “Wij zijn niet bang voor die evolutie. Integendeel, ons moederbedrijf heeft via de productie van thin film nauwe contacten met de grote spelers in die branche.”

Kurt Leuridan verwacht dankzij de dunne brilglazen een groei van minstens 20 procent. Dat zorgt, gezien de doorgedreven automatisering, niet voor extra tewerkstelling. Toch is Tokai Optecs voortdurend op zoek naar personeel, met name voor de job van exportverkoper. Tevergeefs. “Ik vind niemand meer bereid om nog een week van huis te zijn. Het ontbreekt hen aan de juiste mentaliteit. De mensen komen niet meer van onder hun kerktoren uit.”

En toch is dat juist wat Tokai Optecs te doen staat. Het bedrijf exporteert 80 procent van de productie. “Daar liggen onze groeikansen. Vooral in Rusland groeien we snel, gevolgd door het Midden-Oosten. Overal ter wereld is er vraag naar betere en dunnere glazen. Maar we kunnen niet strijden op alle fronten tegelijk. Daarom focussen we op progressieve brillen (multifocale brillen om zowel dichtbij als veraf te kunnen zien, nvdr ) met een hoge sterkte. Daar is het verschil met de concurrentie het grootst. Onze glazen zijn minstens 18 procent dunner.”

TOM MONDELAERS, FOTOGRAFIE EMY ELLEBOOG

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content