De euro blaast bubbels

Is het toeval dat de Britse econoom Brendan Brown uitgerekend nu een kritisch boek publiceert over de euro? Euro crash. The Implications of Monetary Failure in Europe komt in elk geval net nu de eurozone op haar grondvesten davert door de perikelen in Griekenland. Brown is zeer vertrouwd met de geschiedenis van de Europese eenheidsmunt. In 2004 verscheen al Euro on Trial, een kritisch boek over de euro.

Euro crash is een aanklacht tegen het onverantwoordelijke monetaire beleid van de Europese Centrale Bank (ECB). Zo is Brown zeer kritisch voor het plafond van 2 procent inflatie dat de ECB steevast vooropstelt. Is de inflatie hoger dan 2 procent, dan wordt de monetaire politiek verstrakt. Is de inflatie voldoende laag, kan een soepele monetaire politiek gevoerd worden. Brown vindt dit een verkeerde aanpak. Volgens hem verbergt deze politiek de opbouw van zeepbellen en bevordert ze de monetaire instabiliteit. Brown betwist niet dat een geringe inflatie op lange termijn een ideale situatie is, maar hij argumenteert dat een beperkte opstoot van inflatie boven de 2 procent of een korte periode van deflatie (negatieve inflatie) evenmin een probleem is. Dat is een goede veiligheidsklep voor de economie.

Brown probeert doorheen het boek aan te tonen dat de ECB de monetaire politiek versoepeld en verstrakt heeft op de verkeerde momenten. Brown vindt dat de ECB zeepbellen van bij het begin in de kiem moest hebben gesmoord, maar dit niet gedaan heeft. De euro zelf en het ECB-beleid hebben volgens de auteur bijgedragen tot de opbouw van een schul-denzeepbel.

Brown gaat uiteraard ook in op het Griekse probleem. Ook al maakt Griekenland maar een paar procent van het bbp van de eurozone uit, het land blijft een probleem voor de geloofwaardigheid van de munt. Brown brengt in het boek het bekende verhaal van hoe Griekenland al sjoemelend tot de eurozone werd toegelaten. Met de cijfers over het begrotingstekort en de staatsschuld was al van bij het begin iets mis. Dat werd overigens al in 2004 duidelijk. Griekenland bevestigde toen dat het begrotingstekort in geen enkel jaar onder de 3 procent was gezakt. Sancties bleven even-wel uit. Een blunder.

Ondertussen kon Griekenland profiteren van de lage rentevoeten die dankzij de euro mogelijk werden en kon het veel goedkoper lenen dan de precaire financiële situatie van het land toeliet. Eigenlijk werd er dankzij de euro een nieuwe zeepbel ge-creëerd. Griekenland kon zich nog dieper in de schulden werken. De zeepbel komt nu als een boemerang terug in het gezicht van de andere lidstaten.

Volgens Brown is het perfect mogelijk dat een land de eurozone verlaat. Hij verwijst daarvoor naar een studie van de ECB van december 2009. Daarin staat zwart op wit dat een onderhandeld vertrek van een land geen utopie is. Voor Griekenland is dit een kans, stelt de auteur. De terugkeer naar de goedkope drachme kan de Griekse economie aanzwengelen en het concurrentievermogen herstellen. De nadelen – stijgende inflatie en rentevoeten – wegen volgens Brown blijkbaar minder door. Voor de andere eurolanden is het ook een voordeel. Er wordt een duidelijk signaal gegeven dat de euro-orthodoxie geen lachertje is en dat er voor free riders geen plaats is.

BRENDAN BROWN, EURO CRASH, THE IMPLICATIONS OF MONETARY FAILURE IN EUROPE, PALGRAVE MACMILLAN, 2010, 208 BLZ, 70 EURO

TD