De dure ballast van prins Filip

Behalve 320 zakenlui reisden ook tientallen functionarissen en ambtenaren mee met prins Filip op handelsmissie naar China. Is dat efficiënt? Paul Buysse vindt al die “figuranten” maar ballast. Bovendien kostte de officiële delegatie zo’n 233.000 euro aan belastinggeld.

Was “de grootste Belgische handelsmissie ooit” een succes? Nog vóór prins Filip weer op Belgische bodem stond, ontstond daar een controverse over. “De rol van prins Filip is uitgespeeld,” schreef Michel Lens, China-kenner en correspondent in Peking van De Tijd. “Een missie geleid door de Vlaamse minister-president met de directeurs van de grootste Vlaamse bedrijven en een tiental KMO’s die een stevig China-dossier te verdedigen hebben, zou wellicht veel effectiever zijn.” De prins reageerde met een pleidooi om eendrachtig achter de Belgische vlag te marcheren. Trends polste bedrijfsleiders en peilde eveneens naar het prijskaartje van de officiële delegatie in het kielzog van de prins.

Kritische geluiden klinken vooral bij de vraag of een uitgebreide aanhang van officiële deelnemers in de entourage van prins Filip en prinses Mathilde wel nodig is. Volgens cijfers van het federale Agentschap voor de Buitenlandse Handel vlogen er 76 officiëlen, veertig journalisten en 320 zakenlui van 220 bedrijven mee naar Peking. De kritiek geldt evenzeer voor het hoge aantal vertegenwoordigers en kabinetsmedewerkers uit de gewestregeringen, provincies en van de federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken. Volgens de aanwezigheidslijst van het Agentschap voor Buitenlandse Handel stuurde de Vlaamse Landmaatschappij, die de openbare ruimte in Vlaanderen beheert, vier mensen naar China. De provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen, die sinds jaren via hun ondernemingen zakelijke contacten hebben in China, deden het voorbeeldig met elk één vertegenwoordiger. Net als de stad Antwerpen, die met de havenstad Sjanghai commerciële en culturele banden aanhaalt.

De Waalse officiële delegatie was ruim gestoffeerd, met drie vertegenwoordigers uit de provincie Waals-Brabant en twee uit Namen. De provincie Luxemburg stuurde zelfs vijf mensen. De verklaring? De firma Belovo uit Bastogne sloot een samenwerkingsakkoord met een Chinees bedrijf voor de productie van eierpoeder. En het provinciebestuur, aangevoerd door gouverneur Bernard Caprasse, ging verbroederen met de noordelijke provincie Heilongjiang. “Dat gebeurde op vraag van de Chinese ambassadeur in België,” wordt nog benadrukt. “Bovendien ging de landbouwuniversiteit van Libramont in China haar wereldvermaarde onderzoek rond aardappelen in de verf zetten.”

Kluwen van adviseurs

Paul Buysse, voorzitter van Bekaert, vindt dat op alle niveaus – federaal, gewestelijk en provinciaal – te veel “figuranten” meelopen. “Een kluwen van adviseurs en medewerkers, die protocollair veel aandacht opeisen en dat is een belemmering. Allemaal ballast. We hebben meer dan ooit gebalde buitenlandse zendingen nodig die efficiënt markten verkennen, met dezelfde snelheid waarmee de wereld verandert. Ik vraag me trouwens af: wie betaalt voor al die overbodige meelopers?”

Trends stelde de vraag op donderdag 25 november aan het kabinet van minister van Economie Marc Verwilghen ( VLD). Bij het ter perse gaan hadden we nog geen antwoord op die vraag. Het kabinet van de Vlaamse minister van Economie Fientje Moerman (VLD) kon ook geen inzicht verschaffen. De Waalse exportdienst Awex kon evenmin duidelijkheid geven. Het Agentschap voor Buitenlandse Handel had ook geen cijfers over de eindprijs, maar gaf wel informatie over de tarieven die de bedrijven moeten betalen. Op basis daarvan maakte Trends zelf een berekening.

De Boeing 747 van Lufthansa heeft nog steeds een first class met zestien zetels. Een ticket heen en terug naar Peking kost 7000 euro. De prijs voor business bedraagt 3000 euro, die in economy 1025 euro. Het minimale tarief voor een hotelovernachting bedroeg 160 euro. In de veronderstelling dat de officiële delegatie steeds een derde van een vliegklasse voor zijn rekening nam – de prins en zijn gemalin vlogen uiteraard in first class – komen we aan een vliegprijs van circa 160.000 euro. De hotelkosten bedragen minimaal 73.000 euro. Samen dus 233.000 euro voor de belastingbetaler.

Een voorbeeld van de ballast waar Paul Buysse op wees, kwam van Chris Morel, China-kenner en medeoprichter van Shanghai Bell, in het TV1-programma De Zevende Dag: de Belgische officiële delegatie kwam tweemaal te laat aan bij ontvangsten door Chinese hoge gasten. Het lijkt triviaal, maar is dat niet: “Op die manier slaan we een slecht figuur. Op tijd komen, is voor Chinese topfunctionarissen regel nummer één.” Het coördineren en in de hand houden van uitgebreide groepen die volgens het protocol deel uitmaken van de officiële delegatie, kan zeer verstorend werken.

Wat denken de bedrijven?

Geen van de ondervraagde bedrijven trekt het belang van de prins bij dergelijke handelsmissies in twijfel. “Zoals de meeste bedrijfsleiders ben ik zeer opportunistisch,” vat Buysse de consensus samen. “Ik draai lang genoeg mee in internationale bedrijfskringen om te weten dat made in Flanders niets betekent. Made in Belgium ook al niet veel, maar toch iets. De prins verschaft toegang tot personen en activiteitsdomeinen, waar dat anders niet zou kunnen.” Zelfs China-kenner Joos Horsten, die vragen heeft bij de efficiëntie voor KMO’s van zulke omvangrijke missies, vindt het hoogste Belgische niveau een belangrijke hefboom. “Maar de prins moet wel omringd worden door een beperkt aantal captains of industry, die concrete voorstellen hebben. De Chinezen zijn niet gediend met een delegatie van 400 deelnemers waarvan hon- derd ambtenaren en hoofdzakelijk KMO’s.”

Luc Vriens, gedelegeerd bestuurder van het milieubedrijf Waterleau, weet ook wel dat de prins geen deuren opent voor KMO’s, wel voor de Bekaerts en de Inbevs. “Het is pure marketing. Ik gedraag me in zulk gezelschap ook als een Inbev.” Vriens, die verknocht is aan handelsmissies, stoort zich niet aan de “figuranten”. “Ik heb zo kabinetsmedewerkers leren kennen, journalisten, provincie-ambtenaren, ook Belgische potentiële klanten die meereizen. Dat hoort allemaal bij netwerking. Wat er uit zo’n missie komt, heb je grotendeels zelf in de hand.”

Erik Bruyland – Wolgang Riepl

Op tijd komen is voor Chinese topfunctionarissen regel nummer één, maar de Belgische officiële delegatie kwam tweemaal te laat bij de ontvangst door Chinese hoge gasten.