De deugden van de zee

Sommigen gaan door het leven zonder ooit metthalassotherapie in aanraking te komen. Ze hebben het daarom niet slecht. Maar zij die zich wel onderwerpen aan de goede zorgen van de zee, ontdekken een preventieve en doeltreffende gezondheidskuur die het leven des te aangenamer maakt. Jean Bobet, broer van de illustere wielerkampioen Louison Bobet, getuigt.

TEKST : SERGE VANMAERCKE/ FOTO’S : GLOBAL PICTURES

Thalassotherapie wordt vaak omschreven als “het gelijktijdig gebruik, onder medisch toezicht, van alle weldoende elementen die de zee ons aanreikt”. Behalve het zeewater, helpen ook het kustklimaat, de algen, de modder en het zand om het weldoende effect van het water te versterken.

Basisprincipe van de thalassotherapie is het verwarmen van het water tot lichaamstemperatuur (van 34 tot 36). Dit heeft voor gevolg dat de oligo-elementen (zoals kobalt, koper, ijzer, iodium, magnesium, zink…) en de minerale zouten die zich in het water bevinden, gemakkelijker door de huid het lichaam kunnen binnendringen, en zo het metabolisme of de stofwisseling in de hand werken.

Thalassotherapie is dus niet hetzelfde als thermale kuren of balneotherapie. Alle centra voor thalassotherapie bevinden zich noodzakelijkerwijze vlakbij de zee.

In de oudheid

dweepte men reeds met de deugden van de zee. Euripides zei dat “de zee de kwalen van de mens geneest”. Herodotos, Hippocrates en Plato hebben eveneens de verborgen krachten van het zeewater bezongen. Het woord ‘thalassotherapie’, dat sedert 1869 in zwang is, werd trouwens samengesteld uit twee Griekse woorden : thalassa / zee en therapeia / zorg.

Reeds in de 19de eeuw bestonden er aan de Franse kust instellingen waar het microklimaat van de zee werd geëxploiteerd. Dat was het geval in Dieppe (1822), Sète (1847), Croisic (1855). De Fransen noemen zich graag de ‘uitvinders’ van de thalassotherapie zoals we ze vandaag kennen. Dit Franse fenomeen zou precies een eeuw geleden, in 1897, ontstaan zijn wanneer bioloog René Quinton de fysieke deugden van het zeewater omschreef. Hij ontdekte namelijk dat er een organische overeenkomst bestaat tussen zeewater enerzijds en het bloedplasma anderzijds. In zijn spoor volgde een Bretoense arts, dokter Louis Bagot, die een eerste centrum oprichtte in Roscoff. Deze gemeente in de Finistère is trouwens nog steeds een bekend kuuroord en er is ook een biologisch instituut voor maritiem onderzoek, dat verbonden is aan de universiteit van Parijs en het Centre National de Recherche Scientifique. Tegen het einde van vorige eeuw onderzocht dr. Bagot de fysische en chemische mogelijkheden die de zee te bieden had, en startte in zijn centrum met de behandeling van reumakwalen. Hij werkte met verwarmd zeewater, waarin de patiënten bepaalde oefeningen opgelegd kregen. Zo werd de kine-thalassotherapie geboren.

Toch is het vooral in de tweede helft van deze eeuw dat de thalassotherapie in Frankrijk spectaculaire ontwikkelingen kende. Aan de oorsprong lag een tragische gebeurtenis. Toen hij terugkeerde van een actie van het Rode Kruis in België, werd drievoudig Tourwinnaar Louison Bobet het slachtoffer van een zwaar verkeersongeval. Dat gebeurde in 1961. Tijdens zijn herstel kwam de wielerkampioen in aanraking met kuren door zeewater. Hij geraakte zo in de ban dat hij in 1964 zelf het Institut de Quibéron oprichtte. Louison Bobet stierf in 1983, maar zijn broer Jean Bobet zette met evenveel ijver de werkzaamheden voort. Vandaag de dag is hij voorzitter van de Club Thalassotherapie. Frankrijk telt een veertigtal instituten die de thalassotherapie beoefenen, wat een capaciteit van 8000 kuurgangers per dag betekent. De helft van de centra opende zijn deuren tussen 1985 en 1991. Slechts 24 onder hen hebben het charter van de Club Thalassotherapie ondertekend.

Tot het begin

van de jaren ’70 werd thalassotherapie beschouwd als een speciale vorm van geneeskundige behandeling die plaats vond in instellingen die eerder op klinieken leken. De ‘patiënten’ werden trouwens terugbetaald door hun ziekteverzekering.

Sedert een dertigtal jaren ziet men centra ontstaan, die niet meer als een hospitaal fungeren, maar die ontspannende en preventieve behandelingen propageren, vaak verpakt in leuke arrangementen. Deze instellingen zijn ook voorzien van alle hotelfaciliteiten. Toch past men ook in deze centra wanneer ze tenminste erkend zijn nog die behandelingen toe die in aanmerking komen voor terugbetaling door het ziekenfonds.

Vandaag beschikken meer dan 80 procent van de centra over een volledige hotelaccommodatie, ofwel deel uitmakend van het instituut zelf, ofwel in een gebouw annex. Het zijn bijna allemaal hotels met 3 of 4 sterren (6 dagen kuren, logies inbegrepen, vanaf 7000 of 7500 FF). Nieuw zijn de hotelletjes met 2 sterren (arrangementen vanaf 4000 of 4500 FF). Eén dag kuren, zonder logies, kost gemiddeld tussen 400 en 500 FF.

Volgens Jean Bobet bezoeken elk jaar meer dan 200.000 personen de vele centra die aan de kust gelegen zijn. Het totale omzetcijfer loopt op tot 1,5 miljard FF (voor meer dan 1 miljoen kuurdagen per jaar) en de groei bedraagt zo’n 12 procent voor de voorbije drie jaar.

De Franse kust

biedt over een afstand van zo’n 3000 kilometer tal van mogelijkheden : het Kanaal, de Atlantische kust, de Middellandse Zee. Behalve het zeewater elke kuurganger verbruikt ongeveer 1 kubieke meter zeewater per dag profiteert de thalassotherapie van alle geneugten die de zeekust te bieden heeft. De zuivere lucht zorgt voor een betere kwaliteit van de zonnestralen en versnelt de interactie tussen het organisme en het milieu. In de kuststreek treft men bovendien een stabiele temperatuur en vochtigheidsgraad aan, waardoor kleine microdeeltjes makkelijker in de lucht terecht komen. En die peppen onze lichamelijke conditie op. De hoge luchtdruk stelt ons bovendien in staat vrijer te ademen.

Het klimaat microklimaat zeg maar speelt dus een belangrijke rol in de thalassotherapie. En dan is er ook het gebruik van zeealgen (met concentraties tot 800 keer hoger dan in het zeewater) die een directe invloed hebben op de aangroei van cellen en zo zegt men vermoeide organismen aan nieuwe energie helpen. Net zoals de modder, waaraan men ook ontstekingsremmende eigenschappen toedicht.

In de reiswinkels stelt men soms weekendformules voor, maar meestal wordt een kuur van zes dagen aanbevolen. Ideaal zijn zelfs negen dagen. De klanten kunnen kiezen uit verschillende types van verzorging : onderwatergymnastiek, warmwaterbaden, hydromassage baden, onderwaterdouches, jetstreamdouches, neveldouches (fijne waterverstuiving met een kalmerend en relaxerend effect), voetbaden, handbaden (afwisseling van koud- en warmwaterbaden om de bloeddoorstroming te bevorderen), algotherapie en pelotherapie (algen en modder tegen ontstekingen en reuma), enzovoort.

Er bestaan tussen 18 en 23 verschillende behandelingen in de verschillende centra. Enkele cijfergegevens voor Frankrijk : 44 % kuurt tegen stress, vermoeidheid en overwerktheid ; 32 % tegen reuma en als revalidatie na ongevallen of operaties ; 16 % vermageren ; 8 % bijzondere doelgroepen (jonge moeders, anti-tabakkuur,…).

De klanten

komen uit zeer verscheiden socio-professionele groepen. De leeftijd situeert zich meestal boven 40 jaar. Vrouwen zijn in de meerderheid (70 %). Toch constateert men de jongste jaren een verjonging : reeds 10 % is jonger dan veertig ; en een toename van de mannelijke cliënteel (30 à 35 %). Het aantal buitenlandse klanten bedraagt slechts 10 %. Onder die buitenlanders nemen de Belgen de tweede plaats in (30 %), na de Zwitsers (40 %).

Het is belangrijk om duidelijk te maken dat thalassotherapie niet zomaar met de natte vinger gebeurt, maar voorafgegaan wordt door een uitvoerig medisch rapport. Zo zou het tenminste moeten zijn. Om misbruiken tegen te gaan, vraagt de Club Thalassotherapie dan ook aan zijn leden om een charter te onderschrijven. Dit charter verplicht de permanente aanwezigheid van een of meerdere meertalige artsen. De massages moeten worden uitgevoerd door gediplomeerde kinesitherapeuten. De centra zijn eraan gehouden voor hun verzorgingen water recht uit de zee te gebruiken, aangevoerd door kanalen en gepompt uit de zee, op een plaats waar de kwaliteit van het water voldoet aan de normen gesteld door het Franse ministerie van Gezondheid. Elke maand worden controlestalen genomen en onderzocht. Tenslotte moet het centrum op minder dan 300 meter van de zee gesitueerd zijn, dit om de directe invloed van het zeeklimaat te garanderen. Al gaan er binnen de Club stemmen op om deze grens om praktische redenen uit te breiden tot 1000 meter.

Ieder persoon, van welke leeftijd ook, die de medische controle met succes doorstaat, wordt toegelaten tot de kuuroorden. Verscheidene speciale formules worden voorgesteld : verblijf future maman, postnatale kuur of jeune maman, speciale kuren voor de benen, voor de rug, en tenslotte is het ook mogelijk een vermageringskuur te volgen. Er zijn immers diëtisten aanwezig in de meeste centra.

Elk verblijf kan uiteraard gecombineerd worden met één of andere vakantieformule in de betreffende streek. In Frankrijk heeft de thalassotherapie zich ontwikkeld aan alle kusten, met een nadrukkelijke aanwezigheid in Bretagne (11 kuuroorden). In totaal vertegenwoordigt de Atlantische kust 60 % van de centra en 70 % van de opvangmogelijkheden. Beste transportmiddel is vaak de auto. Of probeert u het ook eens met de trein ?

Maison de la France – Guldenvlieslaan 21 – 1050 Brussel. Tel : (0902) 88.025. en fax : (02) 502.04.10.

Algen, modder en zand helpen het weldoende effect van het zeewater te versterken.

Thalassotherapie richt zich ook op een cliënteel dat op zoek is naar ontspannende en preventieve arrangementen.

Jetstreamdouches met zeewater : zeer geliefd.