De Fietsersbond en Fietsberaad Vlaanderen houden deze week hun tweede fietstelweek, om zo veel mogelijk gegevens over fietsend Vlaanderen te verzamelen. Almaar meer werkgevers stimuleren hun werknemers om in het zadel te springen. Maar er is meer nodig dan fiscaal aftrekbare leasefietsen en fietsvergoedingen.
Hoewel almaar meer werknemers de voordelen van bedrijfsfietsen inzien, regeert in de meeste bedrijven nog altijd Koning Auto. De Fietsersbond schat dat ongeveer 400.000 Vlamingen zeer geregeld naar het werk fietsen, ofwel 14,9 procent van 2,7 miljoen werkende Vlamingen. Volgens Dieter Snauwaert, programmacoördinator van Bike to Work bij de Fietsersbond, zouden we nog meer fietsers in het zadel krijgen indien de fietsvergoeding een recht wordt voor elke werknemer. Nu is het nog een gunst van de werkgever. Hij betreurt ook dat de fietsvergoeding niet geldt voor de zogenoemde speed pedelecs, snelle elektrische fietsen die de fietser ondersteuning bieden tot 45 km per uur. “Fiscaal worden ze beschouwd als een bromfiets klasse B en niet als een elektrische fiets. Dat is absurd, want als je niet trapt, gaat hij geen meter vooruit”, stelt Snauwaert. De Fietsersbond dringt erop aan dat de wet zo vlug mogelijk aangepast wordt.
Een andere vaststelling: de bedrijfsfiets mag dan populairder worden, het aantal bedrijfswagens bleef de voorbije vijf jaar ook stijgen. Logisch, want bedrijven optimaliseren hun kosten en hun opbrengsten nu eenmaal in het fiscaal-juridische kader dat hun wordt aangeboden. “Dat kader stimuleert nog altijd de verloning in de vorm van bedrijfswagens en maakt tegelijk de aanschaf van bedrijfsfietsen fiscaal aantrekkelijk”, legt Snauwaert uit. “Wanneer het overheidsbeleid een kader schept dat geen duidelijke keuzes maakt, maken bedrijven ook geen keuzes. Ze maken gebruik van de mogelijkheden die er zijn. Bedrijfsauto’s en -fietsen zijn beide een vorm van fiscale loonoptimalisatie. Meestal is de insteek dan ook niet een duurzamere mobiliteit, maar loonoptimalisatie.”
Toen ArcelorMittal Gent in november 2015 aankondigde dat al zijn 4700 werknemers vrijwillig kunnen intekenen op een bedrijfswagen – de werknemers mogen maximaal 15 procent van hun brutoloon aan de huur van een leasewagen spenderen, ze krijgen geen tankkaart – stuitte dat op veel kritiek. Maar een bedrijfswagen blijft een fiscaal aantrekkelijk extra voordeel dat de werkgevers kunnen aanbieden. Er worden aanzienlijk minder belasting en socialezekerheidsbijdragen op geheven dan op het brutoloon. De populariteit van de Belgische bedrijfswagen vloeit dus rechtstreeks voort uit de te hoge belasting op het inkomen uit arbeid in ons land. Als het probleem een te hoge belastingdruk is op het inkomen uit arbeid, dan is volgens Bart Van Craeynest, hoofdeconoom bij Econopolis, het correcte antwoord die belastingdruk op arbeid te verlagen. Dan vermijd je ook schadelijke neveneffecten voor de economie, zoals extra files en milieuschade. Dieter Snauwaert is het met hem eens. “Schep een fiscaal kader dat het verlonen in euro’s voordeliger maakt dan het verlonen onder de vorm van auto’s.”
Minder ziek, meer productief
De overgrote meerderheid van de werkgevers, ook zij die zichzelf als fietsvriendelijk bestempelen én zwaar investeren in een fietsbeleid, zweert de bedrijfswagen niet af. XIO, een Gents IT-bedrijf met vijftien werknemers, doet dat wel. “Ook wij gingen op zoek naar alternatieve vormen van verloning door de hoge loonlasten. Maar een ‘wapenwedloop’ in bedrijfsauto’s interesseerde ons niet”, vertelt Hendrik De Backer, vennoot van XIO. “Via Pervélo investeerden we in 2015 in acht bedrijfsfietsen. Ze zijn 120 procent aftrekbaar, net als de bijbehorende accessoires. Onze leverancier zorgt voor de verzekering en doet het onderhoud.”
Hendrik De Backer was vroeger een fervente bedrijfswagengebruiker, maar fietst nu van maandag tot vrijdag door de Gentse binnenstad, waar de meeste van de klanten zitten. “Ik ben levende reclame, want onze fietsen zijn gelakt in de bedrijfskleur.” Hij geeft toe dat hij riskeert high potentials mis te lopen die per se een bedrijfswagen willen, maar ook met een mooie fiets kan gepronkt worden. Waarom zouden anders zoveel dure (race)fietsen verkocht worden? Net als de auto kan de leasefiets persoonlijkheid en zelfs sociale status belichamen. Een klassieke fiets of een e-bike, een koers- of een bakfiets, in je lievelingskleur. Of een vouwfiets met lederen zadel en een gepersonaliseerde helm.
Bovendien stimuleert fietsen onze hersenen. “Onze arbeidsmarkt bestaat straks enkel nog uit kenniswerkers. Even fietsen is de ideale manier om onze hersenen even rust te gunnen, te rebooten zeg maar”, zegt De Backer.
Uit een onderzoek van het Nederlandse onderzoeksbureau TNO blijkt dat werknemers die geregeld de fiets nemen voor woon-werkverkeer, gemiddeld één dag per jaar minder verzuimen dan niet-fietsende collega’s. Kurt Van de Velde,technical customer support manager bij ArcelorMittal, rijdt zeker drie keer per week met de fiets naar het werk, 44 kilometer per dag heen en terug. “Met een fietsvergoeding van 0,15 euro per kilometer verdien ik zo tot 90 euro netto extra per maand”, vertelt hij. “Met de fiets naar het werk rijden is voor mij dé manier om fris als een hoentje op mijn werk te arriveren. Ik geloof dat fietsende werknemers minder ziek zijn en beter presteren, ik merk zelf dat ik op mijn fietsdagen productiever ben. En: je bent altijd op tijd.”
Investeren in fietsostrades
In Nederland komt 25 procent van de werknemers met de fiets naar het werk, bij ons zo’n 14 procent. Het potentieel is dus nog groot in Vlaanderen. “De helft van de werknemers woont op maximaal 10 kilometer van het werk”, weet Dieter Snauwaert van de Fietsersbond. “Het is mogelijk het Nederlandse niveau te bereiken, alleen vergt dat zeker ook investeringen in een fietsvriendelijke en veilige weginfrastructuur. Zorg voor kwaliteitsvolle fietsenstallingen aan stations en bij bedrijven. In Nederland worden bedrijfswagens trouwens veel zwaarder belast dan bij ons.”
Voor de Fietsersbond is de Brusselse ring een symbooldossier. De Vlaamse regering wil vanaf 2019 2 miljard euro investeren in de verbreding van de Brusselse ring, waarvan 1,43 miljard gaat naar de verbreding en de herschikking van 20 kilometer auto-infrastructuur, 500 miljoen naar 63 kilometer tramlijnen en 70 miljoen naar 40 kilometer fietspaden. “Die 1,43 miljard kan de regering veel zinvoller besteden aan het fietsvriendelijk maken van de weginfrastructuur”, argumenteert Dieter Snauwaert. “Rekeningrijden kan dan het congestieprobleem op de Brusselse ring aanpakken.”
Over één zaak zijn alle mobiliteitsexperts het eens: de aanleg van fietssnelwegen, gecombineerd met de boom van de elektrische fiets, kan het peloton van de fietsende werknemer serieus vergroten. Na Nederland investeert Vlaanderen eindelijk in die zogenoemde fietsostrades. Die moeten op termijn alle Vlaamse steden met elkaar verbinden, goed voor een netwerk van 2000 kilometer. Maar voorlopig is de ene fietsostrade de andere niet. Een fietsostrade is een autovrij traject, dat de fietser voorrang geeft op andere weggebruikers. De fietser kan ‘conflictvrij’ rijden langs kruispunten (via bijvoorbeeld een tunnel of een brug). Wie er al enkele heeft uitgeprobeerd in België, weet dat er nog veel werk aan de winkel is. Gevaarlijke fietspaden en kruispunten, fietssuggestiestroken, auto’s, motorfietsen of trams die voorrang opeisen: je maakt het allemaal mee op de Vlaamse fietssnelwegen. “Investeer versneld in échte fietssnelwegen, desnoods wat minder in aantal, waar fietsers voorrang hebben en niet om de zoveel tijd moeten stoppen om voorrang te geven aan autoverkeer”, vindt Snauwaert (Fietsersbond).
Fietsende forenzen
Ondertussen komen er steeds meer private spelers op de markt die diensten aanbieden om het bedrijven gemakkelijk te maken fietsen ter beschikking te stellen, inclusief onderhoud, bijstand bij panne en een omniumverzekering. Ook autoleasebedrijven lijken, zij het schoorvoetend, de fiets te ontdekken. Werner Franck, de CEO van KBC Autolease, heeft zelf een leasefiets en voorspelt dat over tien jaar niemand nog alleen een bedrijfswagen zal krijgen. “De leaseauto zal niet verdwijnen, maar werknemers zullen bijvoorbeeld een kleinere auto krijgen in combinatie met een fiets of een abonnement op het openbaar vervoer.”
Dieter Snauwaert van de Fietsersbond is ervan overtuigd dat het debat over de bedrijfswagen weldra gevoerd is. Zo’n vaart zal het niet lopen, daarvoor zijn de politieke partijen nog te zeer verdeeld. Maar minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) heeft voor het eerst een concreet voorstel klaar dat bedrijfswagens fors duurder maakt voor werkgevers. Dat er in de nabije toekomst steeds meer fietsende forenzen in het straatbeeld zullen verschijnen, staat in de sterren geschreven.
Sam De Kegel, fotografie Emy Elleboog
“De leaseauto zal niet verdwijnen, maar werknemers zullen bijvoorbeeld een kleinere auto krijgen in combinatie met een fiets of een abonnement op het openbaar vervoer” – Werner Franck, KBC Autolease
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier