De boekhoudersmentaliteit van Vande Lanotte

1 juli 1932. ” I pledge you… I pledge myself… to a new deal for the American people!” Met die slotwoorden joeg de net genomineerde Amerikaanse presidentskandidaat Franklin D. Roo-sevelt de deelnemers van de Democratische conventie door het dak in het broeierig hete Chicago. Zijn rede was het startschot voor een economisch beleid, gestoeld op overheidsinterventie. Het keynesiaanse model werd de daaropvolgende halve eeuw het dogma voor iedereen die zich als sociaal-democraat respecteerde.

8 november 2004. De sociaal-democratische vice-premier Johan Vande Lanotte (SP.A) verkoopt een meerderheidsbelang in de luchthavenuitbater van Zaventem. Biac wordt voor 735 miljoen euro verpatst aan Macquarie, een investeringsvehikel op de beurs in Sidney (zie blz. 48). De overheid en de privé-aandeelhouders wrijven zich vergenoegd in de handen. Het hoogste bod haalde het, de regering kan met 352 miljoen euro inkomsten haar lange mars naar de vermindering van de overheidsschuld voortzetten. Een schuld die nota bene voor een groot deel het resultaat is van het gefaalde keynesiaanse beleid in West-Europa.

Is dat de new deal anno 2005? Een sociaal-democratische vice-premier verkoopt zonder verpinken een luchthaven, met de Belgische staat als referentieaandeelhouder, aan een investeringsvehikel in puur Angelsaksische grootkapitalistische stijl. Macquarie haalde in de dagen na de overname moeiteloos 577 miljoen euro op bij de Australische belegger. Maar de Belgische belegger mocht het vergeten, want de geldronde was uitsluitend voorbehouden aan inwoners van down under. Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid heeft het gros van die beleggers nog nooit één voet gezet in Zaventem.

Dat heet dus globalisering in de praktijk. Beleggers kopen zich een deel van een luchthaven ergens aan de andere kant van de wereld. Of biedt het manna van Macquarie zekerheid voor riante toekomstperspectieven? Want Biac had nood aan een strategische partner die kapitaal en kennis meebracht. En de financiers van down under bezitten een politieke maagdelijkheid. Met Schiphol of Parijs als partner koos Biac waarschijnlijk tussen de pest en de cholera. Gekneld tussen twee luchthavens die zich willen profileren. Met het taalprobleem als extra dynamietstof. Met de fusie van Air France en KLM als bijkomende hinderpaal. Macquarie is bovendien meer dan een luchthavenbeheerder. De Australiërs kunnen Zaventem ontwikkelen als multifunctionele schakel binnen een alomvattend distributiebeleid voor Vlaanderen. Straks genezen de antipoden de Belgen warempel van hun kortzichtige visie op distributiebeleid.

Johan Vande Lanotte deed dus toch een verstandige zet. Maar de demarche van de vice-premier getuigt vooral van een ingebakken boekhoudersmentaliteit. Want de opbrengst uit Biac vloeide meteen naar de verdere schuldafbouw van de Belgische staat. Niet naar de verdere ontwikkeling van de omgeving rond de luchthaven. Dat geld mag de Vlaamse schatkist gaan zoeken. Waar schuilt de strategische visie van de vice-premier, die met 30 % in Biac toch een niet te versmaden minderheidsbelang aanhoudt? Misschien in zijn volkskapitalisme, dat hij aanwakkerde in het verre Sidney?

Wolfgang Riepl

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content