“De bal ligt in het kamp van de bedrijven”

Als de bedrijven het gaspedaal niet durven in te duwen, gaat het weer slechter met de economie. Dat waarschuwt Jan Loeys, hoofdstrateeg van investeringsbank JP Morgan.

Jan Loeys was vorige week samen met Luc Bertrand (CEO van Ackermans & van Haaren) en Howard Gutman (de Amerikaanse ambassadeur in België) te gast op het jaarlijkse Business Forecast Dinner van de Belgische alumni van de University of Chicago. Kraakt of maakt 2010 het herstel? Het jaar is twee maanden oud, maar liet nog niet in de kaarten kijken. Jan Loeys probeert voor de zakenbank JP Morgan vanuit Londen te achterhalen wat we mogen verwachten en hoe beleggers daarop kunnen inspelen.

JAN LOEYS (JP MORGAN). “Dé sleutelvariabele voor de beurs is de economische groei en vooral de groeiverwachting die in de markt leeft. De beurs danst op het ritme van deze verwachtingen. Van het dieptepunt in maart vorig jaar herstelde de beurs spectaculair in het spoor van opverende groeiverwachtingen. De trend is nog licht opwaarts, maar het vertrouwen in die groeiverwachtingen is nog niet bijster hoog, getuige de beurscorrectie van januari.

“De bal ligt nu in het kamp van de bedrijven. Het jongste jaar hebben vooral de bedrijven hun balans gevoelig versterkt door cash bij te houden en de looptijd van hun financiering te verlengen. De bedrijven zijn doorgaans heel winstgevend. Ze staan er heel goed voor, maar op dit ogenblik zetten ze hun geld nog maar heel langzaam aan het werk. Het grote risico voor de economie is dat ze een wait and see-houding aannemen. Het is een kwestie van vertrouwen. Als de bedrijven gezamenlijk aarzelen, dan graven ze hun eigen graf en was de hele stimulus van de fiscale en monetaire politiek een maat voor niets. De bedrijven zijn weer begonnen met kapitaalinvesteringen, maar nog niet met nieuwe aanwervingen en de heropbouw van hun inventaris.”

Zijn aandelen na de spectaculaire rally van vorig jaar nog goedkoop?

LOEYS. “Ja en neen. Aandelen zijn niet goedkoop tegenover hun historische waardering, maar wel vergeleken met de alternatieven cash en obligaties. De centrale banken drijven op een artificiële manier de activaprijzen omhoog door het aanhouden van cash te bestraffen met heel lage rentevoeten. Ook de rente op bedrijfsobligaties is niet meer zo aanlokkelijk. De rally is daar grotendeels voorbij.

“Beleggers stappen over naar aandelen als ze denken dat de rente op korte termijn laag blijft en als ze wat minder vraagtekens plaatsen achter het economische herstel. Er staat niet meer cash langs de zijlijn dan gemiddeld de voorbije tien jaar, maar de return op die cash is nu zo laag dat een groter deel naar de beurs moet vloeien. Het is gewoon een kwestie van tijd. Er zijn geen andere krachten nodig. Elke dag zonder economische schok is een dag dat je kwaad bent op jezelf dat je in cash zit. Hoe minder er gebeurt, hoe duidelijker het wordt dat je op de beurs moet zijn. Ik wil een saaie wereld. (lacht)

Dat is deze wereld niet…

LOEYS. “Juist, en alleen een duurzaam herstel kan de markten kalmeren. De jongste weken ben ik wel wat nerveuzer geworden, omdat het dus een must is dat de bedrijven weer investeren en aanwerven. Dat is even bang afwachten. Elke bedreiging van de bedrijfswinsten door extra belastingen kunnen we daarom missen als kiespijn. Barack Obama leek een doelwit gevonden te hebben in banken en bedrijven, maar de jongste signalen zijn toch dat hij begrepen heeft dat het de bedrijven zijn die de jobmotor op gang moeten trekken.”

Hoe zwaar schat u het risico in van de oplopende overheidsschulden? Kan een besmettelijke Griekse griep de economie weer aan het ziekbed kluisteren, als de obligatiemarkten de beleidsmakers verplichten te snel op de fiscale rem te staan?

LOEYS. “De fiscale stimuli te vroeg terugschroeven, is een groot risico. Als de obligatiemarkten te snel lagere overheidstekorten eisen, dan wordt dat een fiasco voor de economie en de aandelenmarkten. Het is zoals de patiënt die een zware hartoperatie heeft ondergaan en op dieet moet. Maar hij mag niet meteen op dieet, eerst moet hij voldoende herstellen. De economie is nog altijd herstellende en een dieet zou nu dodelijk zijn.

“Gelukkig kunnen heel wat landen terugvallen op een centrale bank die overheidsobligaties koopt om druk van de ketel te halen. In het eurogebied hebben we dat mechanisme niet en dat maakt het eurogebied zwakker. Europa heeft de laagste fiscale tekorten van de VS, Japan en de eurozone, maar heeft geen flexibele instellingen om het fiscale en monetaire beleid op elkaar af te stemmen. De ECB mag volgens het Verdrag van Maastricht niet op een directe manier overheidsobligaties kopen. Dat is een handicap.”

Hoeveel geduld hebben de obligatiemarkten met de oplopende schulden van de grote landen nog?

LOEYS. “Toch nog heel wat. We verwachten dat de langetermijnrente wat stijgt, omdat zowel de centrale als de commerciële banken niet meer zo veel overheidsobligaties blijven kopen. Maar we verwachten geen berenmarkt voor obligaties. Daarvoor zouden de centrale banken eerst de rente moeten optrekken, maar dat doen ze ten vroegste volgend jaar.”

Heeft u er vertrouwen in dat de beleidsmakers de juiste beslissingen nemen de volgende kwartalen?

LOEYS. “Ja, toch wel. De centrale banken doen alles juist. De VS voeren ook terecht een expansieve fiscale politiek. Europa deed dat minder en dat wreekt zich. De Europese economie blijft wat in de startblokken. Het herstel moet in Europa van de export komen, van stimuli van andere regio’s dus. Hoe minder de overheden nu uitgeven, hoe trager de economie groeit en hoe minder belastingontvangsten ze innen. Het is dus een kwestie van de economie aan de praat te krijgen en dan kun je met stijgende belastingontvangsten de overheidstekorten afbouwen. Een te spaarzaam beleid zou contraproductief zijn, want elke euro die de overheid niet uitgeeft, doet het nationaal inkomen met meer dan een euro dalen.”

Er wordt koortsachtig gewerkt aan een hervorming van het financiële systeem. Kan de volgende crisis zo ver mogelijk worden uitgesteld?

LOEYS. “Neen. De regelgevers vechten een verloren oorlog. Ze zorgen ervoor dat deze crisis niet opnieuw kan gebeuren, maar de volgende crisis zal totaal anders zijn. Je kunt je moeilijk verdedigen tegen wat je niet kent. Het financiële systeem is complex en elke actie lokt onvoorziene reacties uit. ”

Wat kan gedaan worden om het finan-ciële systeem stabieler te maken?

LOEYS. “Vooral de schuldcreatie in het niet-gereguleerde financiële systeem zou aan banden moeten worden gelegd. Het gaat over de wereld van de investeringsbanken die in hun vroegere vorm grotendeels verdwenen zijn, de hefboomfondsen en de marktgeldfondsen. De crisis was het gevolg van een bankrun in dit parallelle systeem, waar de centrale banken geen mandaat hadden om te hulp te komen. Maar dat wordt nu allemaal opgelost. We gaan dus niet dezelfde crisis meemaken, net zoals een bomkrater de beste plek is om dekking te zoeken. Een bom valt nooit twee keer op dezelfde plaats.”

Waar mogen we een nieuwe bomkrater verwachten?

LOEYS. “De schuldenproblematiek verschuift van de private sector naar de overheden, maar dat is geen acuut probleem omdat de overheden weinig op korte termijn gefinancierd zijn. Een tweede probleem is China. Tot nu heeft het zijn groeimonster goed onder controle kunnen houden, dankzij een professionele leiding en een beetje geluk. Maar die machine is zo groot en groeit zo snel, dat dit proces onvermijdelijk een vrij gevaarlijke rit is. De Chinese leiders moeten heel oplettend blijven.”

Door Daan Killemaes, Foto’s Dann

“Elke dag zonder economische schok is een dag dat je kwaad bent op jezelf dat je in cash zit”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content