‘Cyclisch zijn, is goed’

Nyrstar heeft net vijf kaarsjes uitgeblazen. Ontsproten uit de schoot van Umicore en de Australische mijngroep Zinifex, heeft de Belgische zinkspecialist er woelige jaren op zitten. De CEO en de voorzitter maken de balans op.

Er zijn weinig Belgische bedrijven die zo door analisten worden gescreend als Nyrstar. Het bedrijf wordt met de nodige cool geleid door de Luxemburger Roland Junck. Die werkte ruim een kwarteeuw in de staalsector en was in 2006 zelfs een poosje topman van de staalgigant ArcelorMittal.

In 2009, na de eerste twee donkere jaren voor Nyrstar, werd Junck door bestuursvoorzitter Julien De Wilde uit zijn bestuurderszitje bij Nyrstar geplukt en in de driver’s seat gehesen om orde op zaken te stellen. De raad van bestuur en beleggers hebben het geweten. Junck (57) navigeerde de pure specialist in het smelten van zink en lood resoluut de onzekere en ruwe wereld van de mijnbouw in.

Begin deze maand gaf Junck in Australië ook de aanzet voor een derde pijler, recyclage van hoogwaardige metalen. De 120 jaar oude vervuilende en stilaan zieltogende Zuid-Australische lood- en zinksmelter Port Pirie wordt met genereuze steun van de Australische overheden omgevormd tot een verwerkings- en recuperatiefaciliteit die ook metalen als goud en zilver uit smelters en andere afvalstromen kan recycleren. Kostprijs 280 miljoen euro, waarvan Nyrstar 80 miljoen voor zijn rekening neemt.

Die nieuwe diversificatie vormt de ideale aanzet voor een gesprek over verleden en toekomst van het industriële buitenbeentje. Maar ook over Junck zelf, die de wind eerder dit jaar van voren kreeg door een opmerkelijke aandelentransactie. Geen wonder dat de gemoedelijke Junck op scherp stond. Wat hem overigens goed uitkwam. Na ons gesprek naast de prachtig uitgedoste kerstboom in een Brussels hotel wachtte hem een gevulde raad van bestuur.

TRENDS. Hebt u ergens spijt van?

ROLAND JUNCK. “Neen. Met alleen maar smelters zouden we vandaag in een heel moeilijke situatie zitten. De toestand is de jongste drie jaar aanzienlijk verslechterd, zowel in prijzen als macro-economisch. De beslissing om in mijnbouw te gaan, was de juiste. Ofwel boerden we achteruit, ofwel kozen we voor een grote verandering, en dat was de integratie upstream richting exploratie en ontginning. De resultaten zijn er. De marges in mijnbouw zijn drie keer hoger dan in de smelters. Het nam alleen veel tijd in beslag om het uit te voeren. We stonden op één been. Nu hebben we twee pijlers, en we zullen er met recyclage een derde krijgen. Die krijgt trouwens voorlopig de naam Port Pirie. Is dat de finale samenstelling van de groep? Nyrstar zal zich altijd proberen aan te passen.”

Bij recyclage wordt meteen gedacht aan de materialentechnologiegroep Umicore, waaruit Nyrstar is ontstaan

JUNCK. “U denkt dat misschien, maar ik niet.”

U wilt met die recyclage minder cyclisch worden?

JUNCK. “Daar doelt u weer op Umicore, maar mijn doelstelling is niet om minder cyclisch te zijn. We zijn een heel cyclisch bedrijf en ik zie niet waarom we dat zouden moeten verminderen. Cyclisch is goed, voor ons en voor de beleggers. Anders zouden zij ook niet in Nyrstar investeren. We hebben dus absoluut geen strategie om minder cyclisch te worden. Ik wil hier geen pensioenfonds van maken.”

Veel beleggers verkiezen nochtans minder cyclisch.

JUNCK. “Dan zijn het de verkeerde investeerders voor ons. Velen willen net die exposure aan de zinkprijs, omdat ze van die volatiliteit houden. Als we meer goud en zilver doen, laten ze al horen dat onze exposure vermindert.

“Wat we wel doen, is zorgen dat we meer gebalanceerd zijn. Zo helpt het veel om actief te zijn in verscheidene monetaire zones. Als de dollar zwak is en de euro sterk, kunnen we dat balanceren. Wat er ook gebeurt, de boot zal niet heen en weer slingeren.”

De Wilde arriveert. “Bonjour monsieur le président”, zegt Junck. De Wilde: “Dag Roland.”

Hoe kijkt u terug op uw strategische expansie in de mijnbouw?

JUNCK. “Het zou vandaag veel moeilijker, zelfs bijna onmogelijk zijn om die beweging te maken. Het was net op tijd. De voorbije drie jaar was het niet gemakkelijk op macro-economisch vlak. Het heeft veel druk gezet op de bijdrage van de smelters.”

U hebt geluk gehad?

DE WILDE. “Neen, dat kwam door onze fenomenale raad van bestuur en een uitzonderlijke CEO.”

JUNCK. “En een uitzonderlijke voorzitter.”

Dat hadden we kunnen denken.

DE WILDE.(schatert)

JUNCK. “Het is niet alleen een grapje. Dat we die beslissing snel konden nemen en uitvoeren, is het gevolg van vele inspanningen door alle betrokkenen.”

DE WILDE. “We kunnen er nu inderdaad om lachen, maar onze eerste grote beslissing was om ons geld bij te houden omdat we vonden dat de tijden er niet goed uitzagen. We dachten ‘laten we twee jaar overleven’. Dus we hielden ons geld bij, als een goede huisvader. Als het slecht gaat, zit je op je geld. Net als vele andere bedrijven kregen we nochtans de vraag om aandelen in te kopen zodat investeerders, de hefboomfondsen, zouden profiteren van die cash. Maar wij wilden dat niet. En toen Roland CEO werd, hadden we een sterke balans en de middelen om mijnen te kopen.”

Hebt u zichzelf verbaasd met Port Pirie?

JUNCK. “Om eerlijk te zijn, ja. Eerst dachten we dat we een probleem hadden geërfd. Maar toen zagen we een goede oplossing en uiteindelijk zijn we aanbeland bij een nieuwe pijler van onze toekomstige business. Dat was verrassend.

“Dit is het begin van meer van die business. Maar die zal altijd gebaseerd zijn op de bestaande activa. Er is in dit bedrijf nog veel potentieel en veel waarde die niet of verkeerd wordt gebruikt. In het tweede kwartaal van volgend jaar geven we daar meer informatie over.”

Als u in België dit vertrouwen zou krijgen, wat zou dat opleveren voor uw grote Belgische vestiging in Balen?

DE WILDE.(zet zich recht) “U jaagt mijn bloeddruk naar 21… We moeten ermee stoppen in dit land de retoriek van 100 jaar geleden te gebruiken. En dan vooral de PS. Luister naar de toespraken op de conventie van de PS enkele maanden geleden. De industriëlen die geld stelen van de arbeiders… (schudt het hoofd). De PS heeft het nog altijd niet begrepen. Laten we samenwerken op een manier die past bij de 21ste eeuw en niet de 19de eeuw, en we raken er wel uit. We hebben goed onderwijs, slimme mensen, maar stop ermee om elkaar tot vijand te maken.”

Zo’n betoog brengt weinig zoden aan de dijk. Het is wat als Statler en Waldorf in de Muppet Show, die steeds snedige commentaar geven op de show, maar niet worden gehoord.

DE WILDE. “Telkens we de gelegenheid krijgen, zeggen we dat de energieprijzen te hoog zijn en dat de overheid het beste de belastingen verlaagt. Dit heeft niets met Vlamingen tegen Walen te maken, alleen maar met competitief proberen te zijn. En dan zijn wij graag de advocaat voor de hele industrie.”

Zou Balen groter zijn als de voorwaarden in België beter waren?

JUNCK. “Het zou er, als je het bekijkt vanuit de energieproblematiek, tenminste voor zorgen dat Balen even competitief is als de andere vestigingen in Europa. Nu is er nog altijd een kloof tussen Balen en andere smelters in Europa, hoewel er beterschap is. Als we daar geen aandacht voor hebben, wordt het moeilijk om nieuwe investeringen aan te trekken in Europa, vooral als je ziet hoe de prijs van energie evolueert in de VS of Australië.”

DE WILDE. “De regering doet natuurlijk wat ze wil, maar ze moet dan niet verbaasd zijn dat de industrie minder competitief is dan elders. De Fransen steunen hun industrie wel.”

JUNCK. “Iedere euro meer voor een megawattuur betekent voor Balen een miljoen euro extra kosten.”

Is Balen in gevaar?

JUNCK. “Neen. We moeten wel zien hoe onze smelters zich kunnen specialiseren. Want het pure converteren van zinkconcentraat in zinkmetaal is niet de meest aantrekkelijke activiteit en zal steeds minder bijdragen tot het resultaat. De Europese smelters moeten daarom hun krachten bundelen en een manier vinden om de organisatie te optimaliseren. Maar we hebben geen probleem met de markt. Wat we produceren, verkopen we ook. We zijn dus ook niet van plan de productie te verlagen in een of andere vestiging.

“We zijn een wereldbedrijf. Wat er ook gebeurt in België, het bedrijf gaat niet alleen over Balen. We hebben een brede basis van activa. Sommige daarvan bewegen sneller en van sommige andere verlies je je haar (lacht). Maar that’s life. Ik ben blij dat ik een industrieel bedrijf mag leiden.”

De aandelenkoers noteert tussen 4 en 5 euro, nog altijd veel lager dan de introductieprijs van 20 euro.

JUNCK. “Het is ook een totaal verschillend bedrijf. De correlatie van de aandelenkoers met de zinkprijs, die vroeger zo sterk was, is volledig weg. Wat nu telt voor de koers is de macro-economie of politieke beslissingen, niets dat te maken heeft met het bedrijf. We hebben tussen 2008 en 2012 ook 190 miljoen euro verloren aan energie- en loonkosten, maar vooral aan wisselkoersschommelingen en de daling van zinkverwerkingslonen. Als je vergelijkt met 2007, op de piek van de cyclus, misschien zelfs 500 miljoen. Je kunt dus onmogelijk met het begin vergelijken.”

Bent u overtuigd dat de toekomst van Nyrstar, een middelgrote speler, er een is als onafhankelijk bedrijf?

JUNCK. “Waarom niet onafhankelijk? Er is niemand die hetzelfde businessmodel heeft. Grote spelers als de mijngroep BHP zijn totaal anders. Ze zouden Nyrstar moeten opdelen als ze het willen overnemen, en wat krijg je dan? Ik moest ook altijd glimlachen als ik las dat de Zwitserse grondstoffenhandelaar Glencore ons zou willen overnemen. Als je ziet hoe de Europese Commissie nu al reageert op het akkoord dat Glencore heeft met ons, naar aanleiding van de fusie van Glencore met Xstrata, vraag je je toch af hoe een samengaan van Glencore en Nyrstar mogelijk kan zijn.”

U had een nauwe band met Glencore, maar u moet die afbreken omdat Glencore zijn landgenoot Xstrata overneemt.

JUNCK. “Als dat de wens is van de Europese Commissie moet het gebeuren. Maar het moet wel op zo’n manier dat Nyrstar niet wordt geschaad. Wij zullen alles doen om te vermijden dat de deal tussen Glencore en Xstrata wordt geschaad.”

Hoeveel kunt u op tafel leggen voor acquisities?

JUNCK. “We zijn op zoek naar mogelijkheden tot een vergelijkbare grootte als onze recente acquisities. (De meest recente was die van de Canadese mijngroep Breakwater Resources in augustus 2011 voor 442 miljoen euro, nvdr.) Maar het punt is dat op dit moment niemand verkoopt. Dus moet je andere opties hebben.”

Is er ooit enige toenadering van kandidaat-kopers geweest?

JUNCK. “Geen enkele.”

Een aantrekkelijke bruid wil graag het hof gemaakt worden?

JUNCK. “Ik vraag u, Umicore dat toch zo aantrekkelijk is, en niet-cyclisch, hoeveel overnamebiedingen heeft dat opgeleverd? Geen? Dus wat is het verschil? Ik denk vooral dat de media in België dit een belangrijk onderwerp vinden.”

U kwam meermaals in de media met uw verkoop van Nyrstar-aandelen. Dat leidde tot negatieve commentaar en druk op de koers. Zou u het nu anders aanpakken?

JUNCK. “Die druk duurde welgeteld één dag. Dus neen. Je moet wel zeker zijn dat wat je doet legaal is en dat is het dan. Er waren andere elementen die druk zetten op de koers.”

Er rees door die verkopen wel wat twijfel of u echt in de toekomst van het bedrijf geloofde.

JUNCK. “Denkt u nu echt dat ik in dit bedrijf zou werken als ik er niet in zou geloven? Dat we deze hele operatie in Port Pirie zouden doen zonder erin te geloven?”

Voelt u zich volledig aanvaard in België?

JUNCK. “Denkt u dat dat voor mij enig belang heeft?”

Iedereen wordt toch graag geapprecieerd?

JUNCK. “Ik zoek geen lof. Ik wil ervoor zorgen dat dit bedrijf een duurzame toekomst heeft. Trouwens, hoe meet je zo’n appreciatie? Door het hoge aantal analisten die het volgen? U bent verkeerd als u denkt dat ik hier ben om graag gezien te worden. Als ik alleen maar iedereen wil behagen, doe ik mijn job niet naar behoren.”

Meneer De Wilde, hoe kijkt u terug op die vijf jaar Nyrstar?

DE WILDE. “De mensen in dit bedrijf zijn enorm belangrijk geweest. Wat wij deden was een beetje alsof je autoproducenten plots zou verplichten vliegtuigen te bouwen. Ik heb gewerkt voor Texaco, in de raffinage, en ik herinner mij dat de mensen van exploratie totaal anders waren. Dus toen hij (kijkt naar Junck) voorstelde aan de raad van bestuur om in mijnbouw te stappen, moest ik daar toch meer dan twee keer over nadenken. Ik vroeg me af of we daarvoor wel de ervaring in huis hadden. Maar blijkbaar was dat het geval.”

JUNCK. “Je moet altijd wat geluk hebben, maar geluk volstaat niet. Aan het einde van de rit is het een zaak van mensen. Het klinkt banaal en politiek correct om te zeggen dat mensen het verschil maken, maar het is wel de waarheid.”

Is Roland Junck hier over vijf jaar nog CEO?

DE WILDE. “Zelfs langer.”

JUNCK. “Als u vraagt of er een reden is waarom de raad van bestuur zou denken dat ik ermee moet stoppen, zie ik daarvan een signaal.”

DE WILDE. “Als hij me belt en zegt dat hij een ander aanbod heeft, ga ik hem opzoeken in Zürich en schiet ik hem neer.” (lacht)

BERT LAUWERS, FOTOGRAFIE THOMAS SWEERTVAEGHER

“De PS heeft het nog altijd niet begrepen. Laten we samenwerken op een manier die past bij de 21ste eeuw” Julien De Wilde