Chips en roomijs

Met hun tinten van limoen of bosbes, druiven, aardbeien of mandarijntjes lijken de iMacs van Jonathan Ive op gigantische bollen roomijs. Apple brengt een omwenteling in het uiterlijk van de PC: men bekoort de klant niet meer met bits en MHz, maar met kleuren.

De 31-jarige Brit Jonathan Ive, die sinds 1992 bij Apple werkt, behoort tot de enfants terribles van het hedendaagse design. Hij is geboren en getogen in Londen; samen met zijn vrouw Heather, die schrijfster is en lid van de Royal Academy, emigreerde hij naar San Francisco (Californië). Daar wonen ze in een klein en eenvoudig honderd jaar oud huis met een houten structuur, hoge plafonds en heel veel wit. Het interieur is een allegaartje van oude Engelse stijlmeubelen, allerlei voorwerpen die ontworpen zijn door Cassina en meubelen met de signatuur van Charles en Ray Eames.

Jonathan ontvangt ons in oranje pull en zwarte broek, die wonderwel kleuren bij zijn “Alligator”-baskets van onze Vlaamse Walter Van Beirendonck. Ive, die zijn diploma industriële vormgeving behaalde in Newcastle, is ook een fanatiek verzamelaar van G-Schock horloges. Dit alles geeft wel enigszins de toon aan… Al moeten we eraan toevoegen dat de man vice-president industrial design is bij Apple, een titel die hij zeker niet gestolen heeft.

Het ontwerp

van zijn eerste iMac (in Bondi-blauw, naar het befaamde strand van Sydney), van meer recente krachtiger versies, van de Power G3 en drie nieuwe PC-schermen, gaat veel verder dan vorm en kleur. Het materiaal (een kunststof die ook gebruikt wordt in kogelvrije vesten) vergde een diepgaande studie; voor de translucide kleuren werd de hulp ingeroepen worden van vakmensen uit een verrassende hoek, tot zelfs een fabrikant van snoepmuisjes…

De compacte vormen vereisten bovendien heel wat heksentoeren inzake miniaturisatie, kabelgeleiding, thermische beveiliging, ventilatie en dies meer. En omdat de binnenkant zichtbaar is, moest de designafdeling zich ook bezighouden met de circuits in de PC en het binnenste van de muis. “Het resultaat is een compact, cool en geruisloos product,” zegt Jonathan Ive.

Ook al is het uitzicht van een toestel uiteindelijk ondergeschikt aan zijn prestaties, toch heeft het voor een groot deel bijgedragen tot het verkoopsucces van de iMac die in augustus 1998 op de markt kwam: in minder dan vijf maanden werden er 800.000 stuks van verkocht. Bij de aankoopmotivatie speelde de look uiteraard een rol, maar dat gold evenzeer voor de snelheid van de installatie en de eenvoud in het gebruik. Het bedrijf garandeert trouwens dat het toestel in een kwartiertje geïnstalleerd kan worden.

Volgens een enquête die Audits & Surveys Worldwide uitvoerde van oktober tot december vorig jaar, had 32% van de iMac-kopers nog nooit tevoren een computer aangeschaft en was 13% reeds eigenaar van een PC. Zowat 80% van de iMac-eigenaars gebruikt het ding om toegang te krijgen tot het Internet, en 65% surft al vanaf de eerste dag op het web. De prijs in euro (deze nieuwe munt werd overigens op een Power Mac van Apple ontworpen door de Oostenrijker Robert Kalina) zal dezelfde zijn in alle landen van de Europese Unie; alleen het BTW-tarief kan verschillen.

Het lijkt erop

dat Apple uit het dal begint te klimmen, na een minder goede periode die aanbrak in 1995. Naast de algemeen erkende technologische kwaliteiten heeft ook het nieuwe design van de iMac het product aantrekkelijk en toegankelijk gemaakt voor de privé-gebruiker, voor wie het in eerste instantie bedoeld is (al hebben sommige Belgische bedrijven tot honderd stuks in één keer aangekocht). Dit zal de producenten van programma’s en randapparatuur ongetwijfeld aansporen om hun gamma voor de Macintosh uit te breiden; een trend die zich nu al aftekent.

Diego Piacentini, vice-president and general manager Europe bij Apple: “Met uitzondering van de Duitse markt, die sterk gericht is op prestatievermogen, werden alle Europese kopers bij hun keuze beïnvloed door het design van de iMac. Industriële vormgeving is niet alleen een kwestie van look, maar ook van functionaliteit; dit betekent dat het ontwerp sterk verweven is met de ontwikkeling van technische prestaties.”

Het feit dat Apple zijn productengamma heeft afgeslankt (geen Newton meer, geen printers, geen productlicenties, enz.) was volgens Piacentini een weldaad voor de onderneming. Hij weet ook te melden dat Apple in de tweede helft van dit jaar, na de nieuwigheden die in januari op de markt kwamen, in dezelfde lijn eveneens een laptop zal brengen die specifiek bedoeld is voor de privé-gebruikers en de onderwijssector. Hier mogen we weer een verrassing verwachten inzake design, want het toestel wordt ontwikkeld onder de leiding van Jonathan Ive.

Vormt uw design de weerspiegeling van een tijdperk?

Al is dit ontwerp nog zo uitzonderlijk, het zou niet eerlijk zijn te zeggen dat het de tijdgeest weergeeft. We willen alleen beantwoorden aan de wensen van de gebruikers. Heel wat mensen waren niet meer tevreden met een beigekleurige doos. Wij bieden dan ook een design dat gemaakt is voor mensen, niet opgebouwd volgens industriële criteria.

Vooral de kleuren vallen op.

Kleur is een democratisch gegeven: iedereen kan erover meepraten, en heel wat mensen vinden dat vervelend. Wij pakken uit met een zeer volledig en gebruiksvriendelijk product, dat aan de gebruiker maar één vraag stelt: wat is uw lievelingskleur?

Staat het design rechtstreeks in functie van het gebruik?

Een PC is enorm veelzijdig: hij kan gebruikt worden als schrijfmachine, maar bijvoorbeeld ook als video-apparaat. Net als een kameleon verandert het toestel voortdurend. Met ons design proberen we een aantal grenzen weg te werken die deze complexiteit meebrengt, en een vloeiende lijn te creëren die eveneens de energie en de mogelijkheden van het toestel weergeeft.

Moet het design niet afgestemd zijn op de omgeving waar de computer gebruikt wordt?

Men trekt toch ook geen andere kleren aan om naar een andere kamer te gaan? Wij hebben het object een onafhankelijk en individueel karakter gegeven, zodat het past in elk decor. Bovendien is de relatie met de gebruiker sterker dan die met de omgeving, want deze laatste is slechts een afspiegeling van de persoon.

Welke andere sectoren van design en communicatie volgt u van nabij?

Ik sta misschien iets dichter bij de muziekindustrie en de modewereld. Er bestaat een constante uitwisseling; onlangs nog plaatste de Engelse modeontwerper Paul Smith een hele reeks iMacs in zijn uitstalraam.

Verwacht u dat uw stijl en uw kleuren een invloed zullen hebben op de rest van de sector?

Heel wat randapparatuur volgt nu al ons design – niet altijd letterlijk, maar de filosofie is er toch. Her en der worden oude omhulsels vervangen door een kast in translucide materiaal. Inzake kantoormeubelen en -accessoires zal er ongetwijfeld een wederzijdse beïnvloeding plaatsvinden.

De printer is een essentieel randapparaat. Welk type past harmonieus bij een iMac of een G3?

Dat is een probleem: zelf produceren we geen printers meer, en een iMac of een G3 “vloeken” inderdaad met de printers die elders gemaakt worden…

Een sterk design kan later een hinderpaal vormen voor een esthetische ontwikkeling in een andere richting.

We willen ons design absoluut verder laten evolueren; de huidige lijn zal dan ook zeker geen altijddurende standaard worden voor Apple. Ik zou heel teleurgesteld zijn als we binnen de vijf jaar niet weer iets verrassend nieuws zouden uitbrengen. En het spreekt vanzelf dat we elke keer beter moeten doen, omdat we telkens de lat iets hoger leggen.

Wat is de impact van het design op de gebruiker?

Die impact is belangrijk, maar ook vrijwel niet meetbaar. Een vrij eenvoudige manier om een dergelijke invloed op het gedrag na te gaan, is het plaatsen van een proefpersoon in een aantal kamers die in verschillende kleuren geschilderd zijn. Dit soort dingen is echter zeer moeilijk te meten als het om PC’s gaat, en daarom staan de meeste grote producenten er niet eens bij stil. Het uiterlijk is slechts een onderdeel van het design, maar het is wel een heel directe manier om over te brengen wat een object precies is, wat het doet, hoeveel het kan kosten, hoe en waar het gebruikt kan worden, enzovoort. Men moet er niets bij lezen: deze informatie wordt onmiddellijk overgebracht.

En de invloed op de productiviteit?

Dat is minder duidelijk. Het kijken naar een iMac of een G3 is op zichzelf een aangename belevenis – maar is dat een reden om meer of beter te willen werken? Ik weet het niet. In elk geval is het een feit dat men minder makkelijk down wordt in een omgeving vol kleurrijke voorwerpen.

Zeker is alvast dat Jonathan Ive happy wordt door met kleuren te werken. Terwijl hij zit te sleutelen aan het design van toekomstige Apple-producten, werkt zijn vrouw Heather aan haar eerste roman. Op een iMac, of course…

Info: http://www.apple.be – http://www.apple.com – http://www.apple.com/belgiumstore

SERGE VANMAERCKE