Cheques van Vanderpoorten

Knowledge Universe of Sylvan Learning Systems, Amerikaanse onderwijsmultinationals – twee stuks van een groeiende horde – die het failliete Antwerpse stadsonderwijs kopen. Mooi toch. Een ideetje voor Christian Leysen, de ondernemer en VLD‘er met belangstelling voor scholen. Kunnen ondernemingen die u mooie televisies en dvd’s bezorgen, Boeings bouwen, wereldwijd software schrijven, financiële verrichtingen afrekenen en cultureel vertier bedenken, een rol spelen in het Vlaamse onderwijs van de 21ste eeuw? Roularta Media Group maakt voor u een resem magazines van niveau. De tijd komt dat haar nog op te richten divisie onderwijs lessen zal leveren op contractbasis en tegen een resultaatsverbintenis. Barco is een vat van technisch vernuft. Een Barco Education is beter in staat dan het huidige beroepsonderwijs om zich aan technische pedagogie te wagen. De experimenten met scholen van educatieve ondernemingen in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zijn positief.

Dit scenario zal niet klinken op de ronde tafel over het onderwijs van de Vlaamse regering. Evenmin zal u daar horen (wel in een verloren krantenartikel van liberale jongeren) van de schoolcheque. Een betaaltitel die elke ouder draagt naar de onderwijsinstelling van zijn keuze. De schoolcheque legt de macht bij de enige verantwoordelijke voor de opvoeding van kinderen. De schoolcheque doet de onderwijsadministratie en de Guimardstraat verwasemen tot kleinere, meer toerekenbare cellen. De bureaucraten verliezen hun overwicht; de ouders zullen in samenspraak met de school van hun keuze en binnen de ruwe krijtlijnen van het parlement en de regering, hun prioriteiten doen gelden. Deze prioriteiten zullen liggen bij lezen, rekenen, talen, tucht en niet bij het ervaringsgerichte onderwijs van de verlichte pedagogen die meer belang hechten aan condomen, knutselen, de geneugten van het boeddhisme en zwetsen. Scholen worden autonomer – autonomie ondersteund door schoolcheques – en reageren op de prikkels van vraag en aanbod. Goede scholen – en dat kunnen zowel officiële als vrije scholen zijn – zullen een magneet zijn. Slechte scholen lopen leeg, sluiten of werven een turnaroundmanager aan.

Het onderwijsspektakel van de regering- Dewael verzamelt de traditionele kringen: de vakbonden, de inrichtende machten en de ouderverenigingen. Twee van de drie zijn volledig gewonnen voor het status-quo en zien één oplossing voor de problemen van het Vlaams onderwijs: meer geld. Centen voor alle leraren en administratief personeel zonder differentiëring tussen de lauwen en de vinnigen. Over een ommekeer durft deze regering met haar liberale inslag geen confrontatie aan. Onderwijsminister Vanderpoorten is opener dan haar partijvoorzitter, die eerder hopman van een logewerkplaats is dan liberaal en democraat, en schuwt toch de kernvraag. Die slaat niet op zedenleer. Die luidt: is opvoeding een exclusieve taak voor de staat of door de staat betoelaagde scholen (met uw belastinggeld)? Halfweg de negentiende eeuw hebben de progressieven het opbloeiende privé-onderwijs gekaapt van honderden kleine initiatiefnemers. Jeremy Bentham, de man van de gevangenisarchitectuur uit de negentiende eeuw met opgestapelde konijnenhokken die vanuit één alziend oog onder toezicht staan, en Karl Marx, de man van het wetenschappelijk socialisme, drukken tot vandaag hun stempel op de gebureaucratiseerde en met afgetroggeld geld voorgeprogrammeerde scholen. Dat een pedantocratie als het Vlaamse lerarenkorps zich daar goed bij voelt, mag het u verbazen?

Frans Crols