Cavalleria Rusticana & I Pagliacci

Deze korte opera’s vormen als het ware een onafscheidelijke tweeling en worden dan ook in de nieuwe productie van De Munt, onder leiding van Manfred Honeck, samen uitgevoerd. Op het muzikale vlak zijn er nogal wat stijlverschillen, toch zijn beide composities representatief voor het verisme in de opera. Voor de veristen, van het Italiaanse vero (waar), is de weergave van de werkelijkheid dé essentie van kunst.

Zowel ‘Cavalleria Rusticana’ van Pietro Mascagni (1863-1945) als ‘I Pagliacci’ van Ruggero Leoncavallo (1857-1918) sluiten nauw aan bij ‘het leven zoals het is’ (…) en zijn dus schoolvoorbeelden van veristische kunst. Het thema in beide werken is identiek en van alle tijden: passie en overspel.

De ‘set’ van ‘Cavalleria Rusticana’ (boerse cavalerie), melodramma in un atto naar een toneelstuk van Giovanni Verga, is een Siciliaans dorpje waar de schande van bedrog en overspel alleen met bloed kan worden uitgewist. Origineel aan de opera van Mascagni is de achtergrond waartegen het verhaal zich afspeelt. Het voordien geïdealiseerde dorpsleven is niet langer het decor van een opera buffa maar staat nu centraal. De protagonisten zijn de dorpelingen zelf.

Met zijn ‘I Pagliacci’ (de paljassen) evenaarde Leoncavallo het succes van Mascagni door combinatie van commedia del’arte en verismo én dankzij een door hemzelf geschreven coherent libretto. Dit dramma in due atti speelt zich af in een kleine toneelgroep, waar realiteit en theater-in-het-theater in elkaar vloeien. Dat idee vinden we ook terug in ‘Ariadne auf Naxos’ van Richard Strauss. De hoofdgedachte – dat werkelijkheid nauwelijks te onderscheiden valt van toneel en vice versa – wordt in de proloog uitgesproken en komt geregeld terug, tot en met de beroemde laatste woorden: La commedia e finita!

Het middelmatige geheel wordt gered door muzikale hoogtepunten. Het veristische karakter van de opera komt tot uiting door het contrast tussen het publiek in de zaal, dat zich bewust is van nakend onheil, en de onwetendheid van het publiek op het toneel.

Milo Derdeyn

Van di 2/4 t/m za 20/4, 20.00 uur (op zo 7/4, ma 8/4 en za 20/4 om 15.00 uur), Koninklijk Circus, Onderrichtstraat 81, Brussel.

Info: 070-233 939