Brussel heeft geen bouwstop nodig

Om de toenemende leegstand in Brussel te counteren, lanceerde de vastgoedadviseur CB Richard Ellis het idee van een tijdelijke bouwstop. De sectorgenoten reageren lauw op het voorstel.

Het was een flinke voetzoeker die CB Richard Ellis (CBRE) net voor de kerst gooide. Het idee voor een moratorium van minstens vijf jaar in Brussel kreeg ruime aandacht en lokte ook stevige reacties uit van concurrenten en projectontwikkelaars.

Nicolas Orts, gedelegeerd bestuurder van CBRE, probeert de beroering te verklaren: “De kranten pakten uit met grote koppen als zouden wij voorstander zijn van een moratorium. Dat hebben we niet gezegd. We hebben ons enkel afgevraagd op welke manier de structurele leegstand aangepakt kan worden. En we hebben dan het idee gelanceerd van een tijdelijke bevriezing van de vastgoedontwikkelingen. Onze conclusie is – en minister-president Charles Picqué (PS) treedt ons daarin bij – dat er proactief opgetreden moet worden. De toekenning van vergunningen die niet gerechtvaardigd zijn omdat ze niet beantwoorden aan een aantal criteria, moet afgeremd worden.” Het gaat dan om criteria als de leegstand in het betreffende gebied, de nabijheid van openbaar vervoer en de duurzaamheid van de gebouwen.

Markt werkt regulerend

Nicolas Orts beadrukt dat hij op geen enkel ogenblik het gebied rond Tour & Taxis in het vizier genomen heeft. Dat was nochtans wat Michel De Bièvre, de CEO van Project T&T, ‘s anderendaags te lezen kreeg in zijn krant en waardoor hij zich in zijn koffie verslikte: “Ik heb Nicolas Orts aan de lijn gehad en hij heeft me bevestigd dat hij nooit Tour & Taxis heeft willen viseren omdat de vergunningen daar al toegekend zijn.” Het Brusselse schepencollege heeft inderdaad eind december een vergunning afgeleverd voor een eerste fase van zowat 220.000 m2 in een bouwzone die, als Project T&T dat wil, uiteindelijk tot 370.000 m2 zal kunnen herbergen, waarvan ongeveer 100.000 m2 voor kantoren.

De Bièvre stelt dat de markt zelfregulerend is. “Geen enkele investeerder wil op dit ogenblik zijn geld steken in een compleet riskant project. Ook wij zijn voorzichtiger dan vijf jaar geleden.” Bij projectontwikkelaar Codic horen we een gelijkaardige analyse. “De Brusselse ontwikkelaars zijn in staat om zich aan de markt aan te passen en zichzelf te reguleren. Er worden bijzonder weinig werven opgestart. En het is niet omdat de vergunningen er zijn, dat er ook gebouwd wordt”, zegt Philippe Weicker, directeur-generaal van Codic België.

Ook bij het stadsbestuur van Brussel valt het idee van een moratorium niet in goede aarde. De schepen voor Stedenbouw, Christian Ceux (cdH), trok eind 2009 eveneens de kaart van de zelfregulering. “Ik ben geen vragende partij voor een moratorium. Ik vind veeleer dat we de bouw van duurzame kantoren moeten ondersteunen.”

Slecht voor het milieuen concurrentiepositie

Ook concurrent Jones Lang LaSalle (JLL) reageerde negatief op het voorstel van CBRE. “Vooral geen moratorium!”, riep Vincent Querton, managing director BeLux van JLL, midden december uit. “Dat zou bijzonder slecht zijn voor Brussel. Het aandeel van de regelgever is hier al erg groot, geef de privé de kans om een aangepaste toegevoegde waarde te scheppen.”

JLL haalt nog een ander argument aan. “We staan aan de vooravond van nieuwe milieuconcepten bij de aanleg van kantoorruimte. Het zou schadelijk zijn mocht de updating van het Brusselse kantorenbestand vertraging oplopen tegenover de Europese of zelfs regionale concurrentie onder de perverse invloed van een moratorium dat alleen het Brusselse grondgebied treft”, zegt Pierre Bondelé (JLL).

JLL geeft eerder de voorkeur aan een proactieve ingreep op het vlak van de fiscaliteit. Pierre Bondelé licht toe: “De overheid zou het btw-tarief kunnen verlagen voor werken die nodig zijn om gebouwen aan te passen aan de nieuwe milieunormen.”

Door Philippe Coulée en Guy Verstraeten

“Geen enkele investeerder zal op dit ogenblik zijn geld willen steken in een compleet riskant project”