BOUWEN IN ZUID-AFRIKA

Droomkastelen en de realiteit

Zuidafrikaanse projektontwikkelaars proberen Vlaamse bouwfirma’s op te warmen voor het grootscheepse sociale-woningbouwprogramma van Mandela : per jaar moeten 300.000 huizen uit de grond rijzen in het kader van het zogenaamde ” HOP” Heropbou en ontwikkelingsprogramma.

“Deze Vlaamse bouwfirma’s laten zich door blanke Zuidafrikanen op sleeptouw nemen en ringeloren,” waarschuwt Phil Nijs, zaakvoerder van NV Dakplan uit Zutendaal, “zo eenvoudig als men het voorstelt, gaat het niet. Men gaat maar best eerst ter plaatse de voorstellen onderzoeken.” Van de in het HOP geplande 300.000 woningen werden er vorig jaar amper 11.000 gebouwd.

Phil Nijs van Dakplan wijst op de administratieve rompslomp. Hij deed er zelf twee jaar over om alle vergunningen bij elkaar te sprokkelen en toelatingen te krijgen van de bevoegde overheden, zowel nationale als provinciale. Canneyt, een familiale bouwonderneming uit Oostkamp, die in september ’95 met twee zwarte bouwfirma’s en de Limburgse inwijkeling André Matthys in Pretoria de joint venture Mavuka Construction oprichtte, werd naar eigen zeggen door zijn partners niet korrekt bejegend en trekt zich terug uit Mavuka om zijn eigen gang te gaan.

“Er zijn nogal wat problemen om grond te bekomen, maar het grootste probleem is dat de overgrote meerderheid die huizen niet kan betalen,” geeft Albert Nelissen als verklaring voor de trage start van Mandela’s sociale-woningbouwprogramma. De Limburgse Zuidafrikaan die al drie decennia in Johannesburg woont, wil daarom goedkoper bouwen. Hij richtte Megacom International op (100 % Nelissen) en wil tegen augustus van dit jaar 2200 huizen van 42 m² bouwen : de kostprijs van zo’n huisje zal volgens hem de 15.000 rand of zo’n 105.000 frank niet overschrijden. Dat bedrag komt overeen met de gratis bouwpremie die de regering ter beschikking stelt van de laagste inkomens. “72 % van de bevolking heeft een jaarinkomen in de grootte-orde van die 15.000 rand of minder. Voor die mensen zijn de duurdere huisvestingsprojekten onbetaalbaar. Dat is de reden waarom dat deel van het HOP niet van de grond komt,” zegt Nelissen.

NV Dakplan legt op 17 maart nabij Pretoria de eerste steen van Africab Systems. Dit nieuwe bedrijf, 100 % eigen kapitaal van Dakpan en van de zusteronderneming Deuram, gaat maandelijks 25 prefabwoningen bouwen (3000 eenheden op 18 maanden tijd). “We zullen deels voor privé-klanten, deels voor sociale-huisvestingsmaatschappijen bouwen,” zegt Nijs, die vanaf juni ’96 hoopt operationeel te zijn (zijn verkoopprijs schommelt tussen 25.000 rand voor huisjes van 42 m² en 70.000 rand voor types van 63 m²). “Hoe Nelissen aan een verkoopprijs komt van 15.000 rand is mij een raadsel,” zegt Nijs, “Alle grondstoffen zijn er even duur, behalve de loonkost die ook al stijgt.”

Antwoord van Albert Nelissen : “Er zijn 1000 arbeiders betrokken bij ons projekt, het aanleggen van rioleringen inbegrepen. Het zijn gewone mensen die zelf de handen uit de mouw slaan. Pure handenarbeid en met kruiwagens als enige “machine”. Op die manier bouwen we 14 huizen per dag. We zijn gaan onderhandelen met stamhoofden die hun vroegere gronden terugkregen van de nieuwe regering. Onze doelgroep zijn de laagste inkomens. En dan verdienen we er nog goed aan.”

PHIL NIJS (DAKPLAN) Vlaamse bouwfirma’s laten zich door blanke Zuidafrikanen ringeloren.