Bos bepaalt plan

Laurenz Verledens vastgoedexpert bij Trends

Woning BM toont op een sublieme manier dat opvallende architectuur niet per se moet opvallen. De woning staat in een bos en omdat het bos er eerst was, kreeg het voorrang.

Het bos is bos gebleven”, had architect Joris Van Huychem ons verzekerd. Bij het bezoek aan Woning BM, zagen we meteen wat hij bedoelde. De woning in de Gentse rand verstopt zich niet, maar eist evenmin de aandacht op. Het lage gebouw gaat op in de beboste omgeving. Vreemd, want louter afgaand op de foto’s is deze woning een echte eyecatcher. Het plan oogt ook revolutionair vernieuwend, du jamais vu in Vlaanderen. Maar ter plekke toont het vooral logica en naturel.

De eigenaars dachten oorspronkelijk aan een verbouwing. Op het perceel stond een mooi en schattig huisje. Maar dat bleek te klein voor een gezin met twee kinderen. Bovendien toonde het bouwfysisch onderzoek aan dat er structurele problemen waren. Architecten De Vylder Vinck Taillieu maakte, in samenwerking met Joris Van Huychem, voor de bouwheer een vergelijkende kostprijsstudie: verbouwing/uitbreiding versus nieuwbouw. “Waarbij we uiteraard ook meenamen welke woonmogelijkheden beide alternatieven boden”, verduidelijkt Jo Taillieu. “Pure wiskunde eigenlijk. De uitkomst was dat je met nieuwbouw een heel andere inhoud kon geven aan wonen op die plek.”

Een gesloten ketting

Terug naar het bos. Want dat was het uitgangspunt van het ontwerp. Het bos moest bos blijven en de interessantste en mooiste bomen mochten niet sneuvelen. De architecten riepen daarvoor de hulp in van van hofbouwer Patrick T’hooft en boomchirurg Paul Luttik. Het perceel werd boom per boom secuur in kaart gebracht. De volgende stap en fascinerende oefening: alle delen positioneren in het bos. Het cirkelvormige plan is het gevolg, geen doel. Noem het een variant op het form follows function-principe. “We hebben alle functies naast elkaar geplaatst en door het bos laten bewegen”, legt Jo Taillieu uit. “Als je die ketting van functies dan sluit, krijg je een cirkelvormig gebouw.”

Die ‘gesloten ketting’ impliceert dat alle functies op twee manieren bereikbaar zijn. De inkomhal geeft via bibliotheek/bureel toegang tot een ruime woonkamer, maar leidt evengoed naar de kinderkamers in het nachtgedeelte. Het centrum van de woning is een ommuurde binnenplaats, of moeten we buitenkamer zeggen? “Er zit een mooie dubbelzinnigheid in die ruimte”, antwoordt Joris Van Huychem. “Het bos loopt er gewoon in door, maar als je in die ruimte bent, heeft ze ook de kwaliteiten van een buitenkamer.” Tegelijk wordt de ruimte opnieuw geopend door de toepassing van een spiegel in een van de begrenzende vlakken.

Ook structureel weerspiegelt de woning het respect voor haar context. Jo Taillieu: “We moesten werken tussen bomen met een diameter van 60 tot 80 cm. Dat zijn bomen met serieuze wortels. Dat houdt ook in dat we niet konden terugvallen op de klassieke funderingstechnieken.” Het gebouw bestaat uit twee grote betonplaten met tussenin betonnen wanden. Elke wand staat op twee funderingspalen die op de aslijn gepositioneerd zijn tussen de wortels van de bomen. Daardoor lijkt het gebouw los te staan van de grond.

Jo Taillieu wijst op het belang van de goede samenwerking met Studieburo Mouton. “Structuur is niet iets dat je nadien aan het gebouw toevoegt. Structuur maakt de architectuur.”

Ruwbouw is afwerking

Als je oude en nieuwe foto’s naast elkaar legt, is duidelijk te zien dat ruwbouw en afwerking in dit pand heel dicht bij elkaar staan. Beton is dus het meest aanwezige materiaal. Maar heeft beton de reputatie een koud materiaal te zijn, dan toont deze woning het tegendeel aan. De bibliotheek annex bureauruimte voelt zelfs veeleer rustiek dan koel aan. Het is het resultaat van de keuze voor een plankenbekisting. De textuur en de tekening van de planken komen als een print terug in de betonnen wand. In andere ruimtes kozen de architecten voor een vlakke bekisting of voor een bekisting met multiplexplaten, met telkens een andere sfeer als resultaat.

“Het fascineert ons hoe je ook al in de ruwbouwfase de eindfase kan bereiken”, zegt Jo Taillieu. Is dat een stijlkenmerk van het bureau? “Nee. Vertrekken van een stijl vinden we geen goede benadering. We proberen altijd precies te zijn, het juiste antwoord te zoeken op de vragen van de bouwheer in een gegeven context. Onze wijze van denken is constant, maar de uitkomst kan heel verschillend zijn.” “Het is nooit ons uitgangspunt geweest hier een betonnen woning te plaatsen”, vult Joris Van Huychem aan. “Dat is het gevolg van alle aspecten die op elkaar inspelen. Mocht het logischer zijn geweest om hier een bakstenen woning te bouwen, dan stond er nu een in baksteen.”

LAURENZ VERLEDENS

Het bos moest bos blijven en de mooiste bomen mochten niet sneuvelen. De cirkelvormige woning is het gevolg, niet het doel.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content