BOODSCHAPPEN

Eén van de meest verontrustende, en helaas veel voorkomende vormen van dubbelzinnigheid uit zich in een tegenstrijdigheid tussen wat er verbaal wordt meegedeeld en wat in andere vormen verschijnt. Wanneer wij zo’n verschil vaststellen, hebben wij er alle belang bij om rekening te houden met de twee soorten boodschappen en daarbij te vermijden dat wij onze handelingen uitsluitend baseren op wat wij horen.

Stel bijvoorbeeld dat de verpleegsters en artsen van een ziekenhuis alleen de woorden van de directie in acht nemen. Dan kunnen zij zichzelf ervan overtuigen dat zij de gemeenschap een wezenlijke dienst bewijzen, en dat hun werk oprecht wordt gewaardeerd. Als zij de directie echter op haar daden beoordelen (een uitputtend toerbeurtsysteem van de teams, een veel te laag loon), kunnen zij constateren dat zij geen voorrang geven aan de kwaliteit van de service, maar aan het financiële rendement dat onverschillig is voor het fysieke en psychische welzijn van het personeel.

Het opzettelijk manipuleren van de (verbale of non-verbale) boodschap is soms nog duidelijker.

Een politieke partij doet veel beloften, terwijl zij van tevoren weet dat zij niet over het budget beschikt om die ook te verwezenlijken.

Als het gaat om reclameboodschappen hebben wij er belang bij om niet alleen rekening te houden met woorden, maar ook met concrete feiten die daarmee vaak geen enkel verband houden. Inderdaad, de spot richt zich alleen tot onze verbeeldingskracht, terwijl het product ons uit kwaliteitsoogpunt interesseert.

Bij een aanwerving horen wij het selectiecomité wellicht zeggen: “Wij zoeken iemand van uw kaliber voor deze belangrijke functie. Maar later lopen wij de kans op wrede teleurstellingen, als de voorgestelde werknemer niet aan onze verantwoordelijkheden beantwoordt.”

In alle hierboven aangehaalde voorbeelden laat iemand aan iemand anders doorschemeren dat hij een bepaald iets moet doen. Maar op hetzelfde moment stelt hij degene een actie voor die daarmee in tegenspraak is. Bepaalde dubbelzinnige boodschappen, in de vorm van raadseltjes of strikvragen, hebben een humoristische kant; andere, zoals geheimen, doen ons nadenken over de realiteiten van het leven. Maar er zijn er die ons niks scherpzinnigs bijbrengen, die ons juist blind maken: zij vreten ons begripsvermogen aan en zaaien verwarring. Gelukkig maar dat we over het algemeen doorhebben “dat er iets niet klopt” wanneer een boodschap onvolledig of onduidelijk is.

M. De Waele, La gestion de soi dans les organisations.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content