Belgische concurrentiekracht onder druk

Belgische bedrijven verliezen niet alleen marktaandeel aan de nieuwe garde uit oosterse contreien. Veel zorgwekkender is dat ook westerse collega’s een pak marktaandeel inpikken.

De Belgische concurrentiekracht is nog erger dan een processie van Echternach. Het is een processie met twee stappen vooruit en drie stappen achteruit. Het gaat van kwaad naar erger met ons concurrentievermogen,” zegt Johan Van Overtveldt, directeur van de denktank VKW Metena. Zijn opmerkelijke uitspraak is gebaseerd op de evolutie van de exportprestaties van de Belgische bedrijven naar negentien andere westerse industrielanden.

Dat het totale marktaandeel van de Belgische bedrijven in de wereldimport afbrokkelt, is niet dramatisch en zelfs logisch naarmate het zwaartepunt van de wereldhandel verschuift naar het oosten. Verlies aan marktaandeel op buitenlandse markten hoeft dus niet te wijzen op verlies aan concurrentiekracht. Maar er is méér aan de hand. De Belgische export naar negentien andere industrielanden (EU-15 zonder Luxemburg, VS, Japan, Australië, Canada, Noorwegen en Zwitserland – samen goed voor 80 % van onze export) groeide sinds 1990 een vijfde trager dan de toename van de invoer door die landen. Sinds 1990 ging dus 20 % marktaandeel verloren. Sinds 2000 bedraagt het verlies 7 %. Met die cijfers belandt België qua exportprestaties bij de zwakke broertjes van de westerse wereld.

“Onze bedrijven verliezen marktaandeel aan bedrijven die opereren vanuit landen die met ons vergelijkbaar zijn. Dat verlies heeft niets te maken met de opkomst van China en India. Ten opzichte van landen die in hetzelfde schuitje zitten, zetten de Belgische exportprestaties een stap achteruit,” verduidelijkt Johan Van Overtveldt. “De cijfers zijn onthutsend. Vooral tijdens de jaren negentig kreeg ons marktaandeel op de westerse markten klappen. En na een periode van stabilisatie gaat het de jongste jaren opnieuw snel bergaf (zie grafiek: Marktaandeel brokkelt ook af op westerse markten).”

Of hebben onze bedrijven gewoon pech gehad? Hebben die negentien landen specifiek voor Belgische producten andere leveranciers gevonden in Zuidoost-Azië of Zuid-Amerika? Het is weinig waarschijnlijk dat onze bedrijven daar méér last van hebben dan Franse of Nederlandse, maar je weet maar nooit. Daarom vergeleek VKW Metena ook de groei van de Belgische export met de groei van de export bij de concullega’s. Het resultaat is hetzelfde. De toename van de Belgische export blijft ook hier ruim 18 % achter op de andere negentien industrielanden. In de rest van de industriële wereld groeide de export dus sneller dan bij ons. Opvallende comebacklanden op dit vlak zijn Duitsland en Japan. Hoop doet leven.

D.K.