Beleg in ‘& Zonen of Dochters’.

Een gouden tip voor uw beleggingsportefeuille? Stop uw geld in Belgische beursgenoteerde familiale bedrijven en oefen geduld. Van de 24 die op Euronext zijn genoteerd, zijn er 9 langer dan tien jaar actief op de publieke markt en deden 6 van die 9 het (significant) beter dan de index.

U wilt cijfers? Wat vindt u van een gemiddelde koersklim voor dit groepje van negen familiebedrijven van 163,1 % op tien jaar tijd, terwijl de Bel20-index slechts met 62,5 % steeg? Niet voor niets staan familiebedrijven synoniem voor ‘geduldig kapitaal’. Uitgerekend Colruyt en UCB – twee familiale aandelen – zetten het voorbije decennium de beste prestaties neer in de Bel20.

België is hierin geen uitzondering. Ook in de zes belangrijkste Europese aandelenindexen scoren familiale bedrijven stelselmatig beter dan hun rivalen, zo blijkt uit een analyse van Thomson Financial in de periode 1993 tot 2003 (zie blz. 48). De best presterende aandelen dragen er namen zoals Acciona (Spanje, bouw, + 373 %), Serono (Zwitserland, biotech, +320 %), L’Oreal (Frankrijk, cosmetica, +259 %), BMW (Duitsland, automobiel, +235 %) of LVMH (Frankrijk, luxeartikelen, + 207 %).

U hoeft zich geen zorgen te maken dat er slechts zes Belgische beursgenoteerde familiale bedrijven (dus 25 %) waren die het beter deden dan de beursindex. De overgrote meerderheid, namelijk 14, ging pas in de tweede helft van de jaren negentig naar de beurs. Op het topje van de hype werden zij verwend met een fikse introductieprijs en kregen nadien door de beursmalaise het deksel op de neus. De kans is reëel dat ook zij – gespreid over een langere termijn – beter zullen presteren dan hun niet-familiale collega’s.

Wat is hun geheim? Familiebedrijven hebben een onmiskenbare troef, zo stelde François M. de Visscher, telg uit de vierde generatie van de Bekaert-dynastie en specialist ter zake, begin dit jaar in dit blad: “Ze denken op de lange termijn”. Maar telkens wetenschappers een poging ondernemen om dit familiale proces in een governance-model te vatten, stoten zij op één gigantische black box.

Bedrijven zoals Interbrew, D’Ieteren, CMB of Sioen laten zich inderdaad niet dwingen in een keurslijf van ‘politiek correct’ deugdelijk bestuur. Het familieforum bijvoorbeeld – bij 11,3 % van de familiaal gecontroleerde KMO’s in België nu al realiteit – bestaat niet in de vennootschapswet. Net zoals de jongerenraad. Dergelijke informele structuren worden bewust buiten de officiële organen gehouden.

En wat te zeggen van een onafhankelijke voorzitter van de raad van bestuur die de rol van scheidsrechter vervult in het directiecomité? In de logica van deugdelijk bestuur is dit pure heiligschennis. Nochtans werkt dit model perfect voor het beursgenoteerde Pinguin. Sterker nog, recente voorbeelden zoals Lernout & Hauspie of Parmalat zijn uitgegroeid tot schandalen, hoewel de regeltjes van corporate governance er wel degelijk werden nageleefd.

Elk familiebedrijf draagt intrinsiek de kiemen in zich die kunnen leiden tot grootheidswaanzin, favoritisme, nepotisme, belangenvermenging en ondoorzichtige geldstromen. Dat dit niet tot meer financiële rampen leidt, bewijst hoe geduldig het kapitaal van dit type bedrijven wel is. “De lange termijn primeert boven de korte termijn. Wat niet wil zeggen dat dit kapitaal slaapt,” aldus François de Visscher. “Geduldig kapitaal is uiterst actief en veeleisend.”

Blijven familiaal gecontroleerde bedrijven een model voor de toekomst? Daarover rijzen vraagtekens. Minder dan 30 % van de familiebedrijven haalt tegenwoordig de tweede generatie en amper 10 % stoot nog door naar de derde generatie. In Vlaanderen, Nederland en Duitsland neemt de tendens van familieopvolgingen zelfs af, zo wees een ING-studie recent uit. En volgens diverse Europese studies krijgt één op de drie bedrijven in Europa binnen de vijf jaar – mede door de vergrijzing – moeilijkheden met de opvolging.

Deze regio staat sinds jaar en dag bekend voor zijn hoog gehalte aan dynamische KMO’s. Het wordt hoog tijd dat iemand daarvan nu ook eens op precieze wijze de familiale component in kaart gaat brengen.

piet.depuydt@trends.be

piet depuydt hoofdredacteur

Familiebedrijven dragen intrinsiek de kiemen in zich van grootheidswaanzin, favoritisme, nepotisme en belangen-vermenging. Dat dit niet tot meer rampen leidt, bewijst hoe geduldig hun kapitaal wel is.