Bedrijven op de rand van de afgrond

Geen enkele entrepreneur stampt een business uit de grond met de bedoeling die teloor te zien gaan. Toch heeft een ondernemer die in moeilijkheden verkeert, er alle belang bij om tijdig te buigen voor de feiten. Welke procedures heeft de wetgever uitgewerkt voor falende bedrijven? En hoe onderhandelt u met de fiscus?

1. Vóór er sprake is van een gerechtelijke procedure

De wetgever heeft een reeks mechanismen uitgewerkt waarmee u uw bedrijf er in alle discretie weer bovenop kunt helpen.

– De ‘knipperlichten’ die u moeten alarmeren. Er zijn schuldeisers die een beslag hebben laten leggen; u werd per verstek veroordeeld; u hebt al meer dan twee kwartalen geen RSZ, btw of bedrijfsvoorheffing betaald… Allemaal elementen die kunnen wijzen op een zorgwekkende situatie en die voor de kamer voor handelsonderzoek van uw arrondissement een reden kunnen zijn om u op te roepen.

– De ondernemingsbemiddelaar. De rechtbank kan op uw verzoek (en op uw kosten) een bemiddelaar aanwijzen die bijvoorbeeld kan optreden als tussenpersoon tussen uzelf en uw schuldeisers. De procedure is vertrouwelijk.

– Het minnelijke akkoord vóór elke herstelprocedure. U hebt moeite met het terugbetalen van bepaalde schulden? Dan kunt u onderhandelen over een minnelijk akkoord met twee of meer schuldeisers (en niet meer verplicht met allemaal). De procedure is vertrouwelijk en gratis.

2. De gerechtelijke reorganisatie

Als u er ondanks uw moeilijkheden van overtuigd blijft dat (een deel van) uw bedrijf leefbaar is, kunt u bij de rechtbank van koophandel een verzoekschrift tot gerechtelijke reorganisatie indienen. Wordt dit ingewilligd, dan krijgt u maximaal zes maanden opschorting. Tijdens de opschorting kan geen beslag worden gelegd voor schuldvorderingen die vóór de opschorting zijn ontstaan. Onder toezicht van een gedelegeerd rechter kunt u de diverse reddingsboeien onderzoeken die de wet u toewerpt:

– Het minnelijke akkoord met bepaalde schuldeisers. Het gaat om dezelfde procedure als onder punt 1.

– Het collectieve akkoord. U onderhandelt met uw schuldeisers (meerderheid in aantal én in kapitaal) over een reorganisatieplan. Dit plan moet ook door de rechtbank worden gehomologeerd.

– De overdracht onder gerechtelijk gezag van enkele of alle activiteiten. In de praktijk betekent deze stap vaak dat de situatie hopeloos is. Al is het mogelijk dat een overnemer belangstelling heeft voor bepaalde activiteiten van het bedrijf en er zo nog jobs kunnen worden gered.

Deze procedures kunnen elkaar aanvullen. Niets belet u om voor een bepaalde activiteit een minnelijk akkoord te treffen en te onderhandelen over de overdracht van een andere activiteit. Advies 1 :

U werd opgeroepen? Meld u onmiddellijk aan, kijk uw dossier op de rechtbank in en neem een recente boekhoudstaat mee. De rechtbank kan namelijk een gerechtsmandataris benoemen die u zal helpen om de situatie recht te trekken (op uw kosten). De procedure is vertrouwelijk.

3. Het laatste redmiddel

geprobeerd; men weigert nog aan u te leveren; uw bank zegt uw krediet op… Wanneer bent u eigenlijk failliet?

– De voorwaarden. De faillissementswet van 1997 zegt: “De koopman die op duurzame wijze heeft opgehouden te betalen en wiens krediet geschokt is, bevindt zich in staat van faillissement.” Beide criteria worden niet uitvoeriger omschreven. Verder wordt alles dus overgelaten aan het oordeel van de rechter.

– Duurzame staking van betaling. Het hoeft hier niet noodzakelijk om alle betalingen te gaan. “Eén enkele schuld kan volstaan”, beklemtoont Jeanine Windey, advocaat bij Philippe & Partners.

– Geschokt krediet. Men bedoelt hiermee niet enkel het bankkrediet, maar bijvoorbeeld ook schuldeisers die afbetalingsplannen weigeren.

– De faillietverklaring. De handelaar moet binnen de maand nadat hij heeft opgehouden te betalen aangifte doen van zijn faillissement bij de griffie van de rechtbank. Hij kan worden gedagvaard door een schuldeiser en/of het openbaar ministerie. De rechtbank benoemt een of meerdere curatoren en ook een rechter-commissaris die moet waken over de evolutie van het faillissement.

Advies 2 : Overweeg alle mogelijke maatregelen om te besparen: snoeien in de luxe-uitgaven, de maatschappelijke zetel overbrengen naar een minder chique wijk, verkooppunten in het buitenland sluiten… Zoek uit waar het geld verloren gaat: schort er iets aan de ligging van uw winkel(s)? Slagen uw verkopers erin om voldoende klanten over de streep te trekken?

Wees realistisch en probeer de passiefzijde van uw balans niet nog zwaarder te belasten. Wanneer u er bijvoorbeeld zeker van bent dat u in de komende maanden een belangrijke rechtszaak zal winnen, moet u zich afvragen of dat niet te laat zal zijn. Of zelfs als een derde belangstelling toont om een van uw activiteiten over te nemen, is het de vraag of hij dat op tijd zal kunnen doen.

Advies 3 : Houd uw boekhouding voortdurend nauwlettend in de gaten en treed meer dan ooit in dialoog met uw schuldeisers, vooral met uw bankier. Neem daarentegen een uiterst kordate houding aan ten aanzien van uw schuldenaars.

Advies 4 : U wilt het met uw business over een andere boeg gooien, maar beschikt u wel over de middelen die voor zo’n koerswijziging nodig zijn? Overweeg om uw handelszaak over te laten voor het te laat is.Advies 5 : Wacht niet te lang om aangifte te doen van het faillissement. De rechtspraak mag dan al clement zijn, het niet naleven van deze termijn kan u een strafrechtelijke veroordeling opleveren.

Advies 6 : De curator is een medestander. Vergeet niet dat u er alle belang bij hebt om uw schulden te beperken en bij uw schuld-eisers zo weinig mogelijk brokken te maken, als u later nog een business wil opstarten. Verschaf de curator dus alle elementen die hem kunnen helpen bij zijn taak: wijs hem op de mogelijkheden om de voorraad van de hand te doen, geef hem de namen van concurrenten die het merk misschien wel willen kopen, leg hem uit hoe het met de lopende werven staat om te vermijden dat hij dure deskundigen moet inschakelen…

Caroline Staquet

De fiscus weet meer dan waarschijnlijk wie uw klanten zijn en kan beslag leggen op uw vorderingen.