Bedrijven leggen hun groene ziel bloot

In Hasselt groeit een Facebook voor ondernemers. Concurrenten en consumenten kunnen op het communicatieplatform MaterialSource gebruikte grondstoffen en ingrediënten op ecologische duurzaamheid controleren. De ambities reiken verder dan Vlaanderen.

Je kunt MaterialSource een kruising tussen Facebook en Wikipedia noemen, want mensen voegen voortdurend informatie toe. Je krijgt zo een gigantische interactieve bibliotheek, een Wikipedia voor ondernemingen”, zegt Serge de Gheldere, CEO van Futureproofed, een consultancybedrijf dat focust op de vermindering van broeikasgassen in bedrijfsprocessen.

Het is de bedoeling dat MaterialSource als een onlinematerialendatabank uitgroeit tot de sociaalnetwerksite van verantwoordelijke ondernemingen en consumenten bewuste keuzes helpt te maken. Bedrijven gooien in het nieuwe sociale netwerk niet alleen hun deuren en vensters open voor de buitenwereld, ze geven tegelijk hun ziel bloot aan wetenschappers, consumenten en zelfs concurrenten die oordelen over de gebruikte materialen, grondstoffen en ingrediënten. Ba-siscriteria zijn: ecologische duurzaamheid, energieverbruik, recycleerbaarheid of een gestandaardiseerde levenscyclusanalyse.

MaterialSource werkte voor de basisapplicaties samen met wasmiddelenproducent Ecover, matrijzenbouwer Melotte en Hans Constandt, een expert in het beheer van kennisdatabanken. Melotte pioniert in layered manufac-turing, een techniek om van metaalpoeders via laserstralen machineonderdelen te maken. Hans Constandt zette een efficiënte zoekrobot op punt, een web 3.0-applicatie die conceptueel surfen mogelijk maakt en meer dan Google de massa informatie filtert.

“Uiteindelijk is dit een win-winsituatie, ook voor de bedrijven”, benadrukt Mario Fleurinck, CEO van Melotte. “Reacties van consumenten en academici sporen ons aan voortdurend beter te worden. We leren van andere bedrijven op het platform en ontdekken uit andere cases nieuwe toepassingen voor de producten die wij gebruiken.”

Op 18 mei volgt de lancering van MaterialSource voor 500 bedrijven. Vorige maand kon een select gezelschap van een veertigtal bedrijfsleiders – van voedingdistributeurs over wooninrichters tot marketeers, elektronicaproducenten, orthopedische chirurgen en zelfs de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) – kennismaken met het project. Op 21 juni wordt de materialendatabase opengesteld als interactief sociaal netwerk over materialen en producten. Consumenten, producenten en academici kunnen vanaf dan online commentaar en feedback geven (zie kader Vier redenen om je bloot te geven).

Hoe meer deelnemers, is de basisgedachte van de initiatiefnemers, hoe beter de kwaliteit van de informatie op MaterialSource. De ambitie reikt verder dan Vlaanderen (zie kader Van Limburg naar mondiaal platform). Transparantie en traceerbaarheid van het hele productieproces tot aan de bron, moet de eindgebruiker garantie bieden op maximaal betrouwbare data. “Transparantie in de productieketen maakt je bedrijf nog meer betrouwbaar voor de eindgebruiker”, zegt Tom Domen, internationaal marketingmanager van Ecover.

Transcendentale meditatie

De man achter MaterialSource is Juul Vanleysen, de stichter van Holistic Architecture 50/5 uit Hasselt. Vanleysen is van opleiding architect, stapte in 1988 in het familiale architectenbureau en deed het van dan af een eigenzinnige koers varen. “Je kunt een gebouw niet loskoppelen van zijn omgeving, de mensen, de energie en de grondstoffen. Daarom zijn we snel buiten de bouwsector gegaan”, zegt Vanleysen. Zowel zijn visie op architectuur als op MaterialSource vloeit voort uit jaren transcendentale meditatie. “Je kunt iets ecologisch maken, maar als het geen breder publiek raakt, ben je wereldvreemd bezig.”

Omgaan met bakstenen en grondstoffen leidde tot kwalitatief onderzoek naar materialen. Die informatie moest verder gaan dan wat de producenten ervan aanreiken. De wetenschap en de gebruiker hebben ook meningen en vooral ervaringen met gebruikte producten en materialen. Zo groeide het idee om producenten, wetenschappers en consumenten samen te brengen in één communicatieplatform. Uit die driehoeksverhouding ontstaat ergens een evenwicht. Veroniek Hermans, operationeel manager van MaterialSource, gelooft in zelfregulering en zelfcorrectie, precies doordat op het platform de drie actoren – producenten, wetenschappers en consumenten – met elkaar communiceren.

Bedrijven laden hun materialendata, die ze nu al in brochurevorm hebben, op de website. Ze kunnen ze te allen tijde aanpassen. “Wat wetenschappers en consumenten over je producten denken, is een evolutie die je niet tegenhoudt. Het gebeurt nu al, gefragmenteerd over sites of blogs”, zegt Tom Domen van Ecover. Hij ziet in MaterialSource een instrument om die feedback beter te centraliseren en te monitoren.

Bedrijven kunnen daarop anticiperen door de kwaliteit van hun producten en processen kenbaar te maken, toepassingen toe te lichten en te tonen hoe ze voor duurzaamheidcriteria scoren. De Gheldere (Futureproofed) verwijst naar de kledingfabrikant Patagonia. Die catalogiseert op zijn website de eigen producten volgens ‘good’ en ‘bad’ en vraagt zijn consumenten: ‘how could we improve it?’

Durven

Het is voor ondernemingen niet vanzelfsprekend om zich bloot te geven. “Ze kiezen zelf hoe ver ze daarin willen gaan”, zegt Hermans. Een passage uit het missionstatement van Holistic Architecture 50/5 verduidelijkt de achterliggende gedachte: ‘Een holistische wijze van bouwen behoeft openheid en daarvoor is durf vereist. Durf, om eigen grenzen te doorbreken… durf, om niet de eigen winst maar die van de wereld als uitgangspunt te nemen’.

OVAM noemt MaterialSource een interessant concept dat een krachtig instrument kan worden. Deirdre Van Deuren, manager van Color&Design bij AkzoNobel ziet vooral een pluspunt in de transparantie voor de consumenten. “Akzo Nobel zal dit zeker met belangstelling onderzoeken.” Een aantal Vlaamse bedrijven heeft de stap al gedaan: behalve Ecover, Melotte en Futureproofed, de producent van tegeltapijt Interface, bouwmaterialengroep Wienerberger België en Isocab, een specialist in isolatiematerialen. “Steeds meer architecten gebruiken een productendatabank, maar geen enkele is zo uitgebreid en interactief als deze”, motiveert Piet Looyen, marketing directeur Interface, de aanwezigheid op MaterialSource. Voor Ronny Baekelant (Isocab) straalt zo’n site positief af op het bedrijfsimago. “Al beseffen we dat onze concurrenten de stap ook doen en we dus sneller moeten innoveren. Het is tegelijk een commercieel voordeel en een uitdaging.”

Het project wil, na een opstartfase met IWT-steun, zelfbedruipend en winstgevend zijn. De site is gratis voor wetenschappers en consumenten, bedrijven betalen. “Conform het businessplan dat KPMG heeft gemaakt, zijn we zelfs bij een trage groei winstgevend”, stelt Vanleysen. “Als dit een community wordt die wereldwijd gaat, staat nu al vast dat de winst geïnvesteerd wordt in duurzame projecten.”

Holistic Architecture 50/5 (Juul Vanleysen), Originality (Veroniek Hermans) en Futureproofed (Serge de Gheldere) zijn de aandeelhouders. Vanleysen bracht 1,3 miljoen euro startkapitaal aan en zoekt elf nieuwe investeerders die elk 250.000 euro inbrengen. Ze worden bestuurders van de coöperatieve vennootschap MaterialSource, die losgekoppeld wordt van Holistic Architecture 50/5. “Het platform wil neutraal en transparant zijn, zodat deelnemende bedrijven geen rechtstreekse band hebben met de initiatiefnemers”, benadrukt Juul Vanleysen.

ERIK BRUYLAND, FOTOGRAFIE KRISTOF VRANCKEN

“Je kunt iets ecologisch maken, maar als het geen breder publiek raakt, ben je wereldvreemd bezig” Juul Vanleysen, (Holistic Architecture 50/5)

“De traceerbaarheid van het productieproces moet de eindgebruiker betrouwbaarheid garanderen” Tom Domen (Ecover)