Bedreigen VN en ngo’s de democratie?

De VN en bevriende ngo’s houden er, onder het mom van duurzame ontwikkeling, een verborgen agenda op na die de parlementaire democratie ondermijnt, stelt de Belgisch-Amerikaanse historica Marguerite Peeters. De top van Greenpeace België en Rode Kruis Vlaanderen reageert.

Volgende week maandag, 26 augustus, begint de top over duurzame ontwikkeling in Johannesburg. In haar vlijmscherpe studie, Hijacking Democracy, beschuldigt Marguerite A. Peeters, een Belgisch-Amerikaanse historica, de VN en bevriende niet-gouvernementele organisaties ervan dat ze, onder het mom van duurzame ontwikkeling, bezig zijn de parlementaire democratie wereldwijd te ondermijnen (zie blz. 76).

We legden haar bevindingen voor aan Roland Moreau, executive director van Greenpeace Belgium, die zelf een ondernemersachtergrond heeft (onder meer bij Umicore, zo weet hij uit eerste hand wat recyclage is). Moreau toont zich erg verbaasd over de bewering dat de VN en de ngo’s een sterke coalitie zouden vormen. “Mijn indruk is vooral dat de VN en veel ngo’s zich zwak voelen vergeleken met de macht van het bedrijfsleven en de nationale politiek.”

Axel Vande veegaete, hoofd van de afdeling internationale zaken van het Rode Kruis Vlaanderen, is genuanceerder. “Minister Louis Michel heeft de vraag naar de legitimiteit van de ngo’s luidop geformuleerd en dat is hem verweten. Mijn eerste vaststelling is dat de ngo’s veel verschillende pluimen hebben. Zij zijn even gevarieerd als de civiele maatschappij, het zogenaamde middenveld, en dus kan je ze niet over één kam scheren.” Maar hij voegt eraan toe: “De agenda van de coalitie en die van de regeringen is aan het uiteenlopen. Er ontstaat tussen die twee groepen een polarisering.”

Terwijl Greenpeace de ngo’s van de vraagzijde vertegenwoordigt en beleidsagenda’s en bewustwordingscampagnes formuleert, is het Rode Kruis een typisch voorbeeld van de aanbodzijde-ngo, die zich toespitst op de levering van een gevarieerd aantal sociale en humanitaire diensten. Vande veegaete: “Het Rode Kruis Vlaanderen heeft evenwel geen mandaat om de eerlijke wereldhandel te verdedigen. In Johannesburg pleiten wij bijvoorbeeld wel om het risico op rampen te verkleinen. De kostprijs van rampen bedraagt elk jaar 300 miljoen dollar en dat is meer dan de hulp aan de Derde Wereld.”

Occulte strijd

Hoe democratisch zijn deze organisaties zelf? Greenpeace mag in België rekenen op 93.000 donateurs, waaronder 15.000 trouwe contribuanten, en een tweehonderdtal vrijwilligers voor acties, voorlichting en administratieve ondersteuning. Moreau: “De basis wordt niet geconsulteerd voor de acties, er is een afstand tussen de donateurs en de organisatie. De acties en campagnes worden op muziek gezet door de staf van Greenpeace, maar die weet zich gesteund door de giften en de sympathie van honderdduizenden mensen. Als die niet akkoord zouden gaan met de klemtonen en de campagnes die wij via communiqués, media, gedrukte en internetdocumenten bekendmaken, dan zouden zij hun bijdrage schrappen.” Greenpeace verwerpt naar eigen zeggen elke financiële steun die niet van de basis komt, de donateurs.

“Wereldwijd telt het Rode Kruis 100 miljoen vrijwilligers en wij ondersteunen geen VN-conferenties en -besluiten zonder raadpleging van deze basis,” aldus Vande veegaete. Belangrijker voor het Rode Kruis dan conferenties in Rio en Johannesburg zijn de vierjaarlijkse internationale conferenties van de landen die de Conventie van Genève ondertekenden. Daar wordt via de consultatie van de vrijwilligers, de lokale, regionale en nationale besturen, het beleid vastgelegd.

Over de legitimiteit van de ngo’s is Moreau formeel: “Zijn de duizenden lobbyisten voor het bedrijfsleven bij de Europese Unie legitiem? Wij zijn legitiem omdat we een belangrijk en bewust beperkt actieterrein bespelen. Je zult ons niet horen over eerlijke handel of de asielzoekers. Wij werken voor de milieudimensie van de duurzame ontwikkeling. Binnen ons werkgebied zijn wij volledig doorzichtig en toerekenbaar. Lees onze teksten, consulteer onze verenigingsdocumenten. Wij hebben niks te verbergen en voeren met de VN geen occulte strijd tegen regeringen of verkozenen.”

Belgische bedrijven

Moreau weerlegt ook Peeters’ bewering als zou de VN het bedrijfsleven buiten de civiele samenleving plaatsen. Hij gelooft in de sterkte en de noodzaak van de ondernemingen. Voor hem zijn ze een wezenlijk deel van de internationale civiele maatschappij. Roland Moreau: “Wel betreurenswaardig is dat de Belgische ondernemingen en hun bedrijfstakorganisaties slechts zeer schoorvoetend en laattijdig met de ngo’s, de vakbonden en de wetenschappers rond de tafel gaan zitten voor een democratische dialoog. Zodoende ontdekken zij dat hun deel van de last van het Kyoto-protocol 7% reductie van de CO2-uitstoot is, tegen 0% in Frankrijk.”

Frans Crols [{ssquf}]

“Wij voeren met de VN geen occulte strijd tegen regeringen of verkozenen.”

Roland Moreau, Greenpeace