Bankencrisis legt het falen van België bloot

Politici en hun adviseurs weten heus wel hoe ze de internationale bankencrisis met de wortel moeten uitroeien. Hoe zwakker de financiële en politieke slagkracht van een regering, hoe kleiner echter de kans dat ze de koe bij de horens vat. In België is de kans op de juiste aanpak klein, door een gebrek aan financieel kapitaal (door jarenlang mismanagement van de begroting), en door een tekort aan politiek kapitaal (door een niet-werkende staatsstructuur en verzwakte geloofwaardigheid van de instellingen). Een ordentelijke afwikkeling van de bankencrisis is daardoor veel duurder dan nodig is voor de belastingbetaler.

De ideale aanpak is vrij eenvoudig. Isoleer de zieke banken, zodat ze niet langer de kredietstromen blokkeren. Dan kan door ze te nationaliseren en vervolgens op te kuisen, te verkopen of te liquideren. Dat kost de belastingbetaler het minst of kan zelfs waarde opbrengen. Poets ook de balans van de levensvatbare banken op, zodat die hun normale rol weer kunnen spelen in de economie.

In een Belgische context zijn Fortis en Dexia de zieke banken en is KBC de levensvatbare bank. Idealiter worden Fortis Bank en Dexia dus genationaliseerd, en op termijn verkocht of geliquideerd. In het geval van KBC kan de overheid de bank afhelpen van haar probleemkredieten en eventueel herkapitaliseren, in ruil voor een deelname in de toekomstige winsten. De federale regering heeft echter de nationalisering van Fortis en Dexia niet aangedurfd, en heeft een doorstart van KBC afgewenteld op de bank zelf en op de Vlaamse regering.

Fortis en Dexia zijn te groot om gered te worden door dit koninkrijk. Even belangrijk zijn bovendien de financiële situatie en de kwaliteit van de instellingen. Fortis Bank nationaliseren? Het is financieel te risicovol – België moet al een hogere risicopremie betalen op nieuwe schulden – en de politieke aderverkalking dreigt zich ook snel meester te maken van Fortis Bank. De regering is daarom niet gek dat ze Fortis Bank liever snel doorverkoopt. Zo haalt ze een pak risico’s van haar balans. Ja, mogelijk levert een tijdelijke nationalisering van Fortis Bank op termijn meer waarde op aan de belastingbetaler. In theorie is dat de beste oplossing, maar niet in de Belgische praktijk.

Hoe disfunctioneel de Belgische structuur wel is, werd nog eens pijnlijk duidelijk in het dossier-KBC. Dat het kleinere Vlaanderen in plaats van het grotere België de bank moet steunen, is absurd. Want hoe groter het fiscale draagvlak, hoe groter de geloofwaardigheid van de reddingsoperatie. Maar omdat de besluitvorming op het Belgische niveau haperde, werd de bevoegdheid ‘banken redden’ in feite geregionaliseerd. De bankencrisis maakt het falen van federaal België pijnlijk duidelijk. (T)

Door Daan Killemaes