Avant-garde

In de aanloop naar de Antwerpse Boekenbeurs, de jaarlijkse hoogmis van lezend Vlaanderen, verschijnen ook niet te versmaden uitgaven over kunstenaars in deze eeuw.

Meer dan 30 jaar na de oorspronkelijke publicatie ligt de vertaling van Self Portrait klaar, de memoires van fotograaf en beeldend kunstenaar Man Ray (1890-1976). In Belicht geheugen blikt de veelzijdige avant-gardist terug op een spraakmakend leven. Gelukkig zoomt de Amerikaan vooral in op zijn kleurrijkste Parijse periode als bon vivant in de jaren ’20 en ’30. Toen zwierf hij met Hemingway, Duchamp, Picasso en Dali op Montparnasse. Wie meer over zijn werk en invloed op het surrealisme en dadaïsme zoekt, komt echter bedrogen uit. Ray verkneukelt zich veeleer in een anekdotisch tableau vivant en zijn passionele relaties met schildersmodel Kiki de Montparnasse, fotografe Lee Miller en ballerina Juliet Browner. Het register oogt als een pleiade van markante namen. Uitg. Arbeiderspers (Privé-Domein), 394 blz., 1199 fr. .Niet alleen vanuit Parijs drukte de avant-garde uit de jaren ’20 en ’30 geruime tijd een stempel op de dominante kunststromingen in deze eeuw. Even onverdroten timmerde de temperamentvolle architect-kunstschilder-dichter Theo van Doesburg vanuit Nederland aan het canon van De Stijl. Ook al was de exuberante van Doesburg de theoreticus en voortrekker van de beweging, haar huidige roem ontleent ze vooral aan architect Gerrit Rietveld en schilder Piet Mondriaan. In De vervolgjaren van De Stijl 1922-1932, zowat een vervolg op het al in 1982 gepubliceerde De Stijl 1917-1922, wordt vooral gefocust op het ruziënd uiteenvallen van de groep en de onverdroten pogingen van van Doesburg om internationaal door te breken. Uitg. Veen, 400 blz., 1300 fr. .Nog in de jaren twintig vinden we de wortels van de Alessi-design, de vrucht van opeenvolgende generaties van de Noord-Italiaanse familie Alessi, die erin slaagde kunst en functionaliteit, ambacht en industrie met elkaar te verzoenen. Vandaag rijst de ster nog steeds van deze bergfamilie, die zich omringt met ontwerpers als Sottsass, Sapper, Mendini en Branzi. Visionair ondernemerschap. Uitg. Van Buuren, 144 blz., 1395 fr. .Middenin kunst, ambacht en industrie vertoeft ook Limburger Piet Stockmans. Een fraaie monografie belicht hem niet alleen als functioneel ontwerper, maar ook als artiest van ironische porseleinen installaties. Stockmans verdient dringend (nog) meer erkenning. Uitg. Lannoo, 96 blz., 695 fr. .

LUC DE DECKER