Artistiek verantwoord ondernemen

Casco Phil is een atypisch orkest. Het trekt alle registers open om te slagen, zonder structurele overheidssteun, maar met creatief ondernemen. Het bespeelt daarbij ook de bedrijven.

In de kunstensector is het gebruikelijk creaties te ontwikkelen met behulp van subsidies. Net daarom kijken veel culturele organisaties om de vier jaar met spanning uit naar de middelen die de Vlaamse regering vrijmaakt. Zij beslist welke instellingen tijdens de nieuwe subsidieronde mogen rekenen op meer, minder of helemaal geen steun. Zo besliste minister van Cultuur Joke Schauvliege in 2012 dat er voor de periode 2013-2016 geen subsidie was weggelegd voor Musical Van Vlaanderen of het Zuiderpershuis. De vzw achter het Zuiderpershuis in Antwerpen ging kort na die beslissing in vereffening.

Voorbeelden als dat van het Zuiderpershuis wekken de indruk dat het zonder subsidies zogoed als onmogelijk is een cultureel product in de markt te zetten. Voor sommige organisaties is dat zonder twijfel de realiteit, maar omgekeerd duiken ook ondernemers op die hun culturele ambities vormgeven zonder structurele steun. Een opvallende naam in die tweede categorie is Casco Phil, tot vorig jaar bekend als Belgische Kamerfilharmonie.

Het orkest ontstond in 2008, telt 35 musici en staat onder de artistieke leiding van dirigent Benjamin Haemhouts. Hij staat te boek als een van de meest gerenommeerde muzikanten van ons land. In zijn carrière was hij onder andere verbonden aan het Rotterdams Philharmonisch Orkest en aan de Bamberger Symphoniker in Duitsland. Naast zijn artistieke carrière legde hij ook al vroeg zin voor ondernemen aan de dag. In 1996 richtte hij een bedrijf op dat gespecialiseerd is in het uitgeven van muziekpartituren, boeken en cd’s. In nauwelijks tien jaar groeide Haemhouts uit tot een succesvolle muziekuitgever en finaal verkocht hij zijn onderneming aan een Amerikaanse marktleider.

Huis van Muziek

Vanuit zijn muzikale en ondernemingservaring bouwde Benjamin Haemhouts de voorbije vijf jaar aan een professionele structuur voor Casco Phil. De benadering van het orkest verschilt grondig van de traditionele orkeststructuur van grote instellingen, vertelt general manager Veerle Simoens. “We doorbreken die klassieke structuur en kiezen voor een flexibele organisatie die projectmatig te werk gaat. We zijn een muziekwerkplaats, waar ruimte is voor klassieke, kwaliteitsvolle projecten, maar evengoed voor experimenten en visionaire voorstellen.”

De nieuwe naam, Casco Phil, verwijst naar een ‘casco huis’ (het skelet van een huis) als metafoor voor het ruwe kader waarin het orkest alle projecten inpast, om ze vervolgens tot een kwaliteitsvol resultaat te slijpen. “Maar ‘Casco’ staat net zo goed voor Creatieve, Avontuurlijke, Sociaal-geëngageerde Culturele Organisatie”, zegt Veerle Simoens. “Ons basisidee is dat Casco Phil een ‘Huis van Muziek’ is met daarin zowel concertreeksen als projecten voor kinderen, voor jong talent of projecten die het sociaal engagement versterken. Door dat te koppelen aan onze ambitie een muziekwerkplaats te zijn, willen we een broeinest worden voor talent in ontwikkeling.”

Jongeren en bedrijven

Dat leidt tot een reeks van projecten voor uiteenlopende doelgroepen zoals jonge componisten, kinderen en bedrijven. Een belangrijke pijler is bijvoorbeeld het platform dat het orkest biedt aan jonge componisten door jaarlijks compositieopdrachten uit te schrijven. Ook het inzetten van jong talent in het orkest en als solist is een belangrijke drijfveer. Nog in de jonge doelgroep zijn er de projecten voor kinderen. Een workshop als ‘Een beetje Beethoven’ laat jaarlijks honderden kinderen in scholen kennismaken met klassieke muziek op een manier die aansluit bij hun denkwereld.

Tegelijk werkte Casco Phil voor de bedrijfswereld concepten uit die uitgaan van de gelijkenissen tussen een klassiek orkest en het ondernemerschap. De deelnemers nemen plaats tussen de muzikanten van een groot of klein symfonisch orkest en ontdekken aan de hand van een reeks concrete onderwerpen wat het leiden van een orkest en het leiden van een bedrijf gemeen hebben.

Zowel voor de bedrijfsconcepten als voor de reguliere concerten trekt Casco Phil niet enkel naar grote zalen. “We vinden het een verrijking om kleinere podia aan te doen, overal in het land”, stelt Veerle Simoens. “Op die manier brengen we cultuur zo dicht mogelijk bij de mensen. Ook dat is een belangrijke pijler in onze artistieke missie. Evengoed stonden we dit seizoen ook voor een uitverkochte Singel in Antwerpen en speelden we het nieuwjaarsconcert in de Bijloke in Gent. Onze ambities reiken ook over de landsgrenzen: binnenkort worden we voor de derde keer uitgenodigd in het wereldvermaarde Concertgebouw Amsterdam.”

De afwezigheid van structurele overheidssubsidies is volgens Simoens geen rem op de ontwikkeling van Casco Phil. Zij ziet het juist als een manier om de creativiteit in de werking van het orkest blijvend te voeden. “Dat de overheid Casco Phil niet structureel subsidieert, is zeker geen makkelijke weg”, besluit ze. “Al van bij zijn oprichting doet het orkest een beroep op het bedrijfsleven om samen zinvolle projecten op poten te zetten. Dat resulteert vaak in unieke, soms eigenzinnige projecten. Dit is een snel veranderende wereld. Je kan afwachten wat de toekomst brengt, maar als cultuurspeler kan je ook anticiperen op en bouwen aan een nieuw model. Wij hebben gekozen voor het tweede.”

WOUTER TEMMERMAN

“We zijn een muziekwerkplaats”