APOTHEKERS ONDER DRUK

Het aantal apotheken in ons land neemt af, de prijzen van geneesmiddelen staan onder druk en apothekers zoeken meer omzet in het randassortiment.

Daling

Volgens de Algemene Pharmaceutische Bond telde België in oktober 4935 apotheken. Dat zijn er 344 minder dan twintig jaar geleden. Sinds 1999, toen er een recordaantal van 5277 apotheken was, is er sprake van een daling. Toch blijft België met bijna 5000 apotheken een van de Europese landen met de meeste apotheken per inwoner. Zijn er te veel? Fabienne Bryskère, managing director van de apothekenketen Multipharma, zegt dat dat realistisch gezien zo is. “Maar het is gemakkelijk om te zeggen dat er te veel zijn. Het risico is dat de kleinere, minder rendabele apotheken sluiten waardoor er vooral in kleinere dorpen geen meer zullen zijn. Patiënten vinden het belangrijk te voet of met de bus naar een apotheek te kunnen gaan”, zegt Bryskère.

Ander verdienmodel

Volgens Bryskère is de omzet van de apotheken de jongste drie jaar gedaald. “Elk jaar brengt de overheid de prijzen van terugbetaalde geneesmiddelen naar beneden. Dat heeft een impact op de omzet.” Hilde Deneyer, apotheker en algemeen directeur van het Vlaams Apothekersnetwerk, maakt daar een kanttekening bij. Apothekers zijn sinds 2005 erkend als farmaceutische zorgverstrekkers en krijgen naast een beperkte marge een vast honorarium voor de farmaceutische zorg bij de aflevering van terugbetaalde geneesmiddelen.

Deneyer pleit voor een ander vergoedingssysteem. Ze wijst op de toegevoegde waarde van apothekers als farmaceutische zorgverstrekker. “Een hartpatiënt komt bijvoorbeeld een middel tegen een verkoudheid kopen. De apotheker vraagt hem welke medicatie hij nog in huis heeft. Hij zegt de patiënt dat hij dat gerust kan nemen en als het niet beter gaat, hij naar de huisarts moet gaan”, zegt Deneyer. “De apotheker verkoopt niets en verdient er dus ook niets aan. We moeten daarom eens nadenken over een ander verdienmodel.”

Ketenvorming

Er worden ook almaar meer ketens gevormd. Multipharma heeft ruim 250 vestigingen. Volgens Fabienne Bryskère van Multipharma biedt een keten een betere kwaliteitscontrole, een betere begeleiding van medewerkers en een grotere beschikbaarheid van geneesmiddelen. Een keten heeft ook een grotere aankoopkracht waardoor die interessantere prijzen kan bekomen. De onafhankelijke apotheker zet daar volgens Hilde Deneyer een extra dimensie tegenover. “De zelfstandige apotheker heeft geen nine-to-fivementaliteit. Zeker in een veranderende economie zal die een tandje bijsteken.” Inmiddels zijn er ook netwerken van zelfstandige apothekers.

Parafarmacie

In de gemiddelde apotheek neemt het aandeel van producten zonder voorschrift en van het randassortiment (vitaminen, huidverzorgingsproducten enzovoort) toe. Voor apothekers is dat een noodzaak. “We kunnen niet overleven van terugbetaalde geneesmiddelen alleen”, zegt Fabienne Bryskère. Die terugbetaalde geneesmiddelen maken 55 procent van de inkomsten van een apotheek uit.

E-commerce

Ook e-commerce is een bedreiging voor de klassieke apotheker. Een deel van de omzet in niet-terugbetaalde geneesmiddelen en OTC-producten verdwijnt naar de onlinehandel. Fabienne Bryskère heeft het over de “banalisatie van geneesmiddelen”. “Als de mensen online kopen, dreigen ze te vergeten dat aspirine ook een geneesmiddel is”, zegt ze. Hilde Deneyer wijst erop dat de sterkte van het klassieke verkoopkanaal het advies van de apotheker blijft.

AD VAN POPPEL