Antwerpen is geen roversnest

Hoe meer diamantbedrijven met bloeddiamanten worden opgerold, hoe meer dat bewijst dat Antwerpen de sterkst gereglementeerde diamantmarkt ter wereld is. Het blijft wachten op de eerste zegebulletins uit Dubai, Mumbai of Tel Aviv over het klissen van zulke trafieken, omdat de regelgeving en toepassing ervan daar niet of nauwelijks aan de orde is. Waar de thermometer faalt, wordt de koorts zelden accuraat gemeten. Antwerpen heeft een goede thermometer. Maar telkens die bloeddiamanten blootlegt, wordt het Antwerp World Diamond Centre (AWDC) met de vinger gewezen als een roversnest voor malafide diamanttrafieken.

De voorbije dagen hielden de ledenlanden van het zogenaamde Kimberleyproces hun jaarvergadering in Brussel om het systeem tegen bloeddiamanten (die Afrikaanse oorlogen financieren) te verfijnen en zoveel mogelijk mazen te dichten. Hoe fijnmaziger het net, hoe meer je gaat vangen. De Antwerpse diamantsector is een voortrekker in het Kimberley-proces. Dat zal nooit helemaal waterdicht zijn, net zomin als de meest strenge wetgeving de drugshandel aan banden kan leggen. Criminelen blijven de wetgeving meestal een stapje voor, bovendien gaat het om trafieken in straatarme Afrikaanse pseudostaten waar landsgrenzen poreus en Kimberleycertificaten te koop zijn. Corruptie tiert welig. In die context is het makkelijk om AWDC tot schietschijf te maken. De realiteit is dat in landen als Congo of Ivoorkust jonge mensen om den brode steentjes delven. Of ze halen coltan boven en kobalt (voor uw gsm en computer), goud en andere dure grondstoffen. In navolging van Kimberley wil de Belgische regering een tracerings- en certificatiesysteem uitwerken voor mineralen uit Congo. Het is hoogst twijfelachtig dat dit effectiever zal zijn dan Kimberley. Kimberley en gelijkaardige certificeringsystemen zijn niet meer dan kurieren am Symptom, omdat een falende diplomatie de ware oorzaken liet rotten.

Het Congolese staatsbedrijf Miba heeft een veiligheidsdienst die geregeld diamantdelvers doodschiet. Ook Gécamines werd kapotgemaakt met medeweten van de Belgische regering en de Wereldbank. Tot voor kort verzette Karel De Gucht (Open VLD) zich nog openlijk tegen een herziening van buitensporige mijncontracten die een ‘legale’ leegroof mogelijk maken. Avonturiers en beursspeculanten doen gouden zaken, terwijl de Congolese staatskas leeg is. Nochtans wordt die leegroof al jaren haarscherp aangeklaagd. Een confidentieel rapport van Duncan & Allan aan de Congolese regering geeft zwart op wit aan welke remedies stelselmatig genegeerd werden. Met als gevolg dat “een herziening van de mijncontracten en een herstructurering van Gécamines, zoals voorgesteld door International Mining Consultants, niet langer realistisch of realiseerbaar is”. De farce van de Belgische parlementaire onderzoekscommissie Grote Meren naar plunderingen in Congo was het verkeerde signaal op een cruciaal moment. En zo blijft Congo een roversnest, niet Antwerpen.

Door Erik Bruyland