Als een bouwwerf zo mooi

In de grote steden kan je er niet meer naast kijken: trompe-l’oeils die gebruikt worden om wegen- en bouwwerken te verdoezelen en op zich al een ommetje waard zijn. y

Op het Brusselse Koningsplein is er al heel wat nodig om de aandacht van de toeristen te lokken. En toch, op de plaats waar in juni 2009 het Magrittemuseum de deuren opent, geven zowat alle passanten gewillig toe aan hun nieuwsgierigheid. Wenkbrauwen worden gefronst, de pas wordt ingehouden en er wordt in armen geknepen. Alle blikken worden als door een magneet getrokken naar een trompe-l’oeil van 1600 m2, waarop in ware grootte de façade van het gebouw, het Hotel Altenloh, staat afgebeeld terwijl het toneeldoek opengaat voor een van de meesterwerken van Magritte: L’Empire des Lumières (1954). Het realisme is pakkend, de illusie prachtig. Vooral wanneer de avond valt: het door de nutsgroep Suez gerealiseerde geveldoek straalt dan een mysterieus soort licht uit, gevoed door zestien zonnepanelen op het dak.

50 tot 100 euro per vierkante meter

Het bijzondere aan dit soort dekzeilen is dat ze niet zozeer zelf kunstuitingen zijn, maar in de eerste plaats bedoeld zijn om een bouwwerf te verdoezelen. “De technische vooruitgang op het gebied van informatiedragers en digitale druktechnieken heeft allerlei beperkingen weggenomen en voedt nu de verbeelding”, zeggen Marc Poons en Yves De Windt van het Atelier des Architectes Associés, dat veel ervaring heeft met dit soort geveldoeken. Enkele jaren geleden haalden ook zij de media met een gigantisch zeildoek rond de Brusselse Zavelkerk. “De stedelijke overheid stond aanvankelijk wantrouwig tegenover dit soort opvallende trompe-l’oeils bij renovaties,” geeft Yves De Windt toe, “maar toen ze het resultaat zagen, waren ze toch opgetogen. Hetzelfde geldt trouwens voor de omwonenden.”

Dit soort ‘aankledingen’ gebeurt overigens niet zonder moeite. “Eerst moet je het gebouw fotograferen met een technische camera die gemonteerd staat op een hoogtewerker, om het perspectief niet te vervormen,” licht De Windt toe. “Het beeld wordt vervolgens gescand en daarna geprint op een zeil met microperforaties dat dan met lieren en katrollen wordt opgehesen.”

Dergelijk zeilen kunnen makkelijk tussen 50 en 100 euro per vierkante meter kosten. Een zuiver esthetische luxe? ‘Neen”, riposteren specialisten.”Zo’n tot het uiterste opgespannen zeildoek bezorgt de arbeiders een doeltreffende bescherming die hen in staat stelt om sneller en in alle weersomstandigheden te werken. Uiteindelijk gaat het om waardevolle tijdwinst.”

Aandacht trekken

De grote steden geven in steeds ruimere mate toe aan die nieuwe urbanistische tendens, vooral ook omdat de techniek de voorbije tien jaar voortdurend is verbeterd. De prestaties van de scanners en de inkjetprinters hebben ervoor gezorgd dat de scherpte van de beelden op de zeildoeken verviervoudigd is en dat de kwaliteit ervan vergeleken kan worden met die van magazinefoto’s. De omvang van de stroken is eveneens aanzienlijk toegenomen. Ze zijn tegenwoordig vijf meter breed en kunnen verscheidene tientallen meter lang worden. De gevelzeilen bestaan dus uit een minimaal aantal stukken die door vlamboog- of hoogfrequentlassen aan elkaar gevoegd worden, waarbij de ‘naden’ onzichtbaar worden.

Door de technische vooruitgang is de markt van de monumentale affiches intussen vertienvoudigd. Een van de middelen om zich te midden de overvloed aan reclamebeelden van de concurrentie te onderscheiden en de aandacht van de consument te trekken, is uitpakken met zo groot mogelijke concepten. Opritten van autosnelwegen, torengebouwen of luchthavens zijn daarbij uitverkoren locaties.

Urban Media, dat in 2001 werd opgericht in Brussel, is een van de firma’s die zich gespecialiseerd hebben in de aanmaak van reusachtige banieren, wallwrapsets en andere monumentale affiches. Het bedrijf heeft ook een afdeling reclameregie die voor de adverteerders de strategische plaatsing van de affiches verzorgt. Het telt onder meer Danone, IBM en Smart onder zijn klanten en ook de stad Luik, waarmee het een paar jaar geleden samenwerkte tijdens de Triennale d’Art Public, die georganiseerd werd door Es-pace 251 Nord. Naar aanleiding van dat initiatief werden de achtergevels van een aantal gebouwen in de Vurige Stede bedekt met reusachtige foto’s van hedendaagse kunstenaars. Om maar te zeggen dat het zeildoek, dat zo vaak gebruikt wordt voor publicitaire doeleinden, ook andere doelen kan dienen.

Door Antoine Moreno