‘Als de dialoog hersteld kan worden, is er veel bereikt’

De hoop is dat de G20-meeting in Argentinië volgende week de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China kan beëindigen. “Het hoogst haalbare is een aankondiging dat onderhandelingen beginnen”, meent professor internationale economie Glenn Rayp (UGent).

Is de hoop op een handelsvrede terecht?

GLENN RAYP. “Er is bijna elke dag een nieuwe ontwikkeling, dus dat is moeilijk te voorspellen. Afgelopen weekend is de Amerikaanse vicepresident Mike Pence nog uitgevaren tegen China, daarin gesteund door Japan. Er is zelfs geen gemeenschappelijk slotverklaring ondertekend na afloop van de APEC-top, een meeting van landen rond de Stille Oceaan. Dat zelfs dat niet lukt, toont de onzekerheid van de internationale omgeving.

“Positief bekeken is het goed dat de partijen met elkaar blijven praten. Als er een perspectief is op een akkoord, dan is het omdat de G20 een multilateraal forum is, waar ook de Europese Unie en Canada mee om de tafel zitten. Mogelijk kan gepraat worden over hervormingen van de Wereldhandelsorganisatie en kan dat de spanningen wat ontmijnen. Maar verwacht niets concreets. De EU en de Verenigde Staten sloten deze zomer een wapenstilstand met de belofte dat ze zouden praten over een liberalisering van de onderlinge handel. Die gesprekken zitten naar verluidt ook in het slop. Dat is geen goed nieuws.”

Is er überhaupt een handelsakkoord tussen de twee grootmachten mogelijk en over welke thema’s gaat het dan?

RAYP. “Het kan, ja. Er zijn veel heikele punten: respect voor intellectuele eigendomsrechten, de status van China als markteconomie, maar ook het principe van één stem per land in de Wereldhandelsorganisatie. De kritiek van de VS is dat daardoor in de WTO niets meer beslist kan worden. Maar dat is allemaal speculatief, want de gesprekken verlopen toch grotendeels achter de schermen.

“Het hoogst haalbare op de G20-top is een aankondiging dat onderhandelingen zullen beginnen, dat een eerste agenda wordt opgesteld en dat de Wereldhandelsorganisatie wordt gevraagd de gesprekken voor te bereiden. President Donald Trump heeft ermee gedreigd de handelssancties tegen China nog uit te breiden. Mogelijk komt er dan een tijdelijke bevriezing van de situatie, terwijl er gesproken wordt over onderhandelingen.”

Is de G20 een goed forum om tot internationale handelsafspraken te komen?

RAYP. “De G20 is een overlegforum, de top een moment waarop landen elkaar ontmoeten, praten over de uitdagingen en de prioriteiten voor internationale samenwerking bepalen. Er worden geen harde beslissingen genomen. Als de dialoog hersteld kan worden, is er al veel bereikt. Dat zal afhangen van de opstelling van de partijen en van de creativiteit van mensen, zoals de Franse president Emmanuel Macron en bondskanselier Angela Merkel.”

Is er een toekomst voor internationale overlegplatformen zoals de G20 of wordt unilateraal optreden weer de norm?

RAYP. “Het is wenselijk dat er nog een toekomst is voor multilateraal overleg, ook voor andere uitdagingen, zoals de klimaatsverandering. Als landen in welbegrepen eigenbelang handelen, zal er multilateraal overleg zijn. Maar je kan individuele landen of personen er moeilijk van weerhouden soloslim te spelen, zelfs als dat betekent dat iedereen verliest.”