Worden we gelukkiger, gezonder en meer ontspannen van neurostimulatie? Of is het veel gezoem en weinig inhoud?
Al drie dagen heb ik geen koffie meer gedronken. Om die prikkel te vervangen wordt met een diep en aanhoudend gebrom elektrische stroom naar mijn voorhoofd gestuurd – door het bot achter mijn rechteroor gaat die stroom verder naar beneden. Dat gebeurt via een kleine, witte plastic driehoek die boven mijn rechterwenkbrauw is vastgemaakt. Het deed eerst ongemakkelijk aan, maar dat gevoel veranderde al snel in het soort zacht getril dat je ook voelt als je met je hoofd tegen het raam van een trein leunt.
Volgens Thync, een start-up in Los Gatos in Californië dat het toestel van 199 dollar produceert, kun je met die stroom je energiepeil verlagen of opvoeren. Het apparaat is niet alleen bedoeld voor mensen die minder afhankelijk van cafeïne willen worden, maar ook voor wie af wil van andere middelen die de stemming beïnvloeden, zoals slaappillen, alcohol en zelfs kalmeringsmiddelen.
Het is moeilijk de doeltreffendheid ervan te meten. Soms leek mijn concentratie te verhogen, en verscheidene keren ben ik in slaap gevallen terwijl het apparaat in een rustige modus stond. Maar dat kan ook te wijten zijn aan een tekort aan cafeïne.
Elektrische brandwonden
Thync is niet het enige bedrijf dat poneert dat stroom heilzaam kan zijn. Na de recente heropleving van de wetenschappelijke belangstelling voor niet-ingrijpende neurostimulatiemethodes – in het bijzonder transcraniële rechtstreekse stroomstimulatie (tDCS) – verschenen heel wat studies die beweren dat een paar milliampère het humeur kunnen stimuleren, en dat ze de prestaties van bepaalde groepen kunnen verbeteren – van dansers die lijden aan parkinson tot sluipschutters.
Halo Neuroscience in San Francisco beweert dat zijn koptelefoon van 749 dollar sportprestaties kan bevorderen. Daarnaast is er een assortiment van goedkopere producten. TDCS-toestellen jagen enkel lage stroomstoten door de schedel. Aangezien het dan ook maar enkele tientallen dollars kost om zo’n apparaat te produceren, wagen heel wat bedrijven zich eraan. Niet-professionele tDCS-toestellen zijn gemakkelijk te verkrijgen, maar niet aan te raden. Je hebt er weinig meer voor nodig dan een batterij van 9 volt, elektrodegeleiders en circuitbestanddelen, die gemakkelijk te vinden zijn. Op het internetforum Reddit woedt een discussie daarover, waaraan meer dan 8500 leden deelnemen. Het populairste gespreksonderwerp is hoe je elektrische brandwonden kunt vermijden.
Geluid van stromend water
Het idee om met de kracht van elektriciteit slimmer, sterker of minder gestrest te zijn, heeft een lange geschiedenis. Het bekendst is de tweehonderd jaar oude methode van de elektroconvulsie- of elektroshocktherapie: met stroomstoten van zo’n 800 milliampère wordt een beroerte uitgelokt, om gevallen van extreme depressie of psychose te behandelen.
Maar voor de bewering dat elektrische stroom de dagelijkse prestaties en het humeur kan beïnvloeden, is er maar weinig wetenschappelijke ondersteuning. Het meest overtuigende bewijs is afkomstig van de allereerste test van een Thync-apparaat voor neurostimulatie. Voor een studie in het tijdschriftScientific Reports moesten twintig vrijwilligers naar een diavoorstelling kijken, waarbij ze een pijnlijke elektrische schok kregen telkens als er een bliksemflits op het scherm verscheen. De helft van de deelnemers droeg een placebo koptelefoon. De andere testpersonen, die een echt Thync-toestel gebruikten, bleken opvallend rustiger.
Hoewel de omvang van die studie niet goed scoort vergeleken met andere medische studies – waar het aantal deelnemers doorgaans oploopt tot een paar duizenden patiënten – hoeft er theoretisch niet te worden getwijfeld aan de wetenschap die erachter schuilgaat, stelt Felipe Fregni, de directeur van het Spaulding Neuromodulation Centre van Harvard Medical School. De hersenen zijn een elektrisch systeem en het toedienen van elektrische stroom vergroot de kans dat neuronen worden afgevuurd. Als neuronen op die manier geprikkeld worden, is de kans groter dat ze opnieuw afgaan en dat ze samen afgaan – dat natuurlijke fenomeen staat bekend als ‘neuroplasticiteit’, waarbij de hersenen leren ervaringen die regelmatig tegelijk optreden aan elkaar te verbinden, zoals het zien van een fontein en het geluid van stromend water. Of het toestel doeltreffend is, hangt af van het feit dat het voldoende stroom produceert en dat de stroom naar de juiste plaatsen wordt geleid.
Olympische Spelen
In plaats van zich rechtstreeks op de neuronen te richten stimuleert Thync zenuwen in het gezicht en de hals, om de elektrische stroom onrechtstreeks naar het sympathische zenuwstelsel te leiden, dat de vecht-of-vluchtreactie beheert, en naar het parasympathische stelsel, dat de toestand van rust en herstel regelt. Halo Sport daarentegen werkt met een traditionele tDCS-opstelling, via een koptelefoonachtige hoofdband die zich op de primaire motorische cortex richt om de coördinatie van de signalen naar het spierstelsel te verbeteren en het aantal spiervezels dat tegelijk geactiveerd wordt, te verhogen.
Sinds Halo in 2013 is opgericht, heeft het 10,7 miljoen dollar aan durfkapitaal ingezameld. Het bedrijf beweert dat het vijf olympische atleten, verscheidene professionele footballspelers en drie honkbalploegen uit de Amerikaanse Major League bij zijn klanten mag rekenen. “Ik ben al lang genoeg atleet om te weten wanneer ik meer kracht en energie heb”, beweert Hafsatu Kamara, een van de vijf olympiërs die op de Olympische Spelen van 2016 voor Sierra Leone uitkwamen op de 100 meter. “Tijdens de weerstandstraining doe ik meestal oefeningen met een gewicht van 100 kilo. Nu ik Halo gebruik, kan ik trainen met 120 kilo.”
Zes jaar geleden zouden die atleten misschien wel Power Balance Bands hebben gedragen: plastic armbanden waarin een hologram zat, waarvan werd beweerd – zonder al te veel argumentatie – dat het “de natuurlijke energiestroom van het lichaam tot het uiterste zou opdrijven”. Omdat er voor topsporters zo veel op het spel staat en ze weinig speelruimte hebben, zijn ze enorm ontvankelijk voor pseudowetenschap. Daarom weet Brett Wingeier, de medeoprichter van Halo, dat hij niet enkel steunbetuigingen, maar ook cijfers nodig heeft. “Een van onze grootste succesverhalen was een dubbelblinde studie met placebo’s die we hebben uitgevoerd met skischansspringers van de Amerikaanse National Ski and Snowboard Association”, zegt hij. Daaruit bleek dat de groep die Halo Sport droeg 80 procent sneller een vlotte sprong neerzette en een 70 procent krachtigere sprong maakte dan de groep die een placebo gebruikte.
Lichte huidirritatie
De onderzoeken van Halo moeten nog worden gepubliceerd in de vakbladen. Ook deze keer was de test beperkt tot een kleine groep met slechts zeven deelnemers. Wingeier voert aan dat Halo zich vooral inspant om de resultaten van eerder onderzoek met tDCS te herhalen. Thync daarentegen kan verwijzen naar de 10.000 gebruikers van zijn toestel als bewijs van het nut ervan – hoofdzakelijk nieuwsgierige mensen met een neus voor trends en mensen die lijden onder angststoornissen, slapeloosheid of migraine, en bereid zijn elke remedie een kans te geven.
Thync heeft begin april Thync Relax op de markt gebracht, een nieuwe versie dat enkel aan de hals vastgemaakt hoeft te worden. Niet alle onlinerecensies van het oorspronkelijke apparaat zijn enthousiast. Isy Goldwasser van Thync zegt dat de reacties uiteenlopen omdat niet iedereen het toestel op de juiste manier gebruikt, maar Fregni is daar niet zo zeker van. “Dit soort neurostimulatie kan positieve effecten hebben, maar het is geen oplossing voor iedereen.” Maar de nadelen lijken ook niet onoverkomelijk: naast een “lichte huidirritatie zijn er eigenlijk geen belangrijke veiligheidsbezwaren”.
©The Economist
Kathryn Nave
Het concept om met de kracht van elektriciteit slimmer, sterker of minder gestrest te zijn, heeft een lange geschiedenis.
Voor de bewering dat elektrische stroom de dagelijkse prestaties kan beïnvloeden, is er maar weinig wetenschappelijke ondersteuning.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier