Afval is voetbal

Komt er een versmelting van Lyonnaise-dochter Sita en Fabricom-dochter Watco/EdS? Door de 100%-overname van de Generale Maatschappij – het bod loopt van 11 tot 26 juni 1998 – krijgt de overkoepelende holding Suez-Lyonnaise des Eaux een nog grotere greep op de Belgische afvalsector. De Fabricom Group blijft echter geloven in de autonomie van Watco/EdS.

“Afval is zoals voetbal,” zegt Albert Rolin, gedelegeerd bestuurder van de Fabricom Groep: “Je hebt beter twee dynamische spitsen van tachtig kilogram dan één logge speler van 160 kilogram.”

De gereserveerde Brusselaar, die van een Belgische installateur uit de Tractebel-stal een multinational met 22.000 medewerkers en 68,9 miljard frank aan bedrijfsopbrengsten maakte, gelooft niet in een versmelting van Sita (Lyonnaise) en Watco/EdS (Fabricom), beide afvalpoten uit de megafusie van de Franse nutsgroep Suez Lyonnaise des Eaux. Rolin: “De ophaling en verwerking van afval zijn plaatsgebonden activiteiten. Een eventuele fusie zou een nadelig effect hebben voor de resultaten en de groei van beide bedrijven, wat geenszins het belang van de aandeelhouders dient. Daarom heb ik het volste vertrouwen in directievoorzitter Gérard Mestrallet, die op de algemene vergadering van Tractebel ( nvdr – maandag 25 mei 1998) het behoud van de operationale autonomie verzekerde.”

Nochtans zien tal van waarnemers in de jongste manoeuvres van Suez Lyonnaise des Eaux een Franse machtsgreep op de Belgische afvalbusiness. Rolin daarentegen hoopt tegen 2002 de omzet van Fabricom-dochters Watco/EdS te verdubbelen tot 40 miljard frank. Dat zou Fabricom meteen tot een Europese marktleider in de milieusector maken en tegelijkertijd tot een gedegen concurrent van Sita, dat begin dit jaar alle niet-Amerikaanse activiteiten van Browning Ferries Industries (BFI) overnam.

Sussende verklaringen

Van 11 tot 26 juni 1998 loopt het bod van Suez Lyonnaise des Eaux op de resterende aandelen van de Generale Maatschappij van België. Hierdoor verhoogt de Franse nutsgroep haar participatie in Tractebel van 32% naar 51%.

Officieel luidt het dat de operatie de financiële structuren van de nieuwe megafusie moet vereenvoudigen, de rendabiliteit verhogen en het industriële karakter versterken. Officieus zouden de Fransen een slinkse machtsgreep uitvoeren op de Belgische energie- en afvalsector, zo stellen critici. Volgens Herman Daems, kabinetschef van de Vlaamse economieminister Eric Van Rompuy (CVP) (zie Trends van 16 april 1998), vormen transparantie en onafhankelijke bestuurders nochtans de beste waarborg voor een beslissingsverankering van nationale ondernemingen. “De uitkoop van de minderheidsaandeelhouders verandert niets aan de relaties tussen de Generale en Tractebel,” voegt Gérard Mestrallet, voorzitter van Suez Lyonnaise des Eaux daar aan toe. Toch maken deze sussende verklaringen weinig indruk op de publieke opinie. In het verleden hebben de Fransen ook al plechtig beloofd de autonomie van de Generale te zullen respecteren. Vandaag blijft van La Vieille Dame echter niets meer over.

Baron Philippe Bodson verdedigt met hand en tand de onafhankelijkheid van Tractebel. Maar op termijn zal de gedelegeerd bestuurder van de Belgische nutsgroep – zo wordt gevreesd – toch de duimen moeten leggen voor de Fransen. De nieuwe statuten en het overheidsbeleid kunnen de autonomie van de energietak misschien nog redden. Maar de kans op een fusie van alle milieutakken, met Parijs als hoofdkwartier, wordt zeer reëel geacht. Zeker als je de omzet van de betrokken bedrijven – respectievelijk 18,7 miljard frank en 60 miljard frank in 1997 (100 miljard frank ná de overname van de BFI-filialen) – bekijkt, lijkt een samensmelting van Watco/EdS (Tractebel) en Sita ( Lyonnaise des Eaux) onvermijdelijk.

Hetzelfde geldt voor de waterzuivering, waar analisten op termijn een opslorping van Biotim (zie Trends van 15 januari 1998) door Degrémont (eveneens dochter van Lyonnaise des Eaux) verwachten. Zelfs tijdens de onderhandelingen over een consortium voor de waterzuiveringsinstallatie van Brussel-Noord – waar beide groepen broederlijk samenwerken – gaf Olivier Kreiss, gedelegeerd bestuurder van Degrémont, in de wandelgangen toe dat het, alle overeenkomsten ten spijt, uiteindelijk toch de aandeelhouder is die beslist. Kijk maar naar het overnamebod van Fortis op de Generale Bank. Ondanks de voorkeur van het directiecomité voor het Nederlandse tegenvoorstel van ABN Amro Bank, van wie de prijs zo’n 15% hoger lag, koos de raad van bestuur op 30 mei jongstleden – tegen alle economische logica in – uiteindelijk voor de creatie van een Belgische superbank.

Geloof in autonomie

Toch blijft Albert Rolin, gedelegeerd bestuurder van de Fabricom Groep, rotsvast geloven in de autonomie van Watco/EdS: “Wij bepalen zelf onze strategie. Tot nu toe heeft Parijs ons nog geen enkele richtlijn opgedrongen en ik zie dan ook geen reden om te vrezen dat dit in de toekomst wel zou gebeuren. Afval is immers maar klein bier vergeleken met energie en water, de core business van SuezLyonnaise des Eaux.”

Ook bij de verkoop van Sita België heeft de Franse nutsgroep Fabricom vrij gelaten. Zo heeft de Tractebel-dochter een bod gedaan op de Vlaamse vennootschappen van de groep: Sobry en Vancoppenolle ( nvdr – het Waalse Page mocht van de Europese Commissie niet aan een bedrijf uit de groep van Suez Lyonnaise des Eaux worden verkocht). Maar het bod van Shanks & McEwan lag hoger en de Britten haalden de buit binnen (zie Trends van 12 maart 1998). Voorts is Sita geen geprivilegieerde partner van Watco/EdS, aldus Rolin: “Afhankelijk van de concrete projecten sluiten wij samenwerkingsverbanden met de meest geschikte onderneming. Zo zitten wij samen met de Vlaamse Maatschappij voor Afvalrecuperatie (Vlar) in Vlabraver, het consortium dat de verbrandingsoven in Drogenbos zal bouwen. Eind vorig jaar nam Indaver, dochter van de Vlaamse Milieuholding (VMH) 25% in Watco Decontamination Services, ons filiaal dat transformatoren ontmantelt.”

Maar het uitbouwen van een Belgische groep rond Watco/EdS kan niet de oplossing zijn voor de ambities van de Franse megafusie, zeggen tegenstanders. Strateeg Gérard Mestrallet kijkt veel ruimer. Als straks de Europese grenzen open gaan, kunnen de door Suez Lyonnaise gecontroleerde milieubedrijven het afval in Noord-Frankrijk laten verwerken. Rolin: “Dat is niet waar. Transport is veel te duur. Net als de bouw is de afvalsector nogal plaatsgebonden. Waarom zouden we anders in Gent een groot Milieupark van vijf miljard frank bouwen? Hier speelt de schaaleconomie geen rol. Bovendien zijn technologisch gezien de Belgische bedrijven veel performanter dan de Franse. Tenslotte hebben de aandeelhouders er geen enkel belang bij een winstgevende dochter te herstructureren. Zolang wij goede cijfers kunnen voorleggen, is iedereen tevreden.”

ERIC POMPEN