Aanwerving buitenlanders blijft kluwen

De regeling rond economische migratie oogt uiterst complex. ICT’ers uit India zijn welkom, bouwvakkers uit Koerdistan nemen in België een abonnement op illegale arbeid. Welke regels moet je respecteren als je buitenlandse werknemers aanwerft?

Kunnen alle werknemers uit de EU-landen in België aan de slag?

Binnen de Europese Unie geldt in principe een vrij verkeer van werknemers voor de inwoners uit een van de 25 lidstaten. Maar België is een van de landen (samen met Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk) die de toegang tot de arbeidsmarkt uit tien lidstaten uit Centraal- en Oost-Europa voorlopig beperkt. Pas tegen mei 2009 wordt de markt volledig vrijgemaakt. Arbeidsmigratie uit die nieuwe lidstaten is alleen mogelijk voor het invullen van een van de 130 knelpuntberoepen als stukadoor of lasser. De procedure verloopt via een systeem van arbeidskaarten. In 2007 werden 27.243 arbeidskaarten uitgereikt. Het merendeel (20.000) wordt toegekend aan Polen. Dan volgen Roemenen en Bulgaren. Voor zelfstandigen en gedetacheerde werknemers is de EU-markt volledig vrij.

En werknemers van buiten de EU?

Zij kunnen bij ons ook aan de slag, maar dan wel in leidinggevende en hooggeschoolde functies. Wie een arbeidskaart wil, moet over een universitair diploma beschikken en 34.000 euro bruto per jaar verdienen. In 2007 werden meer dan 4000 arbeidskaarten voor hooggeschoolden uitgereikt. Een kwart ging naar Indiërs. In deze groep vinden we amper inwoners van de Centraal-Europese EU-lidstaten. Minister van Asiel en Migratie Annemie Turtelboom (Open Vld) is wel van plan om de inkomensgrens te verlagen.

Waarom wordt een beroep gedaan op illegalen?

Vooral in de bouw- en de schoonmaaksector doen bedrijven een beroep op werknemers die niet over de vereiste documenten beschikken, asielzoekers die wachten op regularisatie of uitgeprocedeerde asielzoekers. In België zijn er zo’n 100.000 illegale werknemers. Dat zwarte circuit is enorm populair, want een zwartwerker kost vier tot vijf keer minder dan een legale werknemer.

Bedrijven klagen ook steen en been over de administratieve poes-pas bij de aanwerving van een buitenlandse werknemer. Die kan pas een arbeidskaart krijgen als hij ook over een verblijfsvergunning beschikt. Bedrijven komen snel in een catch 22 terecht: een arbeidskaart wordt pas toegekend als er een verblijfsvergunning is en omgekeerd. Bovendien zijn sommige gemeenten zeer streng in de toekenning van vergunningen en andere zeer soepel. Dat veroorzaakt bij heel wat bedrijven frustratie.

De omslachtige procedure zorgt ook voor onzekerheid bij de werknemer. Wie als asielzoeker een verblijfsvergunning heeft van bijvoorbeeld negen maanden, kan hier werken, maar als de regularisatie definitief wordt afgewezen, komt de betrokkene weer in de illegaliteit terecht. Unizo wil daarom asielzoekers tijdens een regularisatieperiode sowieso de kans te geven om te werken.

Welke stappen wil de regering doen op het vlak van economische migratie?

De toegang tot de Belgische arbeidsmarkt wordt versoepeld. Bijvoorbeeld door knelpuntberoepen te laten invullen door niet EU’ers. Uit de beleidsnota van Turtelboom blijkt ook dat illegalen die een jaar in België wonen en werken of uitzicht hebben op een job geregulariseerd zouden worden. De liberalen weigeren te spreken van een collectieve regularisatie en willen geval per geval bekijken. Een omzendbrief met duidelijke regels laat op zich wachten. Het dossier wordt gekoppeld aan andere problemen zoals de gezinshereniging en veroorzaakt spanningen binnen de federale regering.

Door Alain Mouton