‘Aankoopsubsidies zetten aan tot speculatie’

Te veel bedrijfspanden staan te lang leeg. De regelgeving schiet dus tekort, vindt Vlaams parlementslid Axel Ronse (N-VA). Hij wil de aankoopsubsidies voor lokale overheden afschaffen omdat ze contraproductief zijn.

Leegstaande bedrijfsgebouwen zijn een oud zeer in Vlaanderen. Het decreet van 19 april 1995 introduceerde een uitgebreid instrumentarium om dat aan te pakken. De resultaten vallen echter tegen, oordeelt Axel Ronse.

Hij pakt er de cijfers bij van inventarisbeheerder Ruimte Vlaanderen, die alleen gebouwen met een perceeloppervlakte van minstens 5 aren inventariseert. In 2014 stonden 2356 bedrijfspanden op de leegstandslijst. Voor 2015 staat de teller op 2498. De categorieën ‘transport, bouw en productie’ en ‘land- en tuinbouw’ zijn elk goed voor 27 procent van de leegstandsdossiers. Met 21 procent blijken ook leegstaande handelspanden een groot aandeel te hebben in het probleem. “We slagen er niet in de leegstand substantieel te verminderen”, zegt Ronse.

Unfaire heffing

Het parlementslid dringt aan op bijsturingen, om te beginnen bij de inventarisatie: “Vandaag kijkt men alleen naar de volledige perceeloppervlakte. Een eigenaar die een leegstaand gebouw voor een deel invult, wordt daar niet voor beloond. Integendeel, hij moet nog altijd de volledige leegstandstaks betalen.” In de conceptnota die Ronse wil indienen in het Vlaams Parlement, pleit hij voor een proportionele leegstandsheffing die rekening houdt met de gedeeltelijke ingebruikname.

De leegstandsheffing blijft nodig, vindt Ronse, maar hij merkt op dat de heffing soms een rem is op investeringen in herontwikkeling van een pand, omdat de leegstandsheffing ook verschuldigd blijft tijdens de vergunningprocedure. “Bij een herontwikkeling van een leegstaand pand kunnen buren een bezwaar indienen. Als zo’n dossier langs de Raad voor Vergunningsbetwistingen moet passeren, ben je snel twee jaar bezig. Ondertussen moet die investeerder de leegstandsheffing betalen.”

Ook de subsidieregeling schiet volgens Ronse haar doel deels voorbij. In de saneringssubsidie ziet hij geen graten, maar wel in het systeem van de verwervingssubsidie. Die laatste geldt alleen voor openbare besturen. Zij krijgen bij aankoop van een leegstaand bedrijfspand tot 30 procent van de aankoopprijs terug. “Dat leidt tot oneerlijke concurrentie met de private ontwikkelaars”, zegt Ronse. “En erger: het verhoogt de leegstand. Sommige eigenaars speculeren op de aankoop van hun pand door de overheid. Ze calculeren die subsidie in hun vraagprijs in.”

Saneringssubsidies verhogen

Ronse verwacht dat zijn conceptnota snel kan uitmonden in een voorstel van decreet. “De meeste ideeën heb ik al aangekaart in de commissie Ruimtelijke Ordening. Minister Joke Schauvliege heeft daar positief op gereageerd.”

Het afschaffen van verwervingssubsidie voor de lokale besturen is wellicht het meest omstreden deel van de conceptnota. Ronse wil de lokale besturen zeker niet kortwieken. “De gemeenten en steden hebben een cruciale rol in het wegwerken van leegstand. Private spelers zijn niet altijd geïnteresseerd in zulke moeilijke dossiers. Daarom dat we de middelen die vrijkomen door het afschaffen van de verwervingssubsidie volledig willen doorschuiven naar de saneringssubsidie.”

Laurenz Verledens