3 CHINAKENNERS OVER SORMANS HARDE OORDEEL

Chris Morel, econoom (ex-Alcatel), was negotiatieleider (1978-1983), oprichter en ondervoorzitter van Shanghai Bell Telephone. Hij had contacten met zowat de hele top van de Chinese Communistische Partij (CCP) en de hoogste machthebbers uit de jaren tachtig en negentig. Hij heeft er 174 Chinareizen opzitten en is voorzitter van het China Europe Management Center.

“China wordt wel degelijk een rechtsstaat, want ze hebben de wereld nodig om hun ontwikkeling verder te zetten. Integratie in het wereldgebeuren is de beste waarborg dat bepaalde uitspattingen niet meer mogelijk zijn. De CCP is vandaag duidelijk verschillend van in het Maotijdperk. De banken houden de CCP niet in leven. Het krijgen van kredieten zonder een degelijke haalbaarheidsstudie en het niet terugbetalen van leningen behoren tot het verleden. Niettemin zijn er waarschijnlijk nog oude schulden van 400 à 500 miljard dollar die niet terugbetaald zullen worden. Daarvan heeft de staat al 197 miljard dollar afgeboekt en er wordt dit jaar een speciale obligatie van 265 miljard dollar uitgegeven. Intussen investeerden buitenlandse banken al 20 miljard dollar in Chinese banken. Er wordt gewerkt aan een grondige sanering. China is vandaag een van de meest competitieve markten ter wereld. De nieuwe belastingwet stimuleert met fiscale voordelen innovatie in buitenlandse en Chinese bedrijven. De afschaffing van landbouwtaksen, correcties in de sociale zekerheid en het aanzetten van investeringen in het binnenland bevestigen de nieuwe koers in het ontwikkelingsbeleid van de CCP.”

Henk Schulte Nordholt, sinoloog, schreef zopas het boek De Chinacode ontcijferd (uitgeverij Byblos), bedoeld voor westerse ondernemers. Hij is managing director van Hofung Technology in Peking en was voordien op hoog niveau actief in China en Taiwan voor HBU Bank en ABN Amro.

“China is nooit een rechtsstaat geweest en zal het niet worden. De scheiding der machten bestaat niet. Toch vind ik China geen totalitaire staat maar een autoritaire staat: je mag tegenwoordig alles zeggen, op voorwaarde dat je niet in competitie komt met de Macht. Ik zou China dus niet langer communistisch noemen. Op papier is het dat, maar in de praktijk wordt die ideologie stapsgewijs uitgehold en evolueert de CCP naar een confucianistisch eenpartijstelsel. Wat innovatie betreft, is het wel zo dat de culturele voedingsbodem ontbreekt. Niettemin stijgt het aantal octrooien van Chinese bedrijven jaarlijks met 50 %. De banken lopen inderdaad nog altijd aan de leiband van de CCP, maar ook hier zien we beterschap. Er wordt wel degelijk gesaneerd. Uiteraard staan westerse overheden en bedrijven minder kritisch tegenover de CCP dan tegenover het regime in Myanmar en wordt er pragmatisch geschipperd tussen ideaal en gewin. Het systeem wordt in stand gehouden door de integratie van China in de wereldeconomie. De middenklasse heeft slechte herinneringen aan politieke chaos en blijft dus liever passief. Ze ziet geen toekomst in een revolutionaire omwenteling.”

Jeanne Boden, sinoloog, is directeur van ChinaConduct, een opleidings- en adviescentrum voor samenwerking met China. Ze publiceert De Essentie van China , een handleiding om zowel de huidige bedrijfscultuur als de Chinese cultuur uit het verleden te begrijpen.

“Het opvoeren van het taoïsme als argument dat Chinezen democratisch en ‘fundamenteel individualistisch’ zijn, gaat voorbij aan de complexiteit van de Chinese cultuur. Guy Sorman negeert de Chinese familiesystemen en de guanxi, die sinds Confucius onderlinge relaties en de maatschappij domineren, waardoor er nooit een rechts-, wet- of financieel systeem ontstaan is zoals in het Westen. Westerse bedrijven, en het hele Westen trouwens, doen inderdaad pragmatisch mee met het Chinese systeem, maar dat is volgens mij complexer dan alleen de CCP. China heeft verbintenissen aangegaan met de Wereldhandelsorganisatie. In theorie wordt dat ook allemaal netjes geregeld, maar de Chinese praktijk is complex en kan niet veranderen in enkele jaren. Dat heeft niet alleen te maken met het totalitaire bewind van de CCP, maar met structuren in de Chinese maatschappij die veel dieper geworteld zijn.”