Marc Buelens

‘Ook uw baan is bedreigd, tenzij u kapper of operazanger bent’

Marc Buelens Professor-emeritus aan de Vlerick Business School.

Volgens Marc Buelens, professor-emeritus aan de Vlerick Business School, luidt de vraag niet: barst de zeepbel, maar wanneer barst ze?

In de jaren negentig deed een nieuw mantra zijn intrede in de managementwetenschap: een bedrijf moet aandeelhouderswaarde creëren. De beurswaarde is een feilloze maatstaf voor de kwaliteit van een onderneming. Managementfouten worden genadeloos afgestraft op de beurs, genialiteit en hard werk van het management worden er beloond. De beste managementmethode is de beloning van de topmensen te koppelen aan de beursprestaties. Sindsdien volg ik met belangstelling de financiële markten met hun exotische producten, hun megabonussen voor investeringsbankiers en – net zoals in het voetbal en de atletiek – het grote geknoei achter de schermen.

Ik hoef geen beleggingsblaadje vol te schrijven, en mijn financiële gezondheid hangt niet rechtstreeks af van de beurs. Ik ben niet geïnteresseerd in de waan van de dag, of in de voorspelling van de week of de tip van de maand. Ik laat de schommelingen aan mij voorbijgaan. Wat gaat er de volgende maanden gebeuren? Niemand weet het, en wie met grote stelligheid beweert dat hij het wel weet, is een charlatan. Maar nooit heb ik in zo’n korte tijd zo veel dramatisch negatieve analyses gelezen. Een goed moment om op de fundamentele uitgangspunten te letten en dan je conclusies te trekken.

Beurzen houden niet van onzekerheid. De vergrijzing van de bevolking is het soort onzekerheid waar ze perfect mee om kunnen. Bedrijven die luiers voor bejaarden produceren, zullen het goed doen; ook wie investeert in kangoeroewoningen zit goed; en de markt van de grote gezinsauto’s krijgt het moeilijk krijgen in het Westen. Maar miljoenen vluchtelingen, de toename van het aantal stormen door de klimaatverandering en het gewelddadige islamfundamentalisme, daar houden de beurzen niet van. Een eventuele brexit zal nu gedurende maanden in Europa een bijna ondraaglijke onzekerheid teweegbrengen. De regering-Cameron heeft niet eens een plan voor als het ooit zover komt.

Ook uw baan is bedreigd, tenzij u kapper of operazanger bent.

Markten werken probleemloos en efficiënt kleine tekorten en overschotten weg, maar ze herstellen zelden elegant van structurele tekorten. Die veronderstellen ook politieke of culturele veranderingen, en die hebben een andere tijdshorizon. Zo ontstaan grote onevenwichtigheden, bijvoorbeeld in de vorm van zeepbellen. Markten hebben zelfs de neiging structurele onevenwichtigheden op korte termijn nog wat te versterken. De correcties zijn nadien des te spectaculairder.

Ik woon nu midden in zo’n zeepbel. Aan de andere kant van de straat, in het noordwesten van London, staat een groot huis met een tuintje te koop. Je kunt er vier ruime appartementen in maken. Je hebt wel geen garage, je moet tegen een fikse betaling op straat parkeren. De vraagprijs is 5,5 miljoen pond. Laten we zeggen dat de marktwaarde 5 miljoen pond bedraagt. Tegelijk is er een grote controverse rond de Garden Bridge, een uniek bouwproject rond een spectaculaire brug over de Thames – een toeristenattractie zoals de wereld er weinige zal hebben gezien. De financiering is bijna rond. Kostprijs? 175 miljoen pond. Dat zijn welgeteld 35 huizen zonder garage. Over onevenwichtigheid gesproken. Tweeverdieners zien zich verplicht hun appartement te delen met anderen. Je leest koppen als ‘Londenaars besteden tot twee derde van hun inkomen aan huur’. De vraag is dus niet: barst de zeepbel, maar wel: wanneer barst ze? De kans dat Arabieren ter hulp snellen, wordt met het uur kleiner.

En tot slot weerspiegelen de financiële markten op lange termijn altijd de fundamentele krachten in de echte economie. Het businessboek van de Financial Times gaat dit jaar over de rol van robots en de merkwaardige vaststelling dat de technologische doorbraken deze keer geen groei van de werkgelegenheid met zich brengen – zeker op middellange termijn. Ook uw baan, beste lezer, is bedreigd, tenzij u kapper of operazanger bent. Men voorspelt banenvernietiging op een nooit geziene schaal. Is dat goed voor de echte economie?

Dat soort nieuwjaarsbrieven is niet bepaald geruststellende literatuur. De enige troost is uiteraard dat de markten altijd gelijk krijgen. Veel indicatoren wijzen erop dat de financiële markten de laatste jaren een beetje hebben overdreven in de ene richting. Loop dus allemaal naar de uitgang a.u.b. Dring niet te veel en vertrappel elkaar niet. Zet je schrap en probeer geen vallende messen te grijpen. Zeker als je van je vingers houdt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content