De Europese Centrale Bank maakt zich klaar op het heel soepele geldbeleid af te bouwen. “Die exit is in de huidige omstandigheden heel goed te verdedigen”, zegt ECB-bestuurder Nout Wellink in een interview met Trends.
De Europese Centrale Bank leende de jongste weken tot 130 miljard euro om de gaten in de balansen van de Ierse banken te dichten.
“Maar daar kunnen we niet tot in lengte van dagen mee bezig blijven”, zegt Nout Wellink, die als voorzitter van de Nederlandse Centrale Bank een van de meest invloedrijke leden van de raad van bestuur van de ECB is. “Wij zijn niet op aarde om de banken permanent van financiering te voorzien. Daarbij wil ik een onderscheid maken tussen twee types van banken. Er zijn ten eerste de banken die het echt nodig hebben omdat ze in de problemen zitten. Maar die problemen moeten worden opgelost door de nationale overheden en via herstructureringen. Die banken kunnen dus niet aan het infuus van de ECB blijven liggen. En ten tweede zijn er de banken die verslaafd zijn aan onze financiering en die het wel handig vinden om bij de ECB goedkoop krediet te krijgen. Dat willen we ook niet, want dat geeft een vertekenend beeld van de onderliggende kracht van die banken. Dat wij als ECB dus op weg zijn naar de exit uit dit soepele monetaire beleid is in deze omstandigheden heel goed te verdedigen. We zullen daar begin december beslissingen over nemen. Intussen is het ook duidelijk dat een verdere versoepeling van het Amerikaanse geldbeleid een impact heeft op de wisselkoers van de euro, al is die wisselkoers voor de ECB geen doelvariabele op zich.”
Het is opvallend: terwijl de ECB langzaam de exit opzoekt, pompt de Amerikaanse centrale bank (Fed) nog 600 miljard dollar extra in de economie. Wat vindt u van dat beleid? Wellink: “Het is altijd gemakkelijk om kritiek te geven, maar laat me een paar dingen zeggen. De Fed heeft een ander mandaat dan de ECB, wat een andere beleidsreactie uitlokt. De Fed moet niet alleen zorgen voor prijsstabiliteit, ze moet ook waken over de economische groei en werkgelegenheid. Het is grappig, maar een paar Republikeinse senatoren hebben een wetsontwerp ingediend om het mandaat van de Fed te beperken en op de leest te schoeien van de ECB. Bovendien is er ook een verschil in feitelijke omstandigheden. Het risico dat de Amerikaanse economie opnieuw door de bodem zou zakken, en opnieuw in recessie zou belanden, was vrij groot. We hebben daar vrij uitvoerig over gesproken met onze Amerikaanse collega’s. Dat risico is in hun oordeel nu duidelijk verminderd dankzij het geldbeleid. Is dat beleid ook uiteindelijke effectief? Dat weet ik niet. Ze proberen in wezen om via een lagere lange rente de groei aan te zwengelen, maar ik weet niet of dat nu ook werkt.”
“Er hangen risico’s voor Europa aan vast, in die zin dat de wisselkoers wordt beïnvloed. De Amerikanen zeggen in alle oprechtheid dat ze geen zwakkere dollar beogen. Sommigen plaatsen vraagtekens achter die uitspraak. Ik weet het niet. Ik denk dat ze oprecht proberen hun mandaat uit te oefenen, net zoals wij ons mandaat willen uitvoeren.”
Hoe stevig zit het herstel in het zadel in Europa?
Wellink: “Het herstel zet zich door, zij het tegen een trager tempo. De impuls van de heraanleg van de voorraden dooft uit, maar dat gaat zoals verwacht. We hebben geen aanwijzingen dat een nieuwe recessie op de loer ligt. Er zijn ook schuchtere signalen dat het herstel een zelfdragend karakter krijgt.”
Voor een goede levensvatbaarheid heeft de muntunie een politiek unie nodig. Is de architectuur van de eurozone sterk genoeg om de euro op langere termijn te laten overleven?
Wellink: “De euro is er en de euro zal er blijven. Maar ik vind dat het Stabiliteitspact moet worden versterkt. Het moet harder zijn, en het moet beter worden nageleefd, vooral dan het preventieve luik. De voorstellen volstaan niet. Vanuit een wederzijds verantwoordelijkheidsbesef, dient elk land zijn zaken op orde te hebben. Europa heeft geen regering om dat af te dwingen, en daarom hebben we een mechanisme nodig dat maakt dat als er ergens iets mis gaat, de zaak min of meer automatisch gecorrigeerd wordt. Want zodra je de te nemen maatregelen laat afhangen van de politieke besluitvorming, kan een correctie uitblijven. En we weten dat er altijd wel ergens verkiezingen zijn in Europa.”
Daan Killemaes
Een uitgebreid interview met Nout Wellink leest u donderdag in Trends.
