Een scheut inflatie kan dienst doen als smeermiddel voor de economie, maar de huidige inflatie veroorzaakt ook een pijnlijke verarming van inkomens en vermogens. De beleidsmakers staan voor verscheurende keuzes.
Een inflatie van 3 procent en meer? Trek een fles champagne open en hef het glas op de toekomst. Want een scheut inflatie mag worden gevierd als een overwinning op deflatie, de demon van dalende prijzen en krimpende economische activiteit. Die stak na de financiële crisis de kop op en dreigde het met schulden beladen Westen in een diepe, structurele malaise te storten. Want in een deflatoire omgeving zouden die schulden steeds zwaarder op de economische maag liggen; schuldafbouw en niet groei zou het leidmotief van gezinnen, overheden en bedrijven worden. Net zoals in de jaren dertig.
Dat doembeeld lijkt afgewend, en een vleugje inflatie kan zelfs helpen om de bestaande schulden af te lossen. Want boven alles is inflatie een transfer van koopkracht van spaarders naar schuldenaars, of dus een heimelijke belasting op vermogens, en een subsidie voor afbetaling van bestaande schulden. “De huidige inflatie-opstoot doet de economie ook deugd omdat ze de reële rente verlaagd heeft. Schuldeisers betalen op die manier een deel van de crisis. De lagere reële rente moedigt vermogenden ook aan om meer te consumeren en meer risicovolle activa – zoals aandelen – te kopen. Dat geeft de economie een boost, en dat is de strategie achter het herstelbeleid”, zegt Etienne De Callataÿ, hoofdeconoom van Bank Degroof.
De groep die zich verzet tegen deze maatschappelijke contractbreuk van prijsstabiliteit wordt, gegeven de vergrijzing, steeds talrijker en dus politiek invloedrijker. Hun vermogen is kwetsbaar voor inflatie, gezien het op vrij grote schaal is opgeborgen in langlopende obligaties met een coupon die vast is en dus niet meestijgt met de inflatie. Ook de terugbetaling van de eindsom dreigt in koopkracht te verschralen als de inflatie enkele jaren zijn gang kan gaan. Pensioenfondsen denken daarom aan een nieuwe strategie om uw vermogen te beschermen tegen inflatie (zie ook ‘Veilige beleggingen bestaan niet meer’).
Deze inflatie kweekt ook deflatie Onschuldig en maatschappelijk neutraal is inflatie dus nooit. En zeker de huidige inflatiegolf levert lang niet alleen de smeerolie die de economische motor beter laat draaien. De prijsstijgingen die uw budget of resultatenrekening teisteren, zijn vooral het gevolg van stijgende energieprijzen. De huidige inflatie brengt daarom een reële verarming van de energie-invoerende landen, zoals België, met zich. In die zin werkt de energie-inflatie zelfs deflatoir op de rest van de economie. Gezinnen houden na een tankbeurt minder geld over voor andere producten en diensten, en die dalende interne vraag zet druk op de binnenlandse prijzen. Hoe contradictoir dat dus ook mag klinken, de huidige inflatie kweekt deflatie. En dan zijn we terug bij af.
De verarming laat zich behoorlijk hard voelen in België, omdat onze economie heel energieafhankelijk is van het buitenland. Ongeveer 80 procent van ons binnenlandse energieverbruik moeten we invoeren, of jaarlijks ongeveer 50 miljoen ton olie-equivalent.”De verarming die gepaard gaat met stijgende invoerprijzen van energie is onvermijdelijk. We kunnen enkel kiezen hoe we die verarming organiseren: via loonverlies of via banenverlies. Via de automatische indexering kiezen wij nog altijd voor de tweede optie”, zegt Erik Buyst, professor economie van de KU Leuven.
.
In Trends van deze week vindt u een uitgebreide analyse, met reacties van bedrijfsleiders hoe zij reageren op de gestegen energie- en grondstofprijzen.
Daan Killemaes
