Geld geven rond Nieuwjaar: waarop moet u letten?

Overweegt u een mooie som geld aan uw kinderen of kleinkinderen te geven als nieuwjaarsgeschenk? Zorg er dan voor dat u de fiscus geen cadeau geeft.

Het is weer de tijd van het jaar waarin behalve nieuwjaarswensen vaak ook enveloppen met geld worden uitgewisseld. Denkt u eraan een bedrag aan uw kinderen of kleinkinderen te geven, dan moet u ervoor zorgen dat uw gift wordt beschouwd als een cadeau, niet als een schenking.

Wat zegt de fiscus?

Of een gift als een cadeau dan wel als een schenking beschouwd wordt, valt niet meteen af te leiden uit de fiscale wetteksten. “Wel omschreef de fiscus in een administratieve beslissing van 8 januari 1955 een ‘gebruikelijk geschenk’ als een cadeau dat gegeven wordt naar aanleiding van een bepaalde omstandigheid”, zegt Michel Maus, professor fiscaal recht aan de VUB en advocaat-vennoot bij Bloom Law Firm. Zo’n omstandigheid kan de jaarwisseling zijn, maar ook een verjaardag, een goed rapport, een diploma-uitreiking, een huwelijk of een geboorte.

De fiscus heeft nog een tweede vereiste: de waarde van een gebruikelijk geschenk moet in verhouding staan met de inkomsten van de schenker. Maar dat zegt natuurlijk niet zo veel. In de praktijk wordt daarom de 1 procentregel gehanteerd: u mag jaarlijks 1 procent van uw vermogen, berekend als de som van al uw onroerende en roerende bezittingen, weggeven als gelegenheidsgeschenk zonder dat de fiscus dat als een schenking beschouwt. Die 1 procent is het budget voor alle kinderen, kleinkinderen en andere begunstigden samen. “Toch stuit die 1 procentregel vaak terecht op kritiek vanwege zijn discriminerende karakter”, weet Michel Maus. “Wie een vermogen van 10 miljoen euro heeft, mag elk jaar tot 100.000 euro onbelast als cadeau geven. Maar voor wie slechts 100.000 euro bezit, ligt de grens op 1.000 euro. Het feit dat het verschil tussen een onbelast cadeau en een belaste schenking afhangt van de vermogenssituatie van de schenker, creëert ongelijkheid.”

Wat is het gevolg?

“Als de gegeven geldsom als een cadeau kan worden gezien, zijn er geen fiscale of juridische gevolgen”, stelt Isabelle De Wit, estateplanner bij Van Lanschot. “Zo’n geschenk is belastingvrij en wordt bovendien niet meegeteld in de latere verdeling van de nalatenschap.”

“Wordt de gift als een schenking beschouwd, dan zijn er wél mogelijke gevolgen. De regels van het erfrecht zijn dan van toepassing. De schenking kan dan bijvoorbeeld later in rekening worden gebracht bij de verdeling van de nalatenschap. Bovendien is het ook fiscaal opletten geblazen: wanneer u binnen de drie jaar na de schenking in Vlaanderen en Brussel en binnen de vijf jaar in Wallonië overlijdt, moet de begiftigde erfbelasting betalen.”

Gaat het om een schenking aan kleinkinderen en overlijden de schenkers binnen de drie jaar, dan betalen de kleinkinderen in Vlaanderen geen erfbelasting als hun totale erfenis niet groter is dan 12.500 euro per persoon. De korting op dit enige ‘bescheiden erfdeel’ is immers even groot als de erfbelasting zelf.

Wat is het risico?

De belangrijkste vraag is: hoe groot is de kans dat de fiscus ooit te weten komt dat uw nieuwjaarsgift een schenking en geen cadeau is? In normale omstandigheden is die kans heel klein. In de praktijk komt zoiets vooral aan het licht naar aanleiding van een onenigheid of een ruzie in de familie. Niet zelden liggen discussies over de verdeling van de nalatenschap van de schenker aan de oorsprong van zulke geschillen.

“Zorg er dus voor dat u bij leven al uw kinderen en kleinkinderen op dezelfde manier behandelt”, adviseert Michel Maus. “Dat geldt ook voor het uitdelen van de nieuwjaarsenveloppen.”

Cash of overschrijving?

Een enveloppe met cash is gebruikelijk als nieuwjaarsgeschenk, maar een bankoverschrijving valt zeker te overwegen als alternatief. “Enerzijds omdat cashtransacties boven 3.000 euro verboden zijn”, stelt Isabelle De Wit. “Anderzijds omdat een overschrijving zich makkelijker laat traceren, wat latere discussies kan vermijden. Door als mededeling ‘Gelukkig Nieuwjaar’ te vermelden, maakt u ook meteen duidelijk dat het om een cadeau gaat. Het woord ‘schenking’ is absoluut te vermijden.”