Financiële markten liggen niet wakker van Belgische overheidsfinanciën

© Getty Images
Jef Poortmans
Jef Poortmans redacteur bij Trends

Politiek België ligt al weken overhoop door de slechte begrotingscijfers die de regering heeft ingediend. De financiële markten liggen daar allerminst wakker van. Belgische overheidsobligaties genieten nog veel vertrouwen.

De debatten over de Belgische begroting laaiden de jongste weken hevig op. Zowel het begrotingstekort als de schuldgraad van de federale overheid zal in 2023 stijgen. De verontwaardiging was groot. “De slechtste leerling van Europa”, “lenen op kap van onze kinderen en kleinkinderen” klonk het bij politici en opiniemakers.

Van de hoogste kwaliteit

Die paniekzaaierij en emotionaliteit staat in schril contrast met de rust en de kalmte waarmee de financiële markten naar de Belgische openbare financiële huishouding kijken. En hun kijk telt, want zij moeten uiteindelijk de Belgische schuldenberg absorberen. Daar lijken ze vooralsnog geen problemen mee te hebben. Ondanks de minder goede begrotingsvooruitzichten voor 2023 heerst bij beleggers in Belgisch staatspapier allesbehalve ongerustheid.

“De huidige situatie baart ons weinig zorgen”, zeg Wilfried Bolt, obligatiefondsbeheerder bij PGGM, een van de grootste pensioenfondsbeheerders in Nederland. “Je ziet in de hele eurozone dezelfde evolutie, maar de houdbaarheid van de overheidsschulden komt momenteel niet in het gedrang”, voegt hij toe.

“België heeft bewezen dat het zijn schulden kan terugdringen wanneer dat echt nodig is, dus ik maak me voorlopig geen zorgen”, zegt ook Isabelle Vic-Philippe, hoofd van het beheer van Europese obligaties bij Europa’s grootste vermogensbeheerder Amundi.

“De Belgische budgettaire situatie verschilt niet erg van de rest van de eurozone”, zegt Ullrich Willeitner, beheerder van obligaties bij de Duitse vermogensbeheerder DWS. “We worden allemaal met dezelfde uitdagingen geconfronteerd: de covidnasleep, oplopende inflatie en de Russische agressie.”

Hetzelfde geluid klinkt bij de AXA Investment Managers (IM), de vermogensbeheerder in de AXA-Groep. “De verslechtering van de publieke financiën zie je overal, zeker sinds covid. De schuldgraden in de eurozone zijn met 10 tot 25 procent verhoogd, afhankelijk van de lidstaat. België zit bij de middenmoot, maar de situatie blijft beheersbaar”, zegt Jacques-Alexis Moquet van AXA IM.

Ook aan de kant van de kredietbeoordelaars, zoals Standard & Poors of Moody’s, is er geen vuiltje aan de lucht. Zij geven ons land de op een na hoogste rating. “Belgisch staatspapier hoort bij die met de hoogste kwaliteit van Europa. Dat in combinatie met een hoger rendement dan bijvoorbeeld Duitse overheidsobligaties, maakt het heel aantrekkelijk”, zegt Willeitner van DWS. “Die kwaliteit laat zich ook in tijden van markstress voelen. Dan zijn Belgische staatsobligaties verrassend stabiel, wat voor ons belangrijk is”, zegt de pensioenbeheerder Bolt. “België krijgt niet alleen hoge ratings, maar ook de vooruitzichten zijn stabiel volgens de kredietbeoordelaars. Dat is niet voor alle landen zo”, voegt Moquet van AXA IM toe.

Omvang en liquiditeit als troef

Het vertrouwen van de financiële markten in de Belgische staatsschuld is ook af te lezen aan de zogenoemde spread. Dat is het verschil in rente met Duitse staatsobligaties, die als de meest veilige gelden. De spreads voor Belgische staatspapier hebben de jongste weken amper bewogen. De Belgische tienjaarsobligaties noteren 59 basispunten (0,59 procent) hoger dan de Duitse.

Bovendien kan ons land tegen betere voorwaarden lenen dan landen wier begrotingen veel beter op orde zijn, want niet alleen de financiële staatshuishouding bepaalt de kredietvoorwaarden voor overheden. De omvang en de liquiditeit van de markt zijn ook belangrijke factoren voor grote obligatiebeleggers, zoals pensioenfondsen en verzekeraars.

Zo is de markt voor Belgische staatsobligaties groter dan die voor Oostenrijks of Fins staatspapier, waardoor ons land tegen betere voorwaarden kan lenen, ondanks het feit dat de Finse en de Oostenrijkse begrotingen er beter voor staan en hun schulden hogere ratings hebben.

De markt voor Belgische staatspapier is zo’n 480 miljard euro groot. Die van Oostenrijk is 200 miljard euro kleiner en Finland heeft 138 miljard euro uitstaande schulden. “De markt moet groot genoeg zijn”, zegt Wilfried Bolt van PGGM. “Ondanks de hoogste rating van bijvoorbeeld Luxemburg heeft die markt weinig toegevoegde waarde voor ons. Daar kunnen wij ons vermogen niet in kwijt. Op een bepaald moment had Nederland zelfs zo weinig schuld uitstaan dat het voor ons moeilijk werd om daar grote posities in op te bouwen.”

Verder heeft de Belgische markt een heel goede liquiditeit. “Dat leidt tot betere prijzen en maakt de handel erin aantrekkelijker”, zegt Jacques-Alexis Moquet.

De markten voor Europees staatspapier zijn sinds de eurocrisis danig veranderd, vooral door de obligatie-opkopen en andere ingrepen van de Europese Centrale Bank (ECB). “Europese overheidsobligaties zijn sindsdien veel meer gecorreleerd met elkaar. De individuele risico’s voor bepaalde landen zijn veel minder uitgesproken, door dat vangnet van de ECB”, zegt Wilfried Bolt van PGGM.

Voor landen met een hogere schuldgraad, zoals Italië of Griekenland, maar ook België en Frankrijk, is dat een goede zaak. Eurozonelanden hoeven daardoor veel minder te vrezen dat obligatiebeleggers hen zouden afwijzen. Tijdens de eurocrisis dreigden Italië en Griekenland geen nieuw geld meer te kunnen ophalen. Zulke risico’s zijn nu veel minder groot.

Belgiës geheime wapen

Een ander goed bewaard geheim en belangrijke troef is het Belgische federale Schuldagentschap, zo blijkt. Alle beleggers die Trends sprak, prezen unaniem de kwaliteit van het werk dat dat levert. Want alle onvrede over onze overheidsschulden ten spijt, die schuld is er, die moet gefinancierd worden en die moet aan de man gebracht worden. Dat zijn de taken van het schuldagentschap.

Elk jaar maakt het een gedetailleerd financieringsplan op voor nieuwe en te verlopen schulden van het komende jaar. Die moet het in de markt zetten. Net zoals bedrijven hun schuldpapier en aandelen aan grote institutionele investeerders proberen te slijten, doen schuldagentschappen dat met het staatspapier van hun landen.

Het Belgische Schuldagentschap is daarin bij de beste op de financiële markten. Het reist de hele wereld rond om met grote beleggers in staatspapier te spreken. “Het luistert heel goed naar de markt en houdt daar in zijn financieringsplannen rekening mee, bijvoorbeeld in de looptijden waarin het nieuwe schuld uitgeeft. De markt komt daardoor nooit voor verrassingen te staan, wat goed is”, zegt Moquet van AXA IM. “De Belgische overheidsschuld wordt efficiënt en professioneel beheerd”, voegt Willeitner van DWS toe.

Zo heeft het Schuldagentschap van de afgelopen jaren van ultralage rentes geprofiteerd om de gemiddelde looptijd van de Belgische overheidsschulden te verlengen. Normaal gezien geldt: hoe langer de looptijd, hoe hoger de te betalen rente. Maar door de lage rentes was dat amper het geval. Daarmee heeft het de flexibiliteit om de komende jaren, als de rentes structureel hoger zouden blijven, de gemiddelde looptijd weer wat in te korten. Dat moet ervoor zorgen dat de totale rentelasten onder controle blijven.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content