Cyprus gered? De onmeetbare depositoschade

De aanpak van de bankenproblematiek is positief maar voor de rest hangt deze deal rond Cyprus met haken en ogen aan elkaar. De reputatieschade aangericht door de euroleiders is enorm.

Het was de ganse nacht nagelbijten maar uiteindelijk kwam er na harde en moeilijke onderhandelingen toch een compromis uit de bus rond het noodlijdende Cyprus. Vooral met de Cypriotische president Nicos Anastasiades grepen er keiharde confrontaties plaats. Onder druk van een mogelijk desastreuze opening van de markten in Azië bereikten de onderhandelaars maandag in de vroege uurtjes een deal waar positieve en negatieve aspecten aan kleven.

Langs de positieve kant situeert zich zeker de offensieve aanpak van de bankenproblematiek die er op gericht is de Cypriotische banken drastisch te reduceren in omvang en tegelijkertijd terug deftig te herkapitaliseren. Voor deze crisis was de omvang van de Cypriotische banksector acht keer die van de ganse Cypriotische economie. Alle aandacht wordt toegespitst op de twee grootste Cypriotische banken, Laiki en Bank of Cyprus. Laiki bevindt zich nu in een toestand van complete faling. Voor deze bank is geen redding meer mogelijk en ze wordt overeenkomstig die realiteit aangepakt. Bij deze bank gaat men de goede activa die nog resteren, scheiden van de slechte (“toxische”) en deze laatste onderbrengen in een bad bank.

De goede activa van Laika (inclusief de 9 miljard steun van de Europese Centrale Bank, ECB) worden ingebracht bij Bank of Cyprus die afdoende terug geherkapitaliseerd zal worden. Het compromis van de voorbije nacht voorziet een kapitaalratio van 9 procent wat, indien ernstig samengesteld, inderdaad een behoorlijke ratio uitmaakt. Voor de financiering van deze kapitaalversterking plant men onder meer een forse aanval op de deposito’s boven de 100 000 euro aangehouden bij de Cypriotische banken. Zoals ondertussen genoegzaam bekend staan nogal wat van die grotere deposito’s op naam van Russen, Oekraïners en andere buitenlanders.

Langs de negatieve kant vallen een vijftal elementen op:

Ten eerste, de deal gewaagt niet van de toxische activa bij Bank of Cyprus. Allicht in mindere mate dan bij Laika maar ook Bank of Cyprus zit opgescheept met Grieks papier en andere wederbeleggingen die zwaar verlies laten zien. Men gaat dus een bank herkapitaliseren die ook nog serieus water maakt.

Ten tweede, de hele bankendeal wil men afwerken tegen 2018. Dat lijkt erg lang gegeven het acute karakter van de problematiek.

Ten derde, er is geen enkele duidelijkheid hoe men de afwikkeling van de bad bank Laika gaat doen en vooral wie daarvan de kosten moet gaan dragen. Onder meer in België weten we er ondertussen (bijna) alles van hoe hoog die kosten wel kunnen oplopen.

Ten vierde, de bereikte deal bulkt van de vaagheden inzake verdere maatregelen. De eurogroep verwelkomt de intentie van de Cypriotische autoriteiten om verdere maatregelen te nemen op het vlak van een roerende voorheffing en van de vennootschapsbelasting maar zonder enige verdere details. Idem dito op het vlak van budgettaire consolidatie, structurele hervormingen en privatiseringen. Niemand rond de tafel schijnt er overigens bij stil gestaan te hebben dat de Cypriotische economie de komende maanden qua intensiteit van de recessie en oploop van de werkloosheid (denk bijvoorbeeld aan de ontslagen bij de banken) in Griekse toestanden, en meer dan waarschijnlijk zelfs nog erger, terecht zal komen.

Ten vijfde en alles bij elkaar allicht nog meest cruciaal naar de toekomst van de eurozone toe is er het gegeven van de aanval ingezet op de bankdeposito’s. Deze problematiek bestaat uit twee onderdelen, nl. enerzijds voor de kleine deposito’s en anderzijds voor de grote deposito’s. Wat de deposito’s onder de 100 000 euro betreft, is er een vertrouwensbreuk. Finaal blijven ze nu buiten schot en alle euroleiders schreeuwen zich schor om te benadrukken dat men in de toekomst consequent een dergelijke houding zal aannemen. De schade is echter toegebracht. De geloofwaardigheid van de euroleiders is te zeer getaand om te verwachten dat mensen de bocht van de euroleiders van de voorbije week zomaar als definitief zullen aanvaarden. Overal waar in de komende maanden crisisonderhandelingen moeten gevoerd worden, zal de vrees dat men toch weer de blik ook naar de kleine deposito’s gaat richten, snel de kop opsteken.

Wat de grote deposito’s betreft, is het hek van de dam. Zij worden onmiddellijk bevroren en zullen zwaar inleveren bij de aanpak van de Cypriotische crisis. Dat staat nu vast hoewel natuurlijk de komende dagen en weken zal moeten blijken hoe waterdicht de Cyprioten hun controles op deze deposito’s zullen organiseren. Volgens eurogroep-voorzitter Jeroen Dijsselbloem moet deze raid 4,2 miljard euro opleveren. Los van de vraag hoe bijvoorbeeld de Russische elite op diverse niveaus hierop gaat reageren, zullen grotere deposito-houders in andere crisislanden binnen de eurozone wel meer dan oppervlakkig stilstaan bij de betekenis van deze deal rond Cyprus. Vorige week waren trouwens reeds opmerkelijke verschuivingen aan de gang van grotere deposito’s binnen de eurozone. Hopelijk hebben de leden van de eurogroep er voldoende mee rekening gehouden dat die bewegingen zich in de komende dagen en weken wel eens scherp kunnen doorzetten.

Johan Van Overtveldt