‘Belgische retail na corona: tijd voor een zuurstofpact’

Corona hakt er stevig in bij de Belgische retailers. Maar nu al zien we dat sommige winkelketens hun strategie omgooien om e-commercereuzen te bekampen vanuit hun eigen sterktes. Dat is hoopgevend, maar de overheid moet zich ook engageren voor een zuurstofpact voor de lokale retail. Dat zegt Tim De Witte, retailwatcher en CCO bij BD myShopi.

Voor de retail is het nieuwe coronavirus als een modderlawine. De erosie van klassieke retail naar e-commerce die zich normaal voltrekt over een periode van drie tot vijf jaar, speelt zich nu versneld af in drie tot vijf wéken.

Veel retailers zullen de periode van gedwongen sluiting niet overleven. Vooral in de provinciesteden zal corona een kaalslag aanrichten die nog jaren nazindert. De leegstand is nu al structureel hoog. De coronacrisis duwt een aantal ketens kopje onder, zonder dat er iets in de plaats komt. Dat zal een klap zijn voor het lokale weefsel. Tegelijk omarmt de consument massaal en definitief de e-commerce. Dat wordt een forse uitdaging voor retailers als ze weer open mogen gaan.

Het roer moet om

Deze crisis legt ook genadeloos bloot hoe de Belgische retail zich mispakte aan de uitdaging van e-commerce. Het antwoord op de bedreiging van e-commerce leek er voor velen in te bestaan om naast hun winkelketen een e-commerce op te bouwen. Maar in plaats van online shoppen te integreren in hun andere activiteiten, belandden de e-commerceactiviteiten veelal in een aparte silo, los van de winkels, en met een apart voorraadsysteem. Zo misten Belgische retailers de kans om een strategische voorsprong te nemen

Want lokale winkels hebben op papier een grote voorsprong op Alibaba en Amazon, die het moeten hebben van gecentraliseerde magazijnen en lange, fragiele logistieke ketens. Winkels zitten dichter bij de klant, pal in de last mile. In principe kan een winkelketen sneller leveren aan zijn klanten, zelfs dezelfde dag. Die levering kan ook veel duurzamer, omdat de afstanden klein zijn.

Jammer genoeg kan een winkelketen die troeven niet uitspelen als zijn voorraad niet is aangesloten op zijn onlinekanaal. Zo verkeken de retailers hun kans om echte omnichannel-spelers te worden.

Hema gooide inmiddels het roer om. De keten wil een twintigtal grotere Nederlandse winkels inzetten om onlinebestellingen bij elkaar te zoeken en klaar te maken voor verzending. Zo krijgen de Hema’s nu drie functies: als showroom, als aankooppunt maar ook als magazijn. Het Amerikaanse Best Buy maakte al eerder deze omslag. Nadat het had geflirt met een faillissement, zet het nu glansprestaties neer. Hopelijk kan Hema dat voorbeeld volgen, en hopelijk volgen ook andere winkelketens.

Een nieuw landschap

Maar de retail zal dit niet alleen kunnen. Als we willen dat de Belgische handel dit overleeft, zal ook de overheid kleur moeten bekennen. Dit is het moment om met de sector een zuurstofpact af te spreken. Zoals een coronapatiënt die intensieve zorg verlaat, zullen de overlevende retailketens fel verzwakt op het strijdtoneel komen.

En helaas strijden ze met ongelijke wapens. Waar e-commerce vaak vanuit het buitenland opereert, loopt de lokale retail in de kijker van lokale besturen die op zoek zijn naar inkomsten. De Vlaamse regering lijkt dit te onderkennen en adviseerde weken geleden al om een resem belastingen en retributies al dan niet definitief te schrappen, zoals belastingen op drijfkracht, op de afgifte van vergunningen of op de verspreiding van reclamedrukwerk. Lokale besturen moeten beseffen dat elke belasting de doodsteek kan betekenen voor de lokale retailer – bijna overal de grootste werkgever voor lager geschoolde medewerkers.

Nochtans kunnen lokale besturen de Belgische retail perfect een fiscaal duwtje in de rug geven om de switch te maken naar een volwaardige omnichannelstrategie. Wie dicht bij de consument zit, lokaal werkgelegenheid creëert en op een duurzame manier e-commercebestellingen kan afleveren – bijvoorbeeld met fietskoeriers en elektrische bestelwagens – mag daar best fiscaal voor aangemoedigd worden. Zo sla je twee vliegen in één klap: je ondersteunt het lokale economische weefsel en de werkgelegenheid, en je creëert duurzamere, veiligere en meer leefbare steden. Zo winnen de overheid én de retail.

Retail is bij uitstek een sector waar ondernemerschap broeit. Het contact met de consument is er zo intens en onmiddellijk, dat succesvolle innovaties heel snel exponentiële resultaten kunnen opleveren. Na corona komt er sowieso een nieuw retaillandschap. Dat zal dynamisch zijn en bruisen. Maar geef retailers de zuurstof die ze nodig hebben.