Ole Hansen (Saxo Bank): ‘De beste remedie tegen hoge olieprijzen is nog hogere prijzen’

Europa bant Russische olie, maar andere olieproducenten hebben niet de ruimte om dat gat te vullen. De prijzen aan de pomp zullen nog even hoog blijven, zegt Ole Hansen van Saxo Bank.

De prijzen aan de benzinepomp staan op recordhoogtes en net op dat moment beslist Europa versneld af te kicken van Russische olie. Tegen eind dit jaar wil het continent de invoer ervan met 90 procent verminderen. Trends vroeg aan Ole Hansen, grondstoffenspecialist bij Saxo Bank, wat dat kan betekenen voor de oliemarkt en de benzineprijzen. Daar woedt een perfecte storm die nog even dreigt aan te houden.

Wat is uw eerste idee over het Europese embargo op Russische olie?

OLE HANSEN. “De echte impact zullen we pas merken wanneer de sancties over enkele maanden volledig van kracht zijn. Ze zullen de oliemarkt in verder verkrappen. Maar het verbod van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk op verzekeringen van tankers met Russische olie zal een nog grotere impact hebben, omdat het tankers over de hele wereld raakt.”

Wat vond u van de reactie van het oliekartel OPEC+ om de productie te verhogen?

HANSEN. “Een verhoging tot 650.000 vaten per dag ziet er goed uit op papier, maar zal er in de praktijk niet van komen omdat de olieproducerende landen al achterlopen op hun doelstellingen. Veel OPEC+-leden, waaronder Rusland, kunnen hun productie niet verhogen.”

Wat betekent dat voor de hoge olieprijzen?

HANSEN. “De beste remedie tegen hoge prijzen is nog hogere prijzen. Dat kan het probleem op twee manieren oplossen. Ofwel trekken de hogere prijzen meer productie aan, waardoor ze automatisch dalen, maar dat is dus niet mogelijk. Dan blijft er alleen de optie over dat de prijzen blijven stijgen totdat ze de vraag beginnen af te remmen en de consumenten beginnen af te haken. Alles hangt af van de prijs die de consument bereid is te betalen.”

Welk effect zal het embargo hebben op de Europese raffinaderijen?

HANSEN. “Daar ligt de crux. De eindklant koopt geen vaten ruwe olie, maar wel de geraffineerde producten, zoals diesel, benzine of kerosine. De raffinaderijen draaien momenteel recordwinsten met de krapte op de oliemarkt. Doorgaans winnen ze 5 tot 10 dollar per vat dat ze raffineren. Die winst ligt momenteel op 45 dollar. Vooral de prijzen aan de pomp stijgen, terwijl de prijs voor ruwe olie sinds begin dit jaar rond relatief hoge niveaus blijft schommelen.”

Hoe zal de vraag naar geraffineerde producten evolueren?

HANSEN. “Ik zie de vraag tijdens de zomer niet meteen afnemen omdat iedereen op vakantie wil gaan en bereid is daar de hogere prijzen voor te betalen. Als er een vraagdip komt, zal dat vanaf het najaar zijn.”

Moeten de recordwinsten van de raffinaderijen niet worden aangepakt om de prijzen onder controle te krijgen?

HANSEN. “Die markt is nu eenmaal gedreven door vraag en aanbod, en dat laatste kan het eerste niet volgen. De concurrentie zal hoog blijven en de opwaartse druk op de prijzen ook.”

Kunnen of willen de olieproducenten dat aanbod niet uitbreiden?

HANSEN. “Ze kunnen niet. Ze hebben de afgelopen jaren veel te weinig geïnvesteerd in bijkomende productiecapaciteit waardoor ze die niet van vandaag op morgen zomaar kunnen optrekken. Investeringen in fossiele brandstoffen lagen de afgelopen jaren zo gevoelig, waardoor ze hun winsten vooral hebben uitgekeerd en niet hebben geïnvesteerd. Dat negatieve sentiment rond fossiele investeringen zal toch even moeten keren, want fossiele brandstoffen zullen nog een tijdje nodig zijn om de energietransitie zonder onnodig hoge kosten te laten verlopen.”

Kunnen de huidige hoge prijzen die transitie voorthelpen?

HANSEN. “Ja, als dat consumenten ertoe aanzet zelf zo zuinig mogelijk met energie om te gaan. Neem wat meer de fiets in plaats van de auto, werk meer van thuis of zet de verwarming wat lager, zulke dingen. De huidige hoge prijzen kunnen zo’n collectieve gedragsverandering stimuleren. Ik sluit zelfs niet uit dat overheden in de toekomst in periodes van krapte op de oliemarkt bijvoorbeeld thuiswerk zullen opleggen. Wat niet goed zou zijn, is dat de prijzen zo hoog blijven dat fabrieken hun productie stilleggen omdat de hoge energieprijzen hun productie niet meer rendabel maken.”