Joseph Stiglitz: ‘Europa slaat de bal mis met besparingen’

© reuters

Europa focust te veel op besparingen om de crisis te bezweren. Dat zegt de Amerikaanse topeconoom en Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz.

Europa focust te veel op besparingen om de crisis te bezweren. Dat zegt de Amerikaanse topeconoom en Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz.

Stiglitz, die ook hoofdeconoom was van de Wereldbank en de Amerikaanse president Barack Obama adviseerde, hakt graag in op de Amerikaanse economie, maar hij is evengoed een luis in de pels van de euro. Op een ontbijtsessie in New York, waar hij zijn nieuwste boek ‘The price of inequality’ kwam voorstellen, kwam Stiglitz terug op het scepticisme van de Amerikaanse economen toen de euro werd gelanceerd. “Het was een politiek project, maar de politiek was niet sterk genoeg om de instellingen te creëren die het project konden doen werken. Erger nog, ze creëerden in die institutionele structuur enkele fundamentele gebreken.”

‘Gebrekkige instelling’

“De euro is dus een fundamenteel gebrekkige instelling. Vijftig Amerikaanse staten delen eenzelfde munt, maar ze hebben wel een veel rijkere institutionele infrastructuur. De enige manier waarop de euro kan werken, is door meer Europa, zoals een eenmaking van de schuld (van landen van de eurozone), een gemeenschappelijk banksysteem en andere institutionele hervormingen. Het alternatief is minder Europa, met het losbreken van minstens enkele landen uit het Europees kader”, zegt Stiglitz, die opmerkt dat Europese leiders enkel en alleen mikken op besparingen in hun diagnose van de problemen.

Maastricht

Griekenland had inderdaad een gat in zijn hand, vindt Stiglitz. Maar landen als Spanje en Ierland hadden voor de crisis een surplus op de begroting en een lage verhouding schuld/bbp. “Ze voldeden aan al de vereisten van het verdrag van Maastricht. Ze deden alles volgens de regels van die tijd en de huidige regels. Het idee dat besparingen de crisis zouden hebben voorkomen, is dus absurd.”

‘Herstel via besparingen is bijna onbestaande’

“We weten ook dat besparingen de crisis alleen maar zullen verdiepen. Het probleem met besparingen is dat ze de vraag verzwakken en Europa in een recessie duwen. En dan worden de problemen van landen als Spanje, Portugal of Italië alleen maar erger”, aldus Stiglitz, die putte uit zijn ervaring als hoofdeconoom van de Wereldbank. “Ik heb het toen zo vaak gezien. Het IMF legde bijvoorbeeld net dezelfde voorwaarden op aan Argentinië, en dat werkte niet. En dat was ook zo voor vele andere landen. Geen enkele grote economie is er ooit in geslaagd te herstellen van een terugval via besparingen. Een paar kleine landen konden een daling van de overheidsuitgaven nog compenseren met een stijging van de export. Maar daarvoor heb je handelspartners nodig die ook groeien. En dat is niet het geval in de wereld waarin we vandaag leven. Het vooruitzicht van een herstel via besparingen is bijna onbestaande. Daarvoor zou een mirakel nodig zijn”, vindt Stiglitz, die wel toegeeft dat heel wat structurele hervormingen goed kunnen uitdraaien op lange termijn. “Maar we leven op korte termijn. De patiënt kan al overleden zijn voor het medicijn begint te werken.”

‘Obama mikt te veel op export’

Ook de lokale economie stond in de vuurlinie tijdens het ontbijt-gesprek. Zo mikt de regering-Obama te veel op export, vindt Stig-litz. “Daarvoor moet je sterke handelspartners hebben, en Europa doet het vreselijk. Het enige goede nieuws voor de VS is dat we er beter voorstaan dan Europa”, stelt Stiglitz. Maar een echte stimulans voor een herstel van de Amerikaanse economie ziet hij niet. “De beste prognose is dat de Amerikaanse economie zwak blijft. De slechtste prognose is echt heel somber.”

Bert Lauwers

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content