‘Hongkong dreigt het eerste sterfgeval van de liberale democratie te worden’

Hongkong wordt een van de symboolkwesties van deze eeuw, zegt Trends-redacteur Jozef Vangelder.

Ze houden de moed erin, het 30-tal Vlaamse bedrijven dat eind deze week deelneemt aan de handelsmissie van exportagentschap FIT (Flanders Investment & Trade) naar het rumoerige Hongkong. Slechts één bedrijf heeft afgezegd. Vooralsnog blijft Hongkong één van de belangrijkste financiële en handelscentra ter wereld, en daar willen ook de Vlaamse ondernemers een graantje van meepikken.

Voorlopig toch. Want bij politieke onzekerheid deelt de economie meestal als eerste in de brokken. Het oplaaiende protest eist zijn tol in Hongkong. De toeristen blijven weg, de winkelverkoop zakt, uitgerekend twee belangrijke inkomstenbronnen voor de meer modale inwoners van de stadstaat. De Hongkongse overheid verwacht dit jaar een economische recessie, de eerste sinds de financiële crisis van 2009.

Dat Hongkong zijn status als mondiaal handelscentrum zou verliezen door zijn vrijheidsdrang, is een teken des tijds. Nu al zijn grote delen van de Hongkongse economie in handen van een paar machtige tycoons, met de goedkeuring van China. Beijing houdt ook een dikke vinger in de pap bij de Hongkongse politiek. Als de Chinese president Xi Jinping straks zijn tanks laat binnenrollen, komt de stadstaat helemaal in een ijzeren greep.

Rijke Chinezen

Hongkong wordt een van de symboolkwesties van deze eeuw. Als de stadstaat zijn welvaart kan bestendigen of zelfs vergroten na een Chinese machtsgreep, dan wordt dat een pijnlijke ironie voor het westen. Weg zijn de naïeve dromen van een China dat zich zou inschakelen in de westerse waarden en vrijheden. Het westerse vrijmarktsysteem en het Chinese staatskapitalisme lijken als twee tektonische platen op ramkoers. Welke plaat zal onder de andere schuiven?

Xi wikt en weegt. Hij heeft goede redenen om Hongkong met rust te laten. Met zijn professionele financiële sector en zijn rechtszekerheid is Hongkong de grote toegangspoort voor buitenlandse investeringen in China. Bovendien hebben vele rijke Chinezen alle belang bij een veilig en onaangetast Hongkong, want ze hebben er hun vermogen geparkeerd. Maar door zijn personencultus van sterke en visionaire leider heeft Xi zichzelf in de hoek gedrumd. Hij kan tegenover zijn 1,4 miljard onderdanen zijn gezicht niet verliezen. Het moment is gekomen om een ijzeren vuist te maken. De gewelddadigheid van het Hongkongse protest geeft hem een goed excuus.

Overal in de wereld zijn populisten en autocraten opgestaan: in de VS, Brazilië, India, Rusland, Turkije, en dichter bij huis Polen en Hongarije. De liberale democratie takelt af. Hongkong wordt het eerste sterfgeval.