Redactie Trends

‘Hoe belangrijk is het Verenigd Koninkrijk nog voor de Europese Unie?’

In deze tijden van de brexit dromen meerdere landen ervan de Europese Unie te laten voortbestaan zonder het Verenigd Koninkrijk. Los van de hele discussie over de brexit en het akkoord daarover, stelt zich ook de vraag wat de waarde van onze overburen is. Hoe groot is het verlies voor de Europese Unie? Een analyse door professor Herman Matthijs.

Ten eerste heeft België voor ruim 30 miljard euro handel met de andere kant van het kanaal. Vooral de haven in Zeebrugge en de Vlaamse handel, die 83 procent van de Belgische export vertegenwoordigt, zijn sterk gerelateerd met de overburen. Wij hebben er dus alle belang bij dat de omvangrijke handel met Groot-Brittannië blijft bestaan.

Als de Britten de Europese Unie verlaten, dan zal het niet lang duren of ze hebben vrijhandelsakkoorden met de Verenigde Staten, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en in uitbreiding met het hele Gemenebest. Zodoende stelt zich de vraag of zij er niet beter zullen uitkomen als ze – via een akkoord – toch nog een speciale toegang hebben tot de interne markt en eigen vrijhandelsakkoorden hebben met niet-EU-landen.

Volgens de traditionele parameters is het land nog belangrijk te noemen. Zo is de oppervlakte van het Verenigd Koninkrijk heel groot en is het verspreid over de hele wereld. Bovendien is het grondgebied nooit integraal lid geweest van de Europese Unie. Onder meer Gibraltar en de Falklandeilanden werden nooit lid. Het land telt 66 miljoen inwoners op een totaal van 513 miljoen in de Europese Unie. Dat betekent een daling van 12,8 procent. Het bruto binnenlands product (bbp) van het land is met 2393 miljard euro het tweede grootste van de Europese Unie, na Duitsland. Dat bedrag stemt overeen met 15,1 procent van het bbp van de Europese Unie van 15.848 miljard euro. Op wereldvlak is het Britse bbp het nummer zes na de Verenigde Staten, China, Japan, Duitsland en India.

De Britten betalen in 2019 een bijdrage van 17,5 miljard euro, inclusief de aftrek van de rebate of korting van 5 miljard, aan de Europese begroting. Dat bedrag staat gelijk met 11,9 procent van de totale opbrengst van de eigen middelen voor de Europese begroting. Zelfs met de korting is het Verenigd Koninkrijk nog altijd netto een betaler aan de Europese schatkist. Als men de uitgavenzijde van de Europese begroting analyseert ten aanzien van de Britten, dan geeft dat ongeveer 8,3 miljard euro aan betalingen voor het eiland. De Europese begroting moet dus, zonder de Britten, een gat dichtrijden van 8 tot 9 miljard euro. Gezien de belabberde situatie van vele nationale begrotingen, zal daar nog een uitgebreid politiek gevecht over plaatsvinden.

Hoe belangrijk is het Verenigd Koninkrijk nog voor de Europese Unie?

Zelfs zonder de euro te gebruiken heeft de Bank of England een aandeel van 14,33 procent in het kapitaal van de Europese Centrale Bank (ECB). Maar dat is maar deels gestort: 58 miljoen euro van de 1,5 miljard. Dat zal moeten worden terugbetaald. Een eigen munt maakt het voor de Britten wel gemakkelijker om de Europese Unie te verlaten.

Het fiscaal aantrekkelijke klimaat, het eilandgevoel, de tradities, de universele Engelse taal en de geschiedenis hebben van het land een fiscaal centrum gemaakt met als toonbeeld de City. Het is niet ondenkbeeldig dat veel spaargeld de volgende jaren van het Europese vasteland de overstap doet naar de andere kant van het Kanaal.

Het belang van de Britten situeert zich ook in andere Europese instellingen, zoals de deelname in het kapitaal van de Europese Investeringsbank (39,2 miljard of 16,1% van het kapitaal), het Europees Ontwikkelingsfonds (4,4 miljard euro of 14,6% van het totaal) en de ruimtevaartorganisatie ESA met een Britse bijdrage van 370 miljoen euro in 2019.

Het Verenigd Koninkrijk blijft een van de zes vaste bestuurders van de bank der banken: de Bank of International Settlements (BIS) in Bazel. Het land zal er dus voort zijn rol kunnen spelen, zonder rekening te houden met de rest van de Europese Unie.

Het Britse pond is ook nog altijd een van de vijf korfmunten bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF), naast de dollar, de renminbi, de yen en de euro. Het Britse pond wordt dus nog altijd beschouwd als een van de belangrijkste munten ter wereld. Bovendien heeft het Verenigd Koninkrijk ook een permanente directeurszetel in het dagelijkse bestuur van het IMF, en een permanente zetel in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.

Ten slotte is het Verenigd Koninkrijk de belangrijkste militaire macht in West-Europa. Een Europees militair project zonder de Britten zou tot niets leiden. Het land besteedt in 2019 ruim 65 miljard dollar aan defensie. Dat is een stuk meer dan Duitsland (49 miljard) en Frankrijk (47 miljard). Duitsland heeft voor het eerst een grotere defensiebegroting dan Frankrijk in 2019. Veel Europese landen zullen afhaken als Duitsland het leidende Europese land wil worden op militair gebied. Ook is Groot-Brittannië een van de twee Europese kernmachten. En wat is de waarde van Europol en van de Europese inlichtingsnetwerken zonder een samenwerking met de Britse diensten?

Dat de Britten problemen zullen kennen bij een brexit is een feit. Maar ook het Europese vasteland heeft er alle belang bij dat er een degelijk akkoord komt. Maar los van dat alles is het Verenigd Koninkrijk nog belangrijk. We hebben er alle belang bij uitgebreide relaties met het land te onderhouden. Misschien zal een elektriciteitskabel vanuit het eiland ons nog behoeden van koude en donkere dagen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content