Het Europese energiebeleid is een drievoudige mislukking, vindt Gérard Mestrallet. De topman van GDF Suez pleit voor een nieuwe CO2-emissiemarkt en de stopzetting van subsidies voor volwassen vormen van hernieuwbare energie.
“De energiewereld is opgesplitst in drie blokken”, analyseert Gérard Mestrallet. “Ten eerste is er de opkomende wereld buiten de OESO-zone, waar tussen nu en 2030 90 procent van de nieuwe energiecapaciteit wordt geïnstalleerd. Twee: de Verenigde Staten, waar de schaliegasrevolutie de concurrentieverhoudingen overhoop gooit. En ten slotte Europa, dat een scherpere energierevolutie meemaakt dan de rest van de planeet, al heeft die revolutie weinig te maken met Fukushima of schaliegas.”
Deregulering
“Europa maakt de revolutie van de vier d’s mee. In de eerste plaats de deregulering. De Europese markten werden opengegooid, maar de prijzen zijn niet gedaald. De technische fundamenten van de energiesector zijn dan ook totaal verschillend van die in andere sectoren, zoals transport of postdiensten.”
Decentalisatie
“De tweede ‘d’ is die van decentralisatie. Die wordt mogelijk gemaakt door de hernieuwbare energiebronnen. Dat heeft de relatie met de consument grondig gewijzigd. Zij worden medespelers: zij willen weten hoe de energie geproduceerd wordt, onderhandelen over de prijs, soms zelfs hun eigen elektriciteit produceren.”
Digitalisering
“Dat brengt ons bij de derde ‘d’, die van de digitalisering. Dankzij sensoren en microprocessors kan iedereen binnenkort zijn eigen verbruik beheren. De sturing van het energieverbruik vormt een ware revolutie. We staan nog maar aan het begin, maar het potentieel is aanzienlijk.”
Degradatie
“Die eerste drie d’s gaan gepaard met een vierde, namelijk degradatie. We hebben een sector gekend die 60 jaar ononderbroken groeide. Sinds 2008 beleven we het tegenovergestelde. De energiesector krimpt, onder invloed van de crisis, maar ook wegens de vooruitgang in energie-efficiëntie. Europa is dus _ in tegenstelling tot de Verenigde Staten _ overgegaan van een oude naar een nieuwe wereld, en die transformatie is structureel.”
Concurrentiekracht
Volgens Mestrallet is het Europese energiebeleid een drievoudige mislukking. “In de eerste plaats voor de concurrentiekracht. De energieprijzen stijgen overal op het continent, terwijl ze in de Verenigde Staten dalen. Dat levert de volgende paradox op: de groothandelsprijzen voor elektriciteit zijn in Europa in vijf jaar gehalveerd, terwijl de tarieven voor de consumenten nooit zo hoog waren. Dat is een mislukking met zware gevolgen voor de Europese industrie.”
Bevoorradingszekerheid
“Tweede mislukking: de bevoorradingszekerheid. Het Amerikaanse steenkool vervangt hier stelselmatig aardgas bij de productie van elektriciteit, in tegenstelling tot wat aan de andere kant van de oceaan gebeurt. Daardoor zijn we verplicht om tientallen thermische centrales in de mottenballen te leggen. Bij intense en langdurige koude kan de bevoorradingszekerheid worden aangetast, want kerncentrales noch hernieuwbare energie kunnen die pieken opvangen.”
Klimaat
“De derde mislukking is het klimaat. Europa heeft de hernieuwbare energie massaal gesubsidieerd om voorrang te geven aan de klimaatvereisten. Toch is de CO2-uitstoot van de energiesector toegenomen in Europa, meer bepaald in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. En dat allemaal terwijl de markt van emissierechten al lang niet meer functioneert. De prijs van CO2 is zo sterk ingestort dat de elektriciteitsproducenten zelfs geen moeite meer doen om hun uitstoot te verminderen.”
Oplossingen
Daarom stelt Mestrallet een drievoudige oplossing voor. Een vernieuwde emissierechtenmarkt, zodat de prijs om een ton CO2 uit te stoten, aanzienlijk omhooggedreven wordt. Ten tweede vragen wij de stopzetting van de subsidies aan volwassen hernieuwbare energievormen, zoals windenergie. En ten derde vragen wij dat er op Europees niveau een mechanisme komt om de centrales die we verplicht zijn stil te leggen, te vergoeden.
Luc Huysmans
